Türkiye’de Lojistik Sektörünün Dış Ticarete Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 17, 30.03.2022

E.yasemin Bozdağlıoğlu , Buse Keşir

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de lojistik sektörünün dış ticarete olan etkisi incelenmektedir. İncelemeler sonucunda lojistik sektörünün dış ticarete etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Lojistik sektörü ve Türkiye’nin dış ticareti arasındaki ilişkinin incelenebilmesi için Ocak 2000- Aralık 2020 dönemini kapsayan aylık veriler kullanılmıştır. Türkiye’nin dış ticaret, lojistik taşımacılık şekilleri ve sanayi üretim endeksine uygun olarak değişkenlere ilişkin VAR (Vektör otoregresif) modeli oluşturularak varyans ayrıştırması ve etki-tepki analizleri yapılmıştır. Ekonometrik analiz sonuçlarına göre, dış ticaretin lojistik taşımacılık şekillerinin tümü ve sanayi üretim endeksi ile yakından ilişkili olduğu sonucuna varılmıştır. Dış ticaret değişkeni genel itibari ile demiryolu, denizyolu, havayolu, karayolu ve sanayi üretim endekslerine verilen şoklara pozitif tepki vermiştir. Varyans Ayrıştırması sonuçları incelendiğinde ise, taşımacılık şekillerinden demiryolu, denizyolu, havayolu ve karayolu değişkenlerine verilen bir şokta ikinci en büyük açıklayıcılık payına sahip değişken dış ticaret değişkeni olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Dış ticaret, lojistik sektörü, VAR modeli, varyans ayrıştırması, etki tepki analizi, impulse response analysis

Impact of the Logistics Sector On Turkey’s Foreign Trade

Öz

In this article, the impact of the logistics industry on foreign trade in Turkey has been examined. As a result of the research, the conclusion that the logistics sector has an effect on foreign trade was reached. In the article, monthly data covering the years January 2000-December 2020 were used to examine the relationship between logistics and Turkey's foreign trade. Variance decomposition and impact-response analyzes were done by creating a VAR model suitable for Turkey's foreign trade, logistics transportation and industrial production index of Turkey. According to the results of the econometric analysis, it was concluded that foreign trade is closely related to all forms of logistics transportation and industrial production index. The foreign trade variable generally reacted positively to the shocks given to the railway, maritime, airway, road and industrial production indices. When the Variance Decomposition results are examined, foreign trade has the second largest explanatory share in a shock given to different transportation modes such as railway, seaway, airway and road variables.

Anahtar Kelimeler

Foreign trade, logistic sector, var model, variance decomposition

Kaynakça

• Adıgüzel, G. (2011). Lojistiğin Dış Ticaret üzerine Etkileri ve Türkiye Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Cömert, B. (2016). Lojistik Sektöründeki Gelişmelerin Türk Dış Ticaretine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Daşkan, E. S. (2016). Türkiye’de Lojistik Hizmetlerdeki Gelişimin Dış Ticaret Üzerine Yansımaları. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Felipe, J.& Kumar, U. (2012). The Role Of Trade Facilitation in Central Asia: A Gravity Model. Eastern European Economics, 50(4), 5-20.
• Göze, S. (2014). Türkiye’de Lojistik Hizmetlerindeki Gelişimin Dış Ticaret Üzerine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Gürsoy, H. (2014).Lojistik Sektörünün Dış Ticaretteki Rolü ve İşletmeler Üzerinde Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Işık, E. (2009). Türkiye'de Lojistik Hizmetlerinin Gelişiminin İhracat Odaklı Büyümeye Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• İncekara B. (2020). Econometric Analysis Of Logistics and Transportation Spending and Export In Turkey. Pressacademia Journal Of Economics , Finance and Accounting, 7(2). 166-172.
• Kaplan, Z. (2018). Türkiye’nin Lojistik Performansının Dış Ticarete Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Kaplan, B. (2019). Türkiye’de Lojistik Sektörünün Dış Ticaret Üzerinde Etkileri. Otomotiv Endüstrisi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tekirdağ. Kılıç, M., & Koçdemir, S. U. (2018). Dış Ticaret ve Lojistik Arasındaki İlişki: Yükselen Piyasa Ekonomisindeki Ülkelerde Panel Veri Analizi. In 1st International Economics and Business Symposıum (p. 219).
• Lan, C. & Bo, W. (2013). Impact Of International Logistics On International Trade Zhangjiagang Case. In 2013 6th International Conference On Information Management, Innovation Management and Industrial Engineering (Vol. 2, pp. 211-215). IEEE.
• Mahmoud, S.M.F (2020). The Role Of Logistic Services in The Suez Canal Ports For Supporting The Foreign Trade in Egypt. REMAH Journal. 342-372.
• Nguyen, H. O. & Tongzon, J. (2010). Causal Nexus Between The Transport and Logistics Sector and Trade: The Case Of Australia. Transport Policy, 17(3), 135-146.
• Oda, S. (2008). Türkiye’de Lojistik Sektörü ve Dış Ticaret Üzerine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Takım, A. & Ersungur, Ş. M. (2015). Taşıma Şekillerine Göre Türkiye’de Dış Ticaretin Analizi: Mevcut Durum, Sorunlar ve Beklentiler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3).
• Tunç, H. & Kaya, M. (2016). Türkiye’de Lojistik Sektörünün Gelişmesinde Dış Ticaretin Rolü Üzerine Bir Nedensellik Analizi. Visionary E-Journal/Vizyoner Dergisi, 7(14).
• Wu, J. (2020). The Relationship Between Port Logistics and International Trade Based On VAR Model. Journal Of Coastal Research, 103(SI), 601-604.
• Yapraklı, T. Ş., & Ünalan, M. (2017). Küresel Lojistik Performans Endeksi ve Türkiye’nin Son 10 Yıllık Lojistik Performansının Analizi. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 589.