Müşteri ve Bilgi Tabanlı Lojistik Yeteneklerin Covid-19 Salgını Sürecinde İşletme Performansına Etkisi: Türkiye Lojistik İşletmelerinde Bir Araştırma

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 2, 391 - 408, 30.12.2022

Tülay Özkan , Raşit Acar

Öz

Covid-19 salgını, küresel çapta hemen hemen tüm işletmelerin performanslarını etkilediği gibi lojistik işletmelerinin de işletme performanslarını etkilemiştir. Bu bağlamda lojistik işletmelerinde operasyonel süreçlerin işleyişinde müşteri ve bilgi tabanlı lojistik yetenekler, işletme performansını etkileyen önemli yetenekler arasındadır. Müşteri tabanlı lojistik yetenekler, lojistik işletmelerinin temel müşterine odaklanması, onların mevcut ve gelecek ihtiyaçlarının belirlenmesi ve karşılanması ile beklenmeyen operasyonel durumlar karşısında uyum yeteneğini ifade etmektedir. Bilgi tabanlı lojistik yetenekler ise lojistik işletmelerinin operasyonel bilgilerini gerçek zamanlı ve entegre bir şekilde oluşturduğu teknolojik ağ sayesinde işletme içi, tedarikçileri ve müşterileriyle paylaşma yeteneğidir. Bu noktada bu çalışmanın amacı, Türkiye’de faaliyet gösteren lojistik sektöründeki işletmelerin Covid-19 salgını sürecinde müşteri ve bilgi tabanlı lojistik yeteneklerinin işletme performanslarıyla ilişkisini değerlendirmektir. Ayrıca salgın öncesi ve sürecinde işletme performanslarındaki farklılıkları ortaya çıkarmaktır. Çalışma evrenini 475 Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) üyesi işletmeler oluşturmaktadır. Bu işletmelere Ağustos - Kasım 2020 tarihleri arasında çevrimiçi hazırlanan anketler, telefonla görüşülen işletmelere e-posta yoluyla gönderilmiştir ve evrenin yaklaşık %45’i dönüş sağlamıştır. Analiz yöntemleri olarak tanımlayıcı, doğrulayıcı faktör analizi, yapısal denklem modeli ve bağımlı örneklemler için t testi uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular ise, müşteri odaklı ve bilgi tabanlı yeteneklerin işletme performansı üzerindeki etkisi dolaylıdır. Bunun dışında salgın öncesi ve sürecinde işletme performansları karşılaştırıldığında salgın sürecinde daha düşük lojistik maliyetlerin gerçekleştiği anlaşılmaktadır. Araştırmada, lojistik sektöründeki işletmelerin müşteri/bilgi tabanlı yeteneklerinin performans üzerindeki etkisi ampirik olarak incelerek sonuçlar tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Müşteri Odaklılık, Bilgi Odaklılık, Lojistik Yetenekler, İşletme Performansı, Covid-19 Salgını

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Proje Numarası

Herhangi bir projeye ait değildir.

The Impact of Customer and Knowledge-Based Logistics Capabilities on Business Performance in During the Covid-19 Pandemic: A Study in Turkey Logistics Business

Öz

The Covid-19 outbreak has affected the performance of almost all businesses globally, as well as the business performance of logistics businesses. In this context, customer and information-based logistics capabilities are among the important capabilities that affect business performance in the functioning of operational processes in logistics enterprises. Customer-based logistics capabilities refer to the ability of logistics enterprises to focus on their core customers, to identify and meet their current and future needs, and to adapt in the face of unexpected operational situations. Knowledge-based logistics capabilities, on the other hand, are the ability of logistics enterprises to share their operational information with their suppliers and customers, thanks to the technological network created in real time and in an integrated manner. At this point, the aim of this study is to evaluate the relationship between customer and information-based logistics capabilities and business performance of businesses in the logistics sector operating in Turkey during the Covid-19 outbreak. It also reveals the differences in business performance before and during the epidemic. It also reveals the differences in business performance before and during the epidemic. The population of the study consists of 475 member companies of the Association of International Forwarding and Logistics Service Providers (UTIKAD). Between August and November 2020 online prepared surveys were sent by e-mail to the businesses that were called by phone, and about 45% of the population returned. As an analysis method, descriptive, confirmative factor analysis; for constructional equation modal, and dependent illustrations t-test was applied. The findings from the research were; customer orientation and knowledge orientation capabilities’ effect on business performances were indirect. Besides this, it is understood that when business performances before the pandemic and in the continuum were compared, the logistic costs were lower during the pandemic period. In the research, the effect of customer/knowledge orientation capabilities of businesses in the logistic sector on performance was examined empirically, and the results were argued.

