The Relationship Between the Deposit Dollarization in Turkish Banking Sector with USD/TRY Exchange Rate and Consumer Confidence Index: 2012:01 – 2022:01

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 1, 86 - 99, 30.06.2022

Mustafa Beybur

Öz

Deposit dollarization is defined as resident people's preference for foreign currencies instead of national currency when accumulating value. Turkish banking sector’s foreign currency deposits/total deposit ratio has increased rapidly, especially in recent years, and has exceeded 60%. Determining the factors that cause deposit dollarization is important in terms of measures to be taken for dollarization. In this research, the relationship between the foreign currency deposit / total deposit ratio in the Turkish banking sector with the consumer confidence index and the USD/TRY exchange rate was analyzed using monthly data between 2012:01 - 2022:01. The Engle-Granger cointegration test was used to analyze the relationship between the variables, and the Granger causality test was implemented to determine the direction of the relationship between variables. There is a long-term reciprocal relationship between the USD/TRY exchange rate and consumer confidence index variables with deposit dollarization detected in the Engle-Granger cointegration test. Besides, no mutual causality relationship between deposit dollarization and consumer confidence index was detected in the Granger causality test. In addition, it has been determined that there is a one-way causality relationship from deposit dollarization to USD/TRY rate, but there is no causality relationship from USD/TRY rate to deposit dollarization.

Anahtar Kelimeler

Banking, Deposit Dollarization, USD/TRY Exchange Rate, Consumer Confidence Index, Granger Causality Test

Türk Bankacılık Sektöründeki Mevduat Dolarizasyonu ile USD/TRY Döviz Kuru ve Tüketici Güven Endeksi Arasındaki İlişki: 2012:01 – 2022:01

Öz

Mevduat dolarizasyonu yerleşik kişilerin değer biriktirirken ulusal para birimi yerine yabancı para birimlerini tercih etmesi olarak tanımlanmaktadır. Türk bankacılık sektörünün yabancı para mevduat/toplam mevduat oranı özellikle son yıllarda hızla artarak %60 seviyesini aşmıştır. Mevduat dolarizasyonuna neden olan unsurların belirlenmesi dolarizasyona yönelik alınacak tedbirler açısından önem arz etmektedir. Bu araştırmada 2012:01 – 2022:01 tarihleri arasındaki aylık verilerden yararlanılarak Türk bankacılık sektöründeki yabancı para mevduat/toplam mevduat oranı ile tüketici güven endeksi ve USD/TRY döviz kuru arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Değişkenler arasındaki ilişkiyi analiz etmek için Engle-Granger eşbütünleşme testi, değişkenler arasındaki ilişkinin yönünü belirlemek için ise Granger nedensellik testi uygulanmıştır. Engle-Granger eşbütünleşme testinde mevduat dolarizasyonu ile USD/TL kuru ve tüketici güven endeksi değişkenleri arasında uzun dönemli karşılıklı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Buna karşılık Granger nedensellik testinde mevduat dolarizasyonu ile tüketici güven endeksi arasında karşılıklı bir nedensellik ilişkisi olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca mevduat dolarizasyonundan USD/TRY kuruna doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu ancak USD/TRY kurundan mevduat dolarizasyonuna doğru bir nedensellik ilişkisi olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bankacılık, Mevduat Dolarizasyonu, USD/TRY Döviz Kuru, Tüketici Güven Endeksi, Granger Nedensellik Testi

