Taklid-İctihad Kavramları Bağlamında İbn Âbidîn’in Tabakâtü’l-Fukahâ’ya Dair Özgün Yaklaşımı

Yıl 2019, Sayı: 33, 547 - 570, 30.04.2019

Mustafa Ateş

Öz

Hanefî mezhebinin önemli temsilcilerinden ve son dönem Osmanlı fakihlerinden biri olan İbn Âbidîn (ö. 1252/1836), taklid-ictihad tartışmalarının giderek artmaya başladığı bir zaman diliminde yaşamıştır. Başta Reddü’l-muhtâr olmak üzere özellikle fıkıh alanında birçok eser telif etmiş ve Hanefî çevrelerde oldukça itibar görmüştür. Bu çalışmada, İbn Âbidîn’in tabakâtü’l-fukahâ’ya yönelik değerlendirmeleri ve bu konudaki özgün yaklaşımının tespit edilmesi hedeflenmektedir. Bu amaçla öncelikle İbn Âbidîn’in taklid ve ictihad kavramları hakkındaki değerlendirmeleri incelenecektir. Zira taklid, mezhep içi ictihad ve tabakâtü’l-fukahâ kavramları birbirleriyle oldukça yakından ilişkili kavramlardır. Bu kavramlardan herhangi biri ele alındığında mutlaka diğerleri de bir şekilde gündeme gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

İbn Âbidîn, Taklid, İctihad, Hanefî Mezhebi, Tabakâtü’l-Fukahâ

The Original Approach of Ibn Ābidīn to Tabakāt al-Fukahā in the Context of the Concept of Taqlīd-Ijtihād

Öz

Ibn Ābidīn (d. 1836) who was one of the prominent representatives of the Hanafi school and one of the late Ottoman jurists lived in a period of time when debates on taqlīd-ijtihād began to increase gradually. He wrote many books especially in the field of fiqh such as Redd al-Muhtār and he was respected by Hanafi people. In this study, it is aimed to establish the evaluations of Ibn Ābidīn in the matter of tabakāt al-fukahā and his original approach in this topic. For this purpose, the evaluations of Ibn Ābidīn on taqlīd and ijtihād will be examined. Because the concepts of taqlīd, ijtihād within madhhab/school and tabakāt al-fukahā are closely each other. When any of these concepts are taken into consideration, others also come to the fore.

Anahtar Kelimeler

Ibn Ābidīn, Taqlīd, Ijtihād, Hanafi School, Tabakāt al-Fukahā