ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN DUYGUSAL BAĞLILIĞA ETKİSİ, DAĞITIM ADALETİNİN ARACILIK ROLÜ: MERSİN İLİ LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE ÇALIŞANLAR ÜZERİNDE YAPILAN BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 15, 54 - 71, 31.12.2021

Abdullah Çalışkan , Yakup Kahraman Özgür Uğur Arıkan

https://doi.org/10.54709/iisbf.1020499

Öz

Bu çalışmanın amacı, örgüt kültürünün duygusal bağlılık üzerindeki etkisine aracılık etmede dağıtım adaletinin etkisini değerlendirmektir. Araştırmanın konusunu oluşturan değişkenleri değerlendirmek için Mersin'deki 500 lojistik sektörü çalışanından veri toplanmıştır. Bu nedenle lojistik sektöründe faaliyet gösteren dağıtım çalışanları, antrepo çalışanları, lojistik sorumluları, ithalat ve ihracat uzmanları, operasyon yetkilisi ve şube müdürlerinden oluşan katılımcılara yüz yüze anket uygulanmıştır. İki bölüm ve 39 ifadeden oluşan ankette yer alan ölçeklerin güvenirlik ve geçerlilik testleri SPSS paket programı ile, doğrulayıcı faktör analizleri için ise Amos paket programı kullanılmıştır. Ölçeklerin güvenilir ve geçerli olduğu teyit edildikten sonra değişkenler arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Sonuç olarak, örgüt kültürünün duygusal bağlılık üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu, örgüt kültürünün ise dağıtım adaleti üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, dağıtımcı adaletin örgüt kültürünün duygusal bağlılık üzerindeki etkisinin bir aracı olarak görev yaptığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dağıtım Adaleti, Duygusal Bağlılık, Lojistik, Mersin, Örgütsel Kültür.

THE EFFECT OF ORGANIZATIONAL CULTURE ON EMOTIONAL COMMITMENT, MEDIATING ROLE OF DISTRIBUTION JUSTICE: A RESEARCH ON EMPLOYEES IN MERSIN'S LOGISTICS SECTOR

Öz

The purpose of this study is to evaluate the effect of distribution justice in mediating the effect of organizational culture on emotional commitment. Data were collected from 500 logistics industry employees in Mersin in order to evaluate the variables that constitute the subject of the research. Thus, a face-to-face questionnaire was administered to participants in the logistics sector who included distribution employees, warehouse employees, logistics supervisors, import and export experts, operations officer, and branch manager. The SPSS package software was used to do the reliability and validity tests on the scales in the questionnaire, which included two sections and 39 statements, and the Amos package program was used to perform the confirmatory factor analyzes. The relationships between the variables were examined once it was confirmed that the scales were reliable and valid. As a result, it has been found that organizational culture has a positive and significant impact on emotional commitment, and that organizational culture has a positive and significant effect on distributive justice. In addition, it has been established that distributive justice performs as a mediator of the effect of organizational culture on emotional commitment.

Anahtar Kelimeler

Distributive Justice, Affective Commitment, Logistics, Mersin, Organizational Culture

