ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİ VE KARAYOLU ŞANTİYE YERİ SEÇİMİNE İLİŞKİN BİR UYGULAMA

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 3, 106 - 121, 15.07.2016

Çağın Karabıçak , Ali İhsan Boyacı , Mehlika Kocabaş Akay , Burcu Özcan

Öz

Karayolu yapım firmalarının aldıkları proje tipi işlerin başarılı bir şekilde geliştirilip, uygulanmasında "planlama süreci" kritik bir önem taşır. Bu süre., ön planlama ve detay planlama olarak iki aşamada değerlendirilebilir. Ön planlama aşaması, yol yapım inşaat projesine başlanmadan önce yapılan faaliyetleri içerir. Bu faaliyetler: temel stratejilerin oluşturulması, proje maliyetinin hesaplanması, şantiye kuruluş yerinin seçimi, proje gereği kullanılacak araç, metot ve kaynakların temini gibi konuları içerir. Bu faaliyetler arasından şantiye yeri seçimi, maliyetleri ve verimliliği doğrudan etkilediğinden üzerinde çalışılması gereken önemli bir konudur. Karayolu yapım firmaları doğru şantiye yerini belirlemek için birbiri ile çelişen kriterler altında çeşitli alternatifler arasından seçim yapmak durumundadırlar. Bu nedenle şantiye yeri seçimi problemi, çok kriterli bir karar verme problemi olarak ele alınabilir. Bu karar verme problemi sayısal verileri içerdiği gibi sayısal olmayan verileri de içermektedir. Böylesi sayısallaştırılamayan değişkenleri içeren belirsiz durumlar için klasik karar verme yöntemleri yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle, daha doğru ve kesin sonuçlar elde edebilmek için dilsel

değişkenleri bulanık sayılarla ifade edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, Bilecik-Adapazarı karayolu yapımı için güzergah üzerinde belirlenen alternatifler arasından en uygun şantiye yeri seçilmiştir. Karayolu yapım firmasının şantiye yeri seçimi problemi için karar vericiler tarafından yapılan sözel değerlendirmelerde yer alan belirsizliği ortadan kaldırabilmek amacıyla bulanık sayılar kullanılmıştır. Alternatiflerin değerlendirilmesi amacıyla çok kriterli karar verme yöntemlerinden Bulanık AHP ve TOPSIS yöntemleri birlikte uygulanmıştır. Bu yöntemlerden Bulanık AHP ile kriterler ağırlıklandırılmış, TOPSIS yöntemiyle de alternatifler uygunluklarına göre sıralanmıştır . Değerlendirme sonucunda, kriterlerden en önemlileri ortaya konularak alternatif şantiye alanları içinden tercih sıralaması yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bulanık AHP, Yol Yapım Şantiye Yeri Seçimi, TOPSIS

Kaynakça

• Baytop, F., (2007), Şantiyecilik, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul .
• Chan, F. T. S; Kumara, N.; Tiwarib, M. K.; Lau, H. C. Choy and W., K. L.,(2007) “Global Supplier Selection: A Fuzzy-AHP Approach”, International Journal of Production Research, 14, 1-33.
• Dilek, Serkan and Kandemir, Orhan (2013). “In the Process of Global Crisis The Importance of Tourism In Decreasing Regional Development Differences: An Evaluation of Kastamonu Province In Turkey”, International Journal of Management and Innovation, 5(1), 12-30.
• Eleren, Ali (2007), “Kuruluş Yeri Seçiminin Fuzzy TOPSİS Yöntemiyle Belirlenmesi: Deri Sektörü Örneği”, Akdeniz İİBF Dergisi, 13, 280-295.
• Erdem, A.F.,(2008), “Toplu Konut Şantiyelerinde Şantiye Mobilizasyonu ile Organizasyonu ve Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, YTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.