Kaynakça

• Ağaslan, E., & Gayaker, S. (2019). Türkiye’de Para İkamesinin Belirleyicileri Doğrusal Olmayan Bir Yaklaşım. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 362-387.
• Akçay, O. C., Alper, C. E., & Karasulu, M. (1997). Currency Substitution and Exchange Rate Instability: The Turkish Case. European Economic Review, 41(3-5), 827-835. Doi:10.1016/S0014-2921(97)00040-8.
• Bărbuţă-Mişu, N., Güleç, T. C., Duramaz, S., & Virlanuta, F. O. (2020). Determinants of Dollarization of Savings in the Turkish Economy. Sustainability, 12(15), 1-16. Doi:10.3390/su12156141.
• Calvo, G., & Gramont, C. A. (1992). Currency Substitution in Developing Countries: An Introduction. IMF Working Papers, 1992(40), 1-31. Doi:10.5089/9781451845884.001.
• Craig, B., & Waller, C. J. (2004). Dollarization and Currency Exchange. Journal of Monetary Economics, 51(4), 671-689. Doi:10.1016/j.jmoneco.2003.10.002.
• Demidenko, M. (2017). Dollarization: causes and solutions. Retrieved 03 17, 2022, from Eurasian Development Bank: https://eabr.org/en/press/comments/dollarization-causes-and-solutions/
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Econometrica, 49(4), 1057-1072. doi:10.2307/1912517.
• Dumrul, C. (2010). Türk Ekonomisinde Para İkamesinin Belirleyicilerinin Sınır Testi Yaklaşımı ile Eş-Bütünleşme Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0(35), 199-231.
• Durgun Kaygısız, A. (2019). Türkiye’de Tüketici ve Reel Kesim Güven Endeksi ile Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişki: 2010 – 2018. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(1), 314-332. Doi:10.11611/yead.535616.
• El-Erian, M. (1988). Currency Substitution in Egypt and the Yemen Arab Republic: A Comparative Quantitative Analysis. International Monetary Fund, 35(1), 85-103. Doi:10.2307/3867278.
• Elkhafif, M. A. (2003). Exchange Rate Policy and Currency Substitution:The Case of Africa’s Emerging Economies. African Development Review, 15(1), 1-11. Doi:10.1111/1467-8268.00058.
• Engle, R. F., & Granger, C. W. (1987). Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55(2), 251-276. Doi:10.2307/1913236.
• Erdoğdu, H., & Baykut, E. (2019). Türkiye’de Yerleşik Bireyler ve Şirketlerin Döviz Hesaplarının Ekonometrik Analizi. Bankacılar Dergisi(110), 37-55.
• Ferrer, E., Salaber, J., & Zalewska, A. (2014). Consumer Confidence Indices and Stock Markets' Meltdowns. European Journal of Finance, 195-220. Doi:10.1080/1351847X.2014.963634.
• Granger, C. W. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-spectral Methods. Econometrica, 37(3), 424-438. Doi:10.2307/1912791.
• Hekim, D. (2008). Para İkamesi Histerisi ve Türkiye Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 27-43.
• Hijazeen, I., & Al-Assaf, A. (2018). Dollarization in Jordan. International Journal of Economics and Financial Issues, 8(2), 14-24.
• Honig, A. (2009). Dollarization, Exchange Rate Regimes and Government Quality. Journal of International Money and Finance, 28(2), 198-214. Doi:10.1016/j.jimonfin.2008.11.004. Honohan, P. (2007). Dollarization and Exchange Rate Fluctuations. Dublin-Ireland: The World Bank & IIIS Trinity College Dublin. Doi:10.2139/ssrn.958052.
• Hussein, N. Q., Abd Rahi, Z. H., & Abdul Amir, S. N. (2021). Use of The VAR Model To Measure The Relationship Between Dollarization Rates and Exchange Rates In The Iraqi Economy For The Period 2003-2019. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 12(14), 756-763.
• Kal, S. H. (2019). 2003-2018 Dönemi Türk Ekonomisinde Dolarizasyon, Kısa Vadeli Sermaye Hareketleri ve Kur Oynaklığı İlişkisi. İstanbul İktisat Dergisi, 69(2), 357-376. Doi:10.26650/ISTJECON2019-0015.
• Kaya, L. (2020). Türkiye’de Tüketici Güven Endeksi ile Döviz Kuru Arasındaki İlişki: Fourier Fonksiyonları Yaklaşımı. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 598-608. Doi:10.29106/fesa.756071.
• Khabibullin, R., & Ponomarenko, A. (2022). An Empirical Behavioral Model of Household’s Deposit Dollarization. Journal of Economic Interaction and Coordination, 1-21. Doi:10.1007/s11403-022-00345-w.
• Kolcu, F., & Yamak, R. (2022). Döviz Kurunun Mevduat Dolarizasyonu Üzerindeki Asimetrik Etkisi. İzmir İktisat Dergisi, 37(2), 481-500. Doi:10.24988/ije.1005229.
• Lay, S. H., Kakinaka, M., & Kotani, K. (2012). Exchange Rate Movements in a Dollarized Economy The Case of Cambodia. Asean Economic Bulletin, 29(1), 65-78. Doi:10.1353/ase.2012.0005.
• Özkaramete, N. (1996). Türkiye’de Dolarizasyon ve Para İkamesi:1990-1995. Ekonomik Yaklaşım, 7(20), 99-106.
• Phillips, P. C., & Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75(2), 335-346. Doi:10.1093/biomet/75.2.335.
• Quispe, Z. (2000). Monetary Policy in a Dollarized Economy: the Case of Peru. Money Affairs, 167-206.
• Savastano, M. A. (1996). Dollarization in Latin America: Recent Evidence and Some Policy Issues. IMF Working Paper, 96(4), 1-11. Doi:10.2139/ssrn.882905.
• Serel, A., & Darıcı, B. (2006). Para İkamesini Etkileyen Faktörler: Türkiye Uygulaması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(11), 150-167.
• Sever, E. (2012). Türkiye'de Dolarizasyon Süreci ve Döviz Kuru Belirsizliği İlişkisi. Sosyoekonomi, 17(17), 203-222.
• Togay, S. (1997). Para İkamesi-Nedenleri ve Yarattığı Sonuçlar. Ekonomik Yaklaşım, 8(26), 87-103. Doi:10.5455/ey.10259.
• Tufaner, M. B. (2021). The Determinants of Dollarization in Turkey: An Econometric Analysis. Econder International Academic Journal, 5(2), 110-118. Doi:10.35342/econder.937985.
• Tweneboah, G., Gatsi, J. G., & Asamoah, M. E. (2019). Financial Development and Dollarization in Ghana: An Empirical Investigation. Cogent Economics & Finance, 7(1), 1-21. Doi:10.1080/23322039.2019.1663699.
• Udoh, E. A., & Udeaja, E. A. (2019). Asymmetric Effects of Financial Dollarization on Nominal Exchange Rate Volatility in Nigeria. The Journal of Economic Asymmetries, 19(3-5), 1-7. Doi:10.1016/j.jeca.2019.e00118.
• Yamak, N., & Yamak, R. (1997). Para İkamesi (Dolarizasyon) ve Türkiye Örneği. In Sermaye Piyasası Kurulu, Yaman Aşıkoğluna Armağan Kitap (pp. 1-11). Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu.
• Yinusa, D. O., & Akinlo, A. E. (2008). Exchange Rate Volatility and the Extent of Currency Substitution in Nigeria. Indian Economic Review, 43(2), 161-181.
• Yusuf, A. N., & Okur, A. (2019). The Devastating Local Currency and the Unofficial Dollarization in Somalia. Fiscaoeconomia, 3(3), 42-57. Doi:10.25295/fsecon.2019.03.003.