ÖRGÜTLERDE KRİTİK SORUN KAYNAĞI OLARAK İŞE YABANCILAŞMA, YABANCILAŞMA VE BÜROKRASİ ARASINDAKİ İLİŞKİYE YÖNELİK KAVRAMSAL BİR YAKLAŞIM

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 2, 182 - 192, 15.07.2015

Adem Uğur , Zehra Erol

Öz

Yabancılaşma kavramı sosyolojik, felsefi, psikolojik perspektifde ekonomi, siyaset vb. birçok alanda kullanılmış ve bu alanların her biri kendi kapsamında kavramı ele almış ve tanımlamıştır. Marx ile anlam kazanan kavram, yabancılaşmayı konu edinen birçok teorik çalışma için temel oluşturmuştur. Marx, kavramı kapitalist topluma yönelik getirdiği eleştiride ve işçinin durumunu yorumlamak için kullanmıştır. Seeman ise yabancılaşmayı “gü.süzlük, anlamsızlık, izolasyon, normsuzluk, kendine yabancılaşma” olmak üzere beş boyut ile açıklayarak yabancılaşmanın .l.ülebilirliliğini mümkün kılmıştır. Diğer ampirik çalışmalarda ise .rgütlerde işe yabancılaşmaya neden olan faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu konu üzerinde yapılan çalışmalarda .rgütlerde işe yabancılaşma olgusunun hem .rgüt hem işveren hem de çalışan için büyük önem taşıdığı belirtilmektedir. Bu açıdan özellikle işe yabancılaşma çalışanların genel sağlık hali, iş performansı, işe devamlılık, iş tatmini, verimlilik, .rgüte bağlılık üzerinde olumsuz etkilere sahip olması açısından hem .rgüt hem de çalışanlar için önemle üzerinde durulması gereken bir konudur. Bu nedenle işe yabancılaşmaya neden olan faktörlerin tanımlanmasının gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bürokrasi ise günümüzde hala .rgütlerde bir yönetim tarzı olarak varlığını sürdürmektedir. İşe yabancılaşmanın önemli bir kaynağı olarak tanımlanan bürokrasi çalışanların işlerine yönelik yabancılaşma duygusu deneyimlemelerinin en önemli nedenleri arasında addedilmektedir. Bu çalışmada öncelikle yabancılaşma ve işe yabancılaşma olgusu, işe yabancılaşmanın gü.süzlük ve anlamsızlık boyutları tanımlanacak ve bürokrasi arasındaki ilişkiyi doğrudan ele alan çalışmaların bulgularına dayanarak işe yabancılaşma ve bürokrasi arasındaki ilişki değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Yabancılaşma, İşe Yabancılaşma, Bürokrasi, Güçsüzlük, Anlamsızlık

Kaynakça

• AGARWAL, Sanjeev(1993), “Influence of Formalization on Role Stress, Organizational Commitment, and Work Alienation of Salespersons: A Cross-National Comparative Study”, Journal of International Business Studies, Vol. 24, No. 4, 715-739.
• AYDIN, Nurettin(2012), “Weberyen Bürokraside Liyakat ve Türk Kamu Bürokrasisinden Bir Kesit: Siyasetin Bürokrasi İronisi” Sayıştay Dergisi, 85, 51-67.
• AIKEN, Michael ve HAGE, Jearld(1966), “Organizational Alienation: A Comparative Analysis”, American Sociological Review, Vol. 31, No. 4, 497-507.
• ALLEN, Bruce H. ve LaFOLLETTE, William R. (1977), “Perceived Organizational Structure and Alienation among Management Trainees”, The Academy of Management Journal, Vol. 20, No. 2, 334-341.
• ALLCORN, Seth(1994), Anger in the Workplace: Understanding the Causes of Aggression & Violence, Greenwood Press, Westport, CT, USA.