The Effect of Corporate Governance on Intellectual Capital: A Study on BIST Corporate Governance Holding and Investment Companies

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 15, 28.06.2023

Derya Öztemiz , Prof. Dr. Fehmi Karasioğlu

Öz

Kurumsal Yönetimin Entelektüel Sermayeye Etkisi: BİST Kurumsal Yönetimdeki Holding Ve Yatırım Şirketleri Üzerine Bir Uygulama

Öz

Hızla değişen piyasa koşullarında dinamik bir piyasaya sahip olabilmek için, işletmelerin kaynak temelli bakış ve bilgi temelli bakışlarının olması gerekir. Kaynaklarını etkin kullanarak bilgilerini değere dönüştüren işletmeler rekabet avantajı sağlamaktadır. Kurumsal yönetim işletmelerin kaynaklarını yönetmesi açısından; entelektüel sermaye ise kaynaklarını kullanırken değere dönüşmesi açısından işletmeler için etkili unsurlardır. Bu bakımdan çalışmanın amacı kurumsal yönetimin entelektüel sermaye üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Kurumsal yönetim karar alma mekanizması olarak görüldüğü için, işletmelerin kararlarında entellektüel sermaye de var mı sorusu çalışmanın önemini oluşturmaktadır. Çalışma, BIST Kurumsal Yönetim Endeksi’nde yer alan holding ve yatırım şirketlerini ele almaktadır. Holding ve yatırım şirketlerinin güçlü bir yapılaşması ve büyük finansal güce sahip olması, kurumsal yapılaşmayı içerdiğinden ve entelektüel sermaye kazanımı açısından etkili olabileceği düşünüldüğünden sektör olarak seçilmiştir. Söz konusu şirketlerin 2016-2021 dönemlerindeki kurumsal derecelendirme notları, PD-DD, PD/DD, Tobinq oranları ve kontrol değişkeni olarak da şirketlerin yaşları, kaldıraç oranları ve yönetim kurulu büyüklükleri hesaplanmıştır. Verileri analiz etmek için tanımlayıcı istatistikler ortalama, standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Kurumsal Yönetim ile entelektüel sermaye göstergeleri ve kontrol değişkenleri arasındaki ilişkilerin incelenmesinde korelasyon ve çoklu düzeylerde ilişkilerinin incelenmesinde regresyon analizi uygulanmıştır. Analizler SPSS 25.0 paket programı ile yapılmıştır. Analizler sonucunda kurumsal yönetimin entelektüel sermayeye etkisi sadece PD/DD oranı yüksek olan holding ve yatırım şirketlerinde olduğu görülmüştür. PD/DD değeri yüksek olan holding ve yatırım şirketleri kaldıracın da etkisiyle kurumsal yönetim uygulamalarına yer vermektedir. Kaldıraçın olumlu etkisinden faydalanarak entelektüel sermayelerini arttırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal Yönetim, Entelektüel Sermaye, Holding ve Yatırım Şirketleri

Kaynakça

• Aktan, C. (2013). Kurumsal Şirket Yönetimi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, 150-191.
• Aktaş, Z., Atalay, M.Ö. (2020). Yönetim Kurulu Yapısı Çeşitliliğinin Entelektüel Sermaye Üzerindeki Etkisi: BİST Sürdürülebilirlik Endeksi Firmaları Üzerine Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 22, Sayı 2, 823-854.
• Al-Omoush K. S., Palacios-Marqu´es, D. ve Ulrich, K. (2022). The impact of intellectual capital on supply chain agility and collaborative knowledge creation in responding to unprecedented pandemic crises. Technological Forecasting & Social Change, 178, 1-10.
• Bontis, N. (1998). Intellectual Capital: An Exploratory Study that Develops Measures and Model. Management Decision, Cilt: 36, Sayı: 2.
• Cadbury Report, (1992). Report of the Committee on The Financial Aspects of Corporate Governance, Great Britain: Burgess Science Press, Cadbury Report (The Financial Aspects of Corporate Governance) ECGI, Erişim Tarihi: 10.05.2022
• Edvinsson, L., Malone, M. S. (1997). Intellectual Capital: Realizing Your Company’s True Value By Finding Its Hidden Brainpower. New York: Harper Business.
• Farooq, U., Tabash, M. I., Anagreh, S., Khudoykulov, K. (2022). How do market capitalization and intellectual capital determine industrial investment?. Borsa İstanbul Review, 22 (4), 828-837.
• Horasan, E., Meydan C. ve Yıldız, S. (2017). Entelektüel Sermaye, Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notu Ve İşletme Performansı Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:8, Sayı:16, 463-482.
• İskenderoğlu, Ö., Saygın, O. ve Akdağ, S. (2014). Kurumsal Yönetim ve Sermaye Yapısı. Adana, Karahan Kitabevi.
• OECD’nin G20 Bakanlar ve Merkez Bankası Başkanlarına Raporu (2015), G20/OECD Kurumsal Yönetim İlkeleri. 1-62.
• Özer, Y. (2021). Entelektüel Sermaye Finansal Performans ve Kurumsal Çevre Arasındaki İlişki: İstanbul’daYer Alan Otel İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul.
• Öztürk, M., Demirgüneş, H. (2008). Kurumsal Yönetim Bakış Açısıyla Entelektüel Sermaye. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 0, Sayı:19, 395-411.
• Shahzad, F., Hussain Baig, M., Ur Rehman, I. , Saeed, A., Ali Asim, G. (2021). Does İntellectual Capital Efficiency Explain Corporate Social Responsibility Engagement-Firm Performance Relationship? Evidence from Environmental, Social and Governance Performance of US Listed Firms. Borsa İstanbul Review, 22 (2), 295-305.
• SPK (2005). Kurumsal Yönetim İlkeleri. Şubat.
• Stewart, T. A. (1997). Entelektüel Sermaye: Kuruluşların Yeni Zenginliği. (Çev: N. Elhüseyni, Z. Dicleli). İstanbul: Mess Yayınları.
• TKYD ve Deloitte (2006). Kurumsal Yönetim Serisi: Nedir Bu Kurumsal Yönetim. İstanbul: TKYD ve Deloitte Ortak Yayını.
• Pena, Inahi (2002). Intellectual Capital And Business Start-Up Success. Journal of Intellectual Capital, Vol:3, No:2.
• Wang, X., Sadiq, R., Khan , T. ve Wang, R. (2021). Industry 4.0 and İntellectual Capital in the Age of Fintech. Technological Forecasting & Social Change, 166, 1-22.