Anahtar Kelimeler

Customer Orientation, Knowledge Based, Logistics Capabilities, Business Performance, Covid-19 Pandemic

Proje Numarası

Herhangi bir projeye ait değildir.

Kaynakça

• Acar, A. (2010). Lojistik yeteneklerin, strateji - performans ilişkisi üzerindeki rolü: Kobi'ler üzerinde bir saha araştırması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24 (4), 1-21.
• Akçacı, T., ve Çınaroğlu, M. S. (2020). Yeni koronavirüs (Covid-19) salgınının lojistik ve ticarete etkisi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, Covid-19 Special Issue, (19) 447-456.
• Akdeve, E., ve Benli E. (2020) Covid19’un küresel tedarik zinciri ve sektörlere etkisi, STM Teknolojik Düşünce Merkezi, https://thinktech.stm.com.tr/uploads/raporlar/pdf/295202014477114_stm_covid_19_kuresel_tedarik.pdf, E.T. 03/06/2021.
• Akhtar, P., Frynas, J. G., Mellahi, K., ve Ullah, S. (2019). Big data‐savvy teams’ skills, big data‐driven actions and business performance. British Journal of Management, 30(2), 252-271.
• Appiah‐Adu, K., ve Singh, S. (1998). Customer orientation and performance: a study of SMEs. Management Decision, 36 (6), 385-394.
• Asamoah, D., Agyei-Owusu, B., Andoh-Baidoo, F. K., ve Ayaburi, E. (2021). Inter-organizational systems use and supply chain performance: Mediating role of supply chain management capabilities. International Journal of İnformation Management, 58, 102195.
• Bakan, İ., Erşahan, B., ve Kiraz, E. (2020). Lojistik firma özellikleri sarmalında lojistik yetenek ve lojistik performans algıları: bir alan araştırması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (36), 412-454.
• Bakan, İ. ve Şekkeli, Z. (2016). Lojistik koordinasyon yeteneği, lojistik inovasyon yeteneği ve müşteri ilişkileri (miy) yeteneği ile rekabet avantajı ve lojistik performans arasındaki ilişki: bir alan araştırması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 39-68.
• Baldwin, R. ve Tomiura, E. (2020). Thinking ahead about the trade impact of Covid-19. in R. Baldwin and B. Weder di Mauro (Eds.), Economics in the time of Covid-19 (59–71). Washington, DC: CEPR Press.
• Barney, J. (1991). Firm resources and sustained competitive advantage. Journal of management, 17(1), 99-120. Bartlett, J. E., Kotrlık, J. W. ve Higgins, C. C. (2001). Organizational Research: Determining Appropriate Sample Size in Survey Research, Information Technology, Learning, and Performance Journal, 19 (1), 43-50.
• Bharadwaj, A. S. (2000). A resource-based perspective on information technology capability and firm performance: an empirical investigation. MIS quarterly, 169-196.
• Bowersox, D. J., Closs, D. J., & Stank, T. P. (1999). 21st century logistics: making supply chain integration a reality. Illinois United States: Oak Brook. Council of Logistics Management.
• Closs, D. J. ve Xu, K. (2000). Logistics information technology practice in manufacturing and merchandising firms–an international benchmarking study versus world class logistics firms. International Journal of Physical Distribution and Logistics Management, 30(10), 869-886.
• Çağlar, M. B. (2014). The relation between use of information technologies in logistics firms, customer satisfaction and business performance: a study. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 41.
• Day, G. S. (1994). The capabilities of market-driven organizations. Journal of Marketing, 58(4), 37-52.
• Defee, C. C. ve Fugate, B. (2010). Changing Perspective of Capabilities in the Dynamic Supply Chain Era. International Journal of Logistics Management, 21(2), 180-206.
• Deshpande, R., Farley, J. U., & Webster, F. E., Jr. (1993). Corporate culture, customer orientation, and innovativeness in Japanese firms: A quadrad analysis. Journal of Marketing, 57(1), 23-37.
• Dierickx, I., ve Karel, C. (1989). Asset stock accumulation and sustainability of competitive advantage. Management Science, 35, (12), 1504-1511.
• Eldener, E. (2020). Koronavirüs’ün lojistik faaliyetlere etkisi sürüyor, https://www.utikad.org.tr/Detay/Sektor-Haberleri/28822/koronavirus-un-lojistik-faaliyetlere-etkisi-suruyor, Erişim Tarihi: 03-06-2021.
• Fawcett, S. E., Roger, C., ve Sheldon, R. S. (1996). “An Investigation of the impact of flexibility on global reach and firm performance”. Journal of Business Logistics, 17(2), 167-196.
• Fearne, A. (1998). “The evolution of partnerships in the meat supply chain: insights from the British beef industry”. Supply Chain Management, (3)4, 214‐31.
• Gligor, D., Gligor, N., ve Maloni, M. (2019). The impact of the supplier's market orientation on the customer market orientation-performance relationship. International Journal of Production Economics, 216, 81-93.