Kaynakça

• Adams, J.S. (1965) Inequity in Social Exchange. Advances in Experimental Social Psychology, 2, 267-299. http://dx.doi.org/10.1016/S0065-2601(08)60108-2
• Akıncı, B.Z. (2018). Kurum Kültürü. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Akkaşoğlu, N. (2015). Ortaöğretim kurumlarında öğretmenlerin örgüt kültürüne ilişkin görüşleri ve okul yönetimine katılma düzeyleri. Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yüksek lisans tezi.
• Akkoç, İ., Çalışkan, A. ve Turunç, Ö. (2012). “Örgüt Kültürünün Girişimciliğe Etkisinde Öz-Yeterliliğin Düzenleyici Rolü.” İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(3): 19-42.
• Akkoç, İ., Turunç Ö. ve Çalışkan, A. (2011). “Gelişim Kültürü ve Lider Desteğinin Yenilikçi Davranış ve İş Performansına Etkisi: İş-Aile Çatışmasının Aracılık Rolü”, "İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt:13, Sayı:4, Sayfa:83-114.
• Allen, N. J., ve Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1–18. https://doi.org/10.1111/j.2044-8325.1990.tb00506.x
• Aslan, Ş. (2008). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile örgütsel bağlılık ve mesleğe bağlılık arasındaki ilişkilerin incelenmesi”, Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt:15 Sayı:2.
• Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986), The Moderator–Mediator Variable Distinction İn Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, And Statistical Considerations. Journal Of Personality And Social Psychology, 51, 1173–1182
• Beğenirbaş, M. ve Çalışkan, A. (2014). Duygusal emeğin iş performansı ve işten ayrılma niyetine etkisinde kişilerarası çarpıklığın aracılık rolü. Business and Economics Research Journal, 5(2), 109-127.
• Colquitt J.A. (2001)., On The Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of a Measure, Journal of Applied Psychology, C.86. S. 3.ss.386-400.
• Colquitt, J. A., Le Pine, J. A., Piccolo, R. F., Zapata, C. P., ve Rich, B. L. (2012). Explaining the justice–performance relationship: Trust as exchange deepener or trust as uncertainty reducer? Journal of Applied Psychology, 97, 1–15. https://doi.org/10.1037/a0025208
• Çalışkan, A. (2013). İç Odaklı Örgüt Kültürünün Yenilikçi Davranışa Etkisinde Personel Güçlendirmenin Aracılık Rolü: "İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt:15, Sayı:1, Sayfa:88-112.
• Çalışkan, A. (2015), Örgütsel Adaletin Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Etik İkliminin Aracılık Rolü, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1, (2), s. 115-141.
• Çalışkan, A. (2018), “Dönüşümcü Liderliğin İş Performansına Etkisi: Lider Üye Etkileşimi Ve Örgütsel Bağlılığın Aracılık Rolü”, Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), ss.104-140.
• Denison, D. R., ve Spreitzer, G.M. (1991). Organizational culture and organizational development: a competing values approach. Research in Organizational Change and Development, 5, 1-21.
• Deshpande, R., ve Webster, F. E. (1989). Organizational culture and marketing: Defining the research agenda. Journal of Marketing, 53(1), 3–15. https://doi.org/10.2307/1251521
• Diekmann, K. A., Barsness, I.Z., ve Sondack, H.; (2004), “Uncertainty, Fairness Perceptions, and Job Satisfaction: A Field
• Dursun, İ. (2013). Örgüt Kültürü ve Strateji İlişkisi: Hofstede’nin Boyutları Açısından Bir. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 43-56.
• Erdem, F. ve İşbaşı, O.J. (2001). Eğitim kurumlarında örgüt kültürü ve öğrenci alt kültürünün algılamaları. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1, 33-57.
• Erkmen, T. (2010). Örgüt Kültürü (1.Baskı). İstanbul: Beta Basım.
• Gökaslan, M. O., Birleşme Sonrasındaki Örgütsel Kültürün Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya, 2010.
• Grusky, O. (1966). Career mobility and organizational commitment. Administrative Science Quarterly, 10(4), 488–503. https://doi.org/10.2307/2391572
• Homans, G. C. (1961). The Humanities and the Social Sciences. American Behavioral Scientist, 4(8), 3–6. https://doi.org/10.1177/000276426100400802
• Hu, B., ve Han, S. (2021). Distributive Justice: Investigating the Impact of Resource Focus and Resource Valence. J Bus Psychol 36, 225–252 . https://doi.org/10.1007/s10869- 019-09668-1
• İnce, M. ve Gül H. (2005), Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık, Çizgi Kitabevi, Konya.
