Hicrî VIII. Asırda İsfahan’da Hadîs -Ebü’l-Fadl el-İsbehânî’nin Kitâbu’l-Erbaîn Risâlesi Özelinde-

Yıl 2021, Sayı: 9, 79 - 97, 15.06.2021

Hasan Yerkazan

Öz

Kırk hadîs, hadîs edebiyatında en çok eser telif edilen alanlardan biridir. Hadîs ilimleriyle iştigal eden birçok âlimin bir kırk hadîs çalışması bulunmaktadır ve kırk hadîs telifi muhaddisler arasında bir gelenek haline gelmiştir. Bu eserlerde yer alan hadîsler bazen bir konu ile ilgili olurken, bazen de farklı içeriklere sahip olabilmiştir. Bugüne kadar telif edilen bu eserler, farklı vesileler ile çok sayıda akademik çalışmaya ve farklı okumalara konu olmuştur. Bu makalede kendisi hakkında pek bilgi bulunmayan Ebü’l-Fadl el-Hasen b. Mahmûd er-Recâyenî el-İsbehânî’ye ait Kitâbu’l-Erbaîn isimli eser incelenmiştir. Müellifin hayatı, nüsha tavsifi ve eserde nakledilen hadîslerin kaynakları tetkik edilmiştir. Bu risâle, içerik ve düzen bakımından diğer kırk hadîs çalışmalarıyla kıyaslandığında herhangi bir farklılığa sahip değildir. Ancak müellifin, eserin mukaddimesinde yaşamış olduğu tarih ve coğrafyada hadîs alanına yönelik ilim talebelerinin ilgisinin ne düzeyde olduğuna dair malûmat vermesi, hadîs tarihi açısından büyük önem arz etmektedir. Dolayısıyla bu bilgiler, hicrî sekizinci yüzyılda İsfahan bölgesinin hadîs tarihindeki yeri hakkında fikir vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Hadîs, Hadîs Tarihi, Hadîs İlimleri, Kırk Hadîs, Isfahan

Hadith in Isfahan in the 8th Century of Hijrî -Special for Abū al-Fadl al-Isbahânî’s Risâle of Forty Hadiths-

Öz

Forty hadiths are one of the most published fields in hadith literature. In the historical process, many scholars dealing with hadith sciences have a study of forty hadiths and compilation of forty hadiths has become a tradition among scholars. While the hadiths in these works are sometimes related to a subject, sometimes they have different contents. These works, which have been compiled to date, have been the subject of many academic studies and varied readings on different occasions. In this article, the work named Kitâbu'l-Erbaîn by Abū al-Fadl al-Hasen b. Mahmûd ar-Recâyenî al-Isbahânî’, which does not have much information about him, has been examined. The life of the author, the description of the copy and the sources of the hadiths reported in the work were studied. The life of the author, the description of the manuscript, and the sources of the hadiths reported in the work were studied. This book does not have any difference in content and order when compared to other forty hadith works. However, it is of great importance in terms of the history of hadith that the author gives information about the level of interest of scholars in the field of hadith in the century and geography he lived in the Introduction of the work. Therefore, this information gives an idea about the place of Isfehan region in hadith history in the eighth century of Hijrî.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Hadith History, Hadith Sciences, Forty Hadith, Isfahan

Kaynakça

• Abdülkadir Karahan. İslâm-Türk edebiyatında Kırk Hadîs : Toplama, Tercüme ve Şerhleri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1991.
• Ahmed b. Hanbel. el-Müsned. thk. Şuayb Arnâût. 50 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1999.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiʿu’s-sahîh. nşr. Muhammed Züheyr b. Nasr. 8 Cilt. b.y.: Dâru Tavki’n-Necât, 2. Basım, 1422/2001.
• Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. Abdilhâlik el-Bezzâr el-Basrî. Müsnedü’l-Bezzâr. thk. Mahfûz Abdurrahmân Zeynullah. 13 Cilt. Beyrut: Müessetü’l-Ulûmi’l-Kur’ân, 1988.
• Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasen b. Düreyd el-Ezdî el-Basrî. Dîvânu İbn Düreyd. thk. Ömer b. Sâlim. Dubai: Müessesetü Sultan b. Ali el-Uveys, 2012.
• Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh İbn Abdilber en-Nemrî. Câmiʿu beyâni’l-ʿilm ve faḍlihi. thk. Ebü’l-Eşbal ez-Züheyri. 2 Cilt. Demmâm: Dâru İbni’l-Cevzi, 1994.
• Ebü’l-Fadl el-Hasen b. Mahmûd er-Recâyenî el-İsbehânî. Kitâbu’l-Erbaîn. Berlin: Staatsbibliothek zu Berlin, Landberg 739, ts.
• Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed İbn Hacer Askalânî. ed-Dürerü’l-kâmine fî ‘ayâni’l-mieti’s-sâmine. thk. Muhammed Abdulmuʿîd Dân. 6 Cilt. Haydarâbâd: Meclisu Dâirati’l-Maʿârifi’l-Osmâniyye, 1972.
• Ebü’l-Hasan Ali b. Ömer b. Ahmed ed-Dâreḳutni. el-ʿİlelü’l-vâride fi’l-eḥâdîs̱i’n-nebeviyye. 11 Cilt. Riyad: Dâru Tayyibe, 1985.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc. Sahihu Müslim. thk. Muhammed Fuâd Abdulbâki. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. Basım, 1991.
• Selahattin Yıldırım. Osmanlı’da Kırk Hadîs Çalışmaları. İstanbul: Osmanlı Hadîs Araştırmaları, 2000.