• Güler, A. (2020). Utikad Lojistik Sektörü Raporu, E.T. 21/03/2022 https://www.utikad.org.tr/images/HizmetRapor/utikadlojistiksektoruraporu2020-53923.pdf
• Güven, H. (2020). Covid-19 pandemik krizi sürecinde e-ticarette meydana gelen değişimler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(5), 251-268.
• Habib, M. A., Bao, Y., & Ilmudeen, A. (2020). The impact of green entrepreneurial orientation, market orientation and green supply chain management practices on sustainable firm performance. Cogent Business & Management, 7(1), 1743616.
• He, Q., Gallear, D., Ghobadian, A., ve Ramanathan, R. (2019). Managing knowledge in supply chains: a catalyst to triple bottom line sustainability. Production Planning ve Control, 30(5-6), 448-463.
• Hunt, S. D. ve Morgan, R. M., (1995), The Comparative Advantage Theory of Competition, The Journal of Marketing, pp. 1-15.
• IFC, The impact of covid-19 on lojistics, International Finance Corporation Word Bank Group, https://www.ifc.org/wps/wcm/connect/2d6ec419-41df-46c9-8b7b-96384cd36ab3/IFC-Covid19-Logistics-final_web.pdf?MOD=AJPERES&CVID=naqOED5, E.T. 03/06/2021.
• Innis, D. E., ve Bernard J. L. L. (1994). “Customer service: the key to customer satisfaction, customer loyalty, and market share,”. Journal of Business Logistics 15, (1), 1-28.
• Jaworski, B. J. ve Kohli, A. K., (1993), Market Orientation: Antecedents And Consequences, The Journal of Marketing, pp. 53-70.
• Jeong, J. S., ve Hong, P. (2007). Customer orientation and performance outcomes in supply chain management. Journal of Enterprise Information Management, 20(5), 578-594.
• Kalkan, B. (2018). The Relation between use of information technologies in logistics firms customer satisfaction and business performance. International Journal of Trade, Economics and Finance, 9(1), 14-19.
• Karagöz, İ.B. (2016). Bilgi teknolojisi yeteneğinin lojistik yeteneğe ve işletme performansına etkileri (Yayımlanmamış Doktara Tezi). Gebze Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Kaya, N., ve Patton, J. (2011). The effects of knowledge‐based resources, market orientation and learning orientation on innovation performance: An empirical study of Turkish firms. Journal of İnternational Development, 23(2), 204-219.
• Kilpatrick, J. ve Barter, L. (2020). Covid-19 Gestión del riesgo y las interrupciones en la cadena de suministro. Deloitte Touche Tohmatsu Limited (DTTL) https://www2.deloitte. com/content/dam/Deloitte/cl/Documents/strategy/cl-Covid19_POV_ SupplyChain. pdf.
• Kohli, A., ve Jaworski, B. (1990). Market orientation: The construct, propositions and managerial implications. Journal of Marketing, 29: 57– 71.
• KPMG. (2021), KPMG Perspektifinden Taşımacılık ve Lojistik Sektörüne Bakış, https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/tr/pdf/2021/09/kpmg-perspektifinden-tasimacilik-ve-lojistik-sektorune-bakis-2021.pdf Erişim Tarihi: 21/03/2022
• Lages, C. R., ve Piercy, N. F. (2012). Key drivers of frontline employee generation of ideas for customer service improvement. Journal of Service Research, 15 (2), 215-230.
• Li, L., ve Dingti, L. (2010). Effects of logistics capabilities on performance in manufacturing firms. Proceedings Of The 3rd International Conference On Logistics And Supply Chain Management, Hunan, China.
• Lim, M. K., Tseng, M. L., Tan, K. H., ve Bui, T. D. (2017). Knowledge management in sustainable supply chain management: Improving performance through an interpretive structural modelling approach. Journal of Cleaner Production, 162, 806-816.
• López, S. P., Peón, J. M. M., ve Ordás, C. J. V. (2004). Managing knowledge: the link between culture and organizational learning. Journal of Knowledge Management, 8 (6), 93-104.
• Mahoney, J. T., ve Rajendran, J. P. (1992). The Resource-Based view within the conversation of strategic management. Strategic Management Journal, (13),6, 363-380.
• Martin, J. H., ve Grbac, B. (2003). Using supply chain management to leverage a firm's market orientation. Industrial Marketing Management, (32), 25‐38.
• Martínez-Martínez, A., Cegarra-Navarro, J. G., Garcia-Perez, A., ve Wensley, A. (2019). Knowledge agents as drivers of environmental sustainability and business performance in the hospitality sector. Tourism Management, 70, 381-389. Nakıboğlu, G. (2020). Covid-19 küresel tedarik zincirlerinde yaşananlar ve dönüşüm. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (2) , 1-16