• İşcan, Ö.F. ve Sayın, U. (2010). “Örgütsel Adalet, İş Tatmini ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki.”
• Kaya, H. (2008). Kamu ve Özel Sektör Kuruluşlarının Örgütsel Kültürünün Analizi ve Kurum Kültürünün Çalışanların Örgütsel Bağlılığına Etkisi: Görgül Bir Araştırma. Maliye Dergisi, 119-143.
• Kaya, Ö.Y. (2015). Örgüt Kültürü ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi (Balıkesir İli Merkez İlçe Örneği): Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kiesler, Charles A. (1971). The Psychology of Commitment: Experiments Linking Behavior to Belief. New York: Academic Press.
• Leventhal, G. S. (1980). What should be with equity theory? New approaches to the study of fairness in social relationship. In K. J. Gergen, M. S. Greenberg, & R. H. Willis (Eds.), Social exchange: Advances in theory and research (pp. 27–55). New York: Plenum.
• Meyer, J. P. ve Allen, N. J. (1991), A Three-Component Conceptualization of Organizational Commitment, Human Resource Management Review, 1(1), s. 61-89.
• Obeng, K., ve Ugboro, I. (2003). Organizational Commitment among Public Transit Employees: An Assessment Study. Journal of the Transportation Research Forum, 57(2), ss. 83-98.
• Ocak, M. ve Arıkan, Ö. U. (2021). Psychological Capital and Burnout Relationship of Employees in Turkey: A Meta-Analysis within the Scope of Sub-Dimensions . OPUS International Journal of Society Researches , Yönetim ve Organizasyon Özel Sayısı , 1085-1119 . DOI: 10.26466/opus.905267
• Özdemir, S. 2013. Eğitimde Örgütsel Yenileşme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Özdevecioğlu, M. (2003). “Algılanan Örgütsel Adaletin Bireylerarası Saldırgan Davranışlar Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”. Erciyes Üniversitesi, İİBF Dergisi 21: 77-96.
• Quinn, R.E. and Spreitzer, G.M. (1991) ‚The psychometrics of the competing values culture instrument and an analysis of the impact of organizational culture on quality of life’, in Woodman, R. and Pasmorewa, W. (Eds.): Research in Organizational Change and Development, Vol. 5, pp.115–157, JAI, Greenwich, CT.
• Schwenk, C. R. (1986). Information, cognitive biases, and commitment to a course of action. The Academy of Management Review, 11(2), 298–310. https://doi.org/10.2307/258461
• Sekaran, U. (1992). Research Methods For Business, Canada: John Wiley ve Sons, Inc.
• Sezgin, M., ve Bulut, B. (2013). Örgüt Kültürü ve Halkla İlişkiler. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 182-194. Study”, Social Justice Research, 7(3), ss. 237-255.
• TDK. (2021). http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5da2fc9bdf7483.82384430 Erişim Tarihi: 14.10.2021
• Törnblom, K. Y., ve Vermunt, R. (1999). An integrative perspective on social justice: Distributive and procedural fairness evaluations of positive and negative outcome allocations. Social Justice Research, 12, 39–64. 10.1023%2FA%3A1023226307252?LI=true
• Tseng, Y.F. and Lee, T.Z. (2009) ‘Comparing appropriate decision support of human resource practices on organizational performance with DEA/AHP model’, Expert Systems with Applications, Vol. 36, No. 3, pp.6548–6558.
• Tutar, H. (2017). Örgüt Kültürü. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Türkkan, E., Örgüt Kültürü ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi; İstanbul Ticaret Üniversitesi Personeli Örneği: Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, 2017.
• Uysal, Ş. (2014). Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Kültür İlişkisi Antalya Atatürk Devlet Hastanesi Hemşireler Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Walster, E., Walster, G. W., & Traupmann, J. (1978). Equity and premarital sex. Journal of Personality and Social Psychology, 36(1), 82–92. https://doi.org/10.1037/0022-3514.36.1.82Wiener, Y. (1982). Commitment in Organization: A Normative View. Academy of Management Review, 7, 418-428. http://dx.doi.org/10.2307/257334
• Wang, D.S. and Shyu, C.L. (2003) ‘The impact of organizational culture and knowledge sharing motivation on knowledge sharing’, Sun Yat-Sen Management Review, Vol. 11, No. 3, ss.409–431.
• Whyte, W.H. (1956). The organization man. Simon and Schuster.
• Yılmaz, İ. (2015). Organizasyonlarda Değişim ve Değişime Karşı Direncin Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık Boyutları ile İncelenmesi: Fırat Üniversitesi İdari Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elâzığ.