BİTCOİN, ALTIN VE DOLAR NEDENSELLİK ANALİZİ: TODA YAMAMOTO YAKLAŞIMI UYGULAMASI

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 15, 29.06.2022

Muhammet Sait Işıldak

Öz

Çalışmanın amacı, Bitcoin, Dolar ve altın arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmanın kapsamı, 15.09.2015/21.09.2021 tarihleri arasındaki “tr.investing.com” adresinden alınan Bitcoin, Dolar ve altına ait 72 adet aylık veriyi içermektedir. Çalışmada Bitcoin, Dolar ve altın arasındaki nedenselliği araştırmak için Toda ve Yamamoto tarafından önerilen Granger nedensellik testi kullanılmıştır. İlk önce, toplam gecikme uzunluğu bulunmuştur. İkinci olarak, toplam gecikme uzunluğuna göre VAR model kullanılarak değişen varyans ve eşzamanlı korelasyonu dikkate alan denklem sistemleri tahmin edilmiştir. Üçüncü olarak, Bitcoin, Dolar ve altın arasındaki ilişkilerin anlamlılığı Wald test kullanarak analiz edilmiştir. Sonuç olarak, altından Dolar ve Bitcoin’e doğru tek yönlü Granger nedensellik vardır. Dolardan Bitcoin ve altına doğru tek yönlü Granger nedensellik vardır. Bitcoin’den altın ve Dolara doğru Granger nedensellik yoktur. Altından Dolara ve Dolardan altına doğru çift yönlü Granger nedensellik vardır. Çalışmada elde edilen sonuçlar, literatür ile benzerlik göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Toda-Yamamoto, Granger nedensellik, Bitcoin Dolar altın

Kaynakça

• Akçacı, T. (2013). Sigorta Sektörünün Türk Dış Ticaretine Etkisi: Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Journal of Insurance Research/Sigorta Araştırmaları Dergisi, 2013(10).
• Aksoy, E., Teker, T., Mazak, M., ve Kocabıyık, T. (2020). Kripto Paralar ve Fiyat İlişkileri Üzerine Bir Analiz: Toda-Yamamoto Nedensellik Analizi ile Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (37), 110-129.
• Alkan, Ö., ve Kılıçtek, B. (2020) Görünürde İlişkisiz Regresyon Modeli ile Alkol ve Tütün Kullanım Süresini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Ekev Akademi Dergisi, Yıl: 24 Sayı: 84 s:511-528. Doi: 10.17753/Ekev1758.
• Contuk, F. Y. (2020). Altın ve Hisse Senedi Fiyatları Arasında Nedensel İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Analizi. Igdır University Journal of Social Sciences, (4).
• Dere, Y. (2019). Kripto Para Birimi Bitcoin ile Ekonomik Göstergeler Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Bir Analizi. TC Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı İktisat Programı Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
• Gujarati, D. (2016). Örneklerle Ekonometri. (N. Bolatoğlu. Çev.). Ankara: BB101 Yayınları.
• Güleç, Ö. F., Çevik, E., ve Bahadır, N. (2018). Bitcoin ile Finansal Göstergeler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (ISSN: 2146-3417/E-ISSN:2587-2052)Yıl:2018–Cilt:7–Sayı:2(Özel Sayı: Finansal Raporlamada GüncelYaklaşımlar)
• Gürsoy, S., ve Sökmen, F. Ş. Investigation of The Relationship Between Bitcoin and Gold Prices With The Maki Cointegration Test. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 3(2), 217-230.
• Gürsoy, S., ve Tunçel, M. B. (2020). Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020). Third Sector Social Economic Review, 55(4), 2126-2142.
• Gürsoy, S., Tunçel, M. B., ve Sayar, B. (2020). Korona virüsün (Covid-19) finansal göstergeler üzerine etkileri. Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 3(1), 20-32.
• İçellioğlu, C. Ş., ve Öztürk, M. B. E. (2018). Bitcoin ile Seçili Döviz Kurları Arasındaki İlişkinin Araştırılması: 2013-2017 Dönemi için Johansen Testi ve Granger Nedensellik Testi. Maliye ve Finans Yazıları, 1(109), 51-70.
• Kakacak, K., Meriç, E., ve Esen, E. (2020). Altın Fiyatlarının BIST100 Endeksi Üzerine Etkisinin VAR Modeli ile Analizi. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 9(5).
• Korkmaz, Ö. (2018). The relationship between Bitcoin, Gold and Foreign Exchange Returns: The Case of Turkey. Turkish Economic Review, 5(4), 359-374.
• Kubar Y. ve Toprak Y. (2021). Bitcoin ve Altcoin’ler Arasındaki İlişkinin Granger Nedensellik Testi ile Analizi. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 6(1), 233-247.
• Küçükaksoy, İ., Çifçi, İ., ve Özbek, R. İ. (2015). İhracata Dayalı Büyüme Hipotezi: Türkiye Uygulaması. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 691-720.
• Mollaahmetoğlu, E., ve Akçalı, B. Y. (2018). Gayrimenkul Sertifikası Modeli: Toda-Yamamoto Nedensellik Yaklaşımı ile Analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(4), 289-300.
• Mishra, P. K. (2014). Gold Price and Capital Market Movement in India: The Toda–Yamamoto Approach. Global Business Review, 15(1), 37-45.
• Öztürk, M. B., Arslan, H., Kayhan, T., ve Uysal, M. (2018). Yeni Bir Hedge Enstrümanı Olarak Bitcoin: Bitconomi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 217-232.
• Sims, C.A., J. Stock and M.W. Watson (1990), “Inference in Linear Time Series Models with Some Unit Roots”, Econometrica, 58 (1), 113-144.
• Songur, M., ve Yüksel, C. (2018). Vergi Yapısı ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, (643), 47-70.
• Şengül, S., ve Tuncer, İ. (2006). Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme: 1960-2000. İktisat İşletme ve Finans, 21(242), 69-80.
• Telek, C. ve Şit, A. (2020). Kripto Paraların Altın ve Dövizle İlişkisi: Bitcoin Örneği. Turkish Studies-Economy,15(2),913-924. https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.42650
• Toda, H. Y., and Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes. Journal Of Econometrics, 66(1-2), 225-250.
• Topaloğlu, E. E. (2019). Kripto Para Bitcoin ve Döviz Kurları İlişkisi: Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(02), 367-382.
• Tunçsiper, B. ve Biçen Ö. F. (2016). Feldstein-Horioka Hipotezinin Görünürde İlişkisiz Regresyon Yöntemiyle Analizi: Gelişen Ekonomiler (E7) Üzerine Bir inceleme. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(31), 348-362.
• Yıldırım, H. (2018). Günlük Bitcoin İle Altın Fiyatları Arasındaki İlişkinin Test Edilmesi: 2012-2013 Yılları Arası Johansen Eşbütünleşme Testi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(4), 2328-2343.
• Yiğit, M., ve Yiğit, A. G. Türkiye’de Bitcoin’in Finansal Piyasalarla Entegrasyonuna Yönelik Bir Araştırma: Covıd-19 Öncesi ve Sonrası için Bir Uzun Dönem Analizi. Journal of Academic Value Studies. 7(2) (2021) 177-193. Doi:10.29228/javs.51673.
• https://tr.investing.com. Erişim Tarihi: 03.11.2021.