• Narver, J.C. ve Slater, S.F. (1990). The Effect of a market orientation on business profitability, The Journal of Marketing, 54(4), 20-35.
• Novack R. A. Langley, C. J. ve Lloyd, M. R. (1995). Creating logistics value: Themes for the future, oak brook. IL: Council of Logistics Management.
• OCHA - United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (2020). Global Humanitarian Response Plan Covid-19. Retrieved from United Nations Coordinated Appeal, April – December 2020. Last updated: 28 March 2020.
• Orlikowski, W. J., ve Gash, D. C. (1992). Changing frames: Understanding technological change in organizations. Center for Information Systems Research, Sloan School of Management, Massachusetts Institute of Technology, (236), 1–48.
• Özcan, İ.Ç. (2021). Lojistik Sektörü Analiz Raporu ve Kılavuzu TR31 Bölgesi (İzmir), Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Özdemir, A., ve Doğan, N. (2010). Tedarik zinciri entegrasyonu ve bilgi teknolojileri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (28), 19-41
• Papatya, N. (2007). Sürdürülebilir rekabetçi üstünlük sağlamada stratejik yönetim ve pazarlama odağı kaynak tabanlı görüş, Ankara: Asil Yayınları.
• Perçin, S. (2005). Tedarik zincirinin zamana dayalı performansının ölçülmesi: Türk otomotiv yan sanayi uygulaması. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60 (03), 173-194.
• Porter, M.E. (1985). Competitive Advantage-Creating and Sustaining Superior Performance, The Free Press, New York. Prasad, S., ve Sounderpandian, J. (2003). Factors influencing global supply chain efficiency: İmplications for information systems. Supply Chain Management: An International Journal, (8)3, 241‐50.
• Reychav, I., ve Weisberg, J. (2009). Going beyond technology: Knowledge sharing as a tool for enhancing customer-oriented attitudes. International Journal of Information Management, 29(5), 353-361.
• Sa, M. L. L., Choon-Yin, S., Chai, Y. K., ve Joo, J. H. A. (2020). Knowledge creation process, customer orientation and firm performance: Evidence from small hotels in Malaysia. Asia Pacific Management Review, 25(2), 65-74.
• Schermelleh-Engel, K. and Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the Fit of sTructural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-of-fit Measures, Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Schiuma, G. (2012). Managing knowledge for business performance improvement. Journal of Knowledge Management, 16(4), 515-522.
• Schumacker, R. E. and G. Lomax, R. (2010), A Beginner’s Guide to Structural Equation Modeling, Third Edition, New York London: Routledge.
• Seçer, İ. (2015), SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Shang, K. C., ve Marlow, P. B. (2005). Logistics capability and performance in Taiwan's major manufacturing firms. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 41(3), 217-234.
• Stank, T. P., ve Charles W. L. Jr. (1997). Enhancing Performance Through Logistical Capabilities in Mexican Maquiladora Firms. Journal of Business Logistics, 18 (1), 91-123.
• Toker, K., ve Pınar, R. İ. (2020). Entegre tedarik zincirlerinin işletme performansı üzerindeki etkisi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 38 (4), 823-846.
• Webster, C. (1995). Marketing culture and marketing effectiveness in service firms. Journal of Services Marketing, 9 (2), 6-21.
• Williams, L. R., Avril, N., Dimples, Irby., ve Terence, F. (1997). Logistics integration: The effect of ınformation technology. Team Composition, and Corporate Competitive Positioning. Journal of Business Logistics, 18 (2), 31-41.
• Yaşlıoğlu, M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Yıldız, A. (2018). Endüstri 4.0 ile bütünleştirilmiş dijital tedarik zinciri. BMIJ, 6(4), 1215-1230.
• Yolda.com. (2021). Covid-19 sonrası lojistik sektöründe neler değişti? Lojistik Rehberi, https://blog.yolda.com/covid-19-sonrasi-lojistik-sektorunde-neler-degisti/
• Yorulmaz, M. ve Birgün, S. (2016). Deniz Ulaştırma Lojistiği Hizmet Yetenekleri İle Firma Performansı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Türkiye’de Faaliyet Gösteren Deniz Ulaştırma İşletmelerinde Bir Uygulama. Journal of Transportation and Logistics , 1 (1) , 59-82.
• Yorulmaz, M., ve Birgün, S. (2016). Lojistik yetenekler üzerine literatür araştırması ve deniz ulaştırma lojistiği hizmet yeteneklerinin belirlenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (25), 313-331.
• Zhao, M., Dröge, C., ve Stank, T. P. (2001). The effects of logistics capabilities on firm performance: Customer‐focused versus information‐focused capabilities. Journal of Business Logistics, 22(2), 91-107.