NEOLİBERALİZM VE SOSYAL REFAH DEVLETİ EKSENİNDE ÜÇÜNCÜ YOL YAKLAŞIMI

Yıl 2017, Özel Sayı - ICEBSS 2017, 248 - 263, 10.11.2017

Eray Acar

Öz

Özellikle 1980’lerin başından itibaren sosyal refah devletinin aksayan yönleri üzerine vurgu yaparak, piyasa öncülüğünde ve prensipleri ile devletin, sosyal ve ekonomik alandan tasfiye edilmesi sureti ile ulus devletlerin küreselleşmesini ve ekonomik refahı hedefleyen neoliberal politikalar son yıllarda sıklıkla akademik ve siyasal alanın tartışma konusu olmuştur.

1929 bunalımı ile birlikte ortaya atılan, Keynezyen sosyal refah devletinin, ulus devlet eksenli, devlete yüklediği sosyal sorumluluklarla toplumsal kalkınmada, kamu girişimciliği ve yatırımcılığını önceleyen anlayış, uzun yıllar pek çok ülkede uygulanmıştır. Neoliberaller tarafından özellikle 1970’li yıllarda görülen ekonomik kaynaklı krizlerin “üreticisi” sıfatı ile pejoratif bir eleştiriye maruz kalan refah devleti, 1990’lı yıllarda üçüncü yol yaklaşımı ile tekrar sosyal politikalar ve ekonomik işleyiş bağlamında gündeme gelmiş ve tartışılmaktadır.

Neoliberal politikaların bireysel ve toplumsal yaşamda ortaya çıkardığı risk, belirsizlik ve güvensizliklere karşı bireyleri, devlet müdahalesi ve sosyal yatırımlar yoluyla aktif bir hazırlıklı hale getirme durumunu işaret eden üçüncü yol yaklaşımı; sosyal refah devletinin sosyal politika öncelikleri ile neoliberalizmin  piyasa ilkeleri arasında tavrını ikincisinden yana koyarak sosyal politikaların revizyonunu amaçlayan bir yaklaşım olarak kabul edilmektedir.

Bu çalışmada, üçüncü yol yaklaşımının tarihsel serüven içerisinde, sosyal refah devleti ve küresel neoliberal politikalar ekseninde gelişim gösteren sosyal devlet ve sosyal politikalar konusunda düşünsel ve pratik düzeyde, genel kabul görmüş prensipler dahilinde ana hatları ile analizi yapılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Neoliberalizm, Sosyal Politika, Sosyal Refah Devleti, Üçüncü Yol

Kaynakça

• Acar, Mustafa (2007) “Keynesyen İktisat ve Refah Devletinin Sonu, Dünü ve Bugünüyle Sosyal Demokrasi” , Demokrasi Platformu Dergisi, Yıl:3, Sayı:9, ss. 3857
• Aktan, Coşkun Can (1999), “Müdahaleci Devletten Sınırlı Devlete”, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, ss. 34-51
• Başkaya, Fikret (1997), Kalkınma iktisadının Yükselişi ve Düşüşü, İmge Yayınları, Ankara
• Bilgin, Vedat (2005), “Sosyal Devlet Nereye Gidiyor veya Sosyal Devletin Alternatifleri Nelerdir”, Siyaset ve Toplum, Sayı:3, ss.1-24
• Clasen, Jochen (2003), “Towards a New Welfare State Or Reverting To Type? Some Major Trends In British Social Policy Since Early 1980s”, The European Legacy, Vol. 8, No. 5, London