Hayat Boyu Öğrenme Alanında Yapılan Tezlerin İçerik Analizi

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 12 - 32, 30.06.2020

Halil İbrahim Öztürk

Öz

Bu araştırmanın amacı, 2000-2020 yılları arasında “hayat boyu öğrenme” konusunda yapılan lisansüstü tezlerini çeşitli değişkenlere göre analiz etmektir. Bu amaçla, Türkiye’de 2020 yılı haziran ayına kadar “hayat boyu öğrenme” ile ilgili yapılmış olan 141 lisansüstü teze ulaşılmıştır. Ulaşılan 141 tezden eğitim alanında olmayan 23 tez ve ulaşılamayan 1 tez çalışmaya dâhil edilmediğinden, toplamda 117 tezin incelemesi gerçekleştirilmiştir. Çalışmada içerik analizi tekniği kullanılmış ve tezler yıl, desen, örneklem özellikleri, veri toplama araçları, veri analiz teknikleri vb. gibi birçok değişkene göre analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulguların sunumunda, frekans ve yüzde gibi betimsel istatistiklerden yararlanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, ilk tezin 2007 yılında yayınlanmasıyla birlikte 2014 yılı ve sonrasında artarak devam ettiği görülmüştür. Bu alanda yapılan çalışmaların çoğunlukla yüksek lisans düzeyinde, araştırma/inceleme türünde deneysel olmayan nicel çalışmalar olduğu belirlenmiştir. Araştırmaların örneklem türünü lisans öğrencileri ve öğretmenlerin oluşturduğu, büyüklüklerinin de 301 ile 1000 arasında değiştiği saptanmıştır. Veri toplama araçları olarak likert tipi ölçeklerin çoğunlukta olduğu, analizlerinin ise kestirimsel ve betimsel analiz ile yapıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak, çalışmaların güvenirliği için Cronbach Alfa, geçerliği için de uzman görüşü ve faktör analizinden yararlanılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda, hayat boyu öğrenme konusunda, karma araştırma deseni ile yapılan, geçerliği ve güvenirliği yüksek olan, doktora düzeyinde daha detaylı disiplinlerarası çalışmaların yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Hayat Boyu Öğrenme

Kaynakça

• Alper, A. ve Gülbahar, Y. (2009). Trends and issues in educational technologies: A review of recent research in TOJET. Turkish Online Journal of Educational Technology, 8(2), 124-135. Altın, N. (2004). Eğitim programları ve öğretim alanında yapılan yüksek lisans tezlerinin analizi (Ankara, Gazi ve Hacettepe Üniversitesi). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Altınkurt, L. (2007). Sanat eğitimi ile ilgili lisansüstü tezlerin incelenmesi. Milli Eğitim, 173, 105-113. Arık, R. S. ve Türkmen, M. (2009). Eğitim bilimleri alanında yayımlanan bilimsel dergilerde yer alan makalelerin incelenmesi. I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Antalya. Aydın, A., Erdağ, C. ve Sarıer, Y. (2010). Eğitim yönetimi alanında yayınlanan makalelerin konu, yöntem ve sonuçlar açısından karşılaştırılması. Eurasian Journal of Educational Research, 39, 37–58. Aydın, A. ve Uysal, Ş. (2011). Türkiye’de ve yurt dışında eğitim yönetimi alanında yapılan doktora tezlerinin konu, yöntem ve sonuçlar açısından değerlendirilmesi. Eurasian Journal of Educational Research, 42, 1-14. Bacanak, A., Değirmenci, S., Karamustafaoğlu, S., ve Karamustafaoğlu, O. (2011). E-dergilerde yayınlanan fen eğitimi makaleleri: Yöntem analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(1), 119-132. Baki, A., Güven, B., Karataş, İ., Akkan, Y. ve Çakıroğlu, Ü. (2011). Trends in Turkish mathematics education research: From 1998 to 2007. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 57-68. Balcı, A. ve Apaydın, Ç. (2009). Türkiye’de eğitim yönetimi araştırmalarının durumu: Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi dergisi örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 59(15), 325–343. Bıkmaz, F., Aksoy, E., Tatar, Ö. ve Atak-Altınyüzük, C. (2010, Mayıs). Türkiye’de program geliştirme alanında yapılan doktora tezlerinin çeşitli değişkenler açısından analizi. 1. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi, Balıkesir Üniversitesi, Ayvalık. Bozkaya, M., Erdem-Aydın, İ. ve Genç-Kumtepe, E. (2012). Research trends and issues in educational technology: A content analysis of TOJET (2008-2011). Turkish Online Journal of Educational Technology, 11(2), 264-277. Can-Yaşar, M. ve Aral, N. (2011). Türkiye'de okul öncesinde drama alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(22), 70-90. Chen W. ve Hirschheim R. (2004), A paradigmatic and methodological examination of information systems research from 1991 to 2001, Info Systems J., 14, 197-235. Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2007). Research methods in education. New York: Routledge. Creswell, J. W. (2009). Research design, Qualitative, Quantitative, and Mixed methods approaches. Thousand Oaks, CA: Sage Publications Inc. Çalık, M., Ünal, S., Coştu, B. ve Karataş, F. Ö. (2008). Trends in Turkish science education. Essays in Education, [Special edition], 23-45. Çiltaş, A., Güler, G. ve Sözbilir, M. (2012). Türkiye'de matematik eğitimi araştırmaları: Bir içerik analizi çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 565-580. Doğan, H. ve Tok, T. N. (2018). Türkiye’de eğitim bilimleri alanında yayınlanan makalelerin incelenmesi: Eğitim ve Bilim dergisi örneği. Curr. Res. Educ., 4(2), 94-109. Elbir, B. ve Bağcı, C. (2013). Birinci ve ikinci kademe okuma eğitimi üzerine yapılan lisansüstü çalışmaların değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 229-247. Erdem, D. (2011). Türkiye’de 2005–2006 yılları arasında yayımlanan eğitim bilimleri dergilerindeki makalelerin bazı özellikler açısından incelenmesi: Betimsel bir analiz. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(1), 140-147. Erdoğmuş, F. U. ve Çağıltay, K. (2009, Şubat). Türkiye’de eğitim teknolojileri alanında yapılan master ve doktora tezlerinde genel eğilimler. Akademik Bilişim Konferansı, Şanlıurfa. Farhoomand, A. F., ve Drury, D. H. (1999). A historiographical examination of information systems. Communications of the Association for Information Systems, 1, 1–27. Fazlıoğulları, O., ve Kurul, N. (2012). Türkiyedeki eğitim bilimleri doktora tezlerinin özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24), 43-75. Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. USA: The McGraw-Hill Companies, Inc. Göktaş, Y., Küçük, S., Aydemir, M., Telli, E., Arpacık, Ö., Yıldırım, G. vd. (2012). Türkiye'de eğitim teknolojileri araştırmalarındaki eğilimler: 2000-2009 dönemi makalelerinin içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 177-199. Guo Z., ve Sheffield J. (2008). A paradigmatic and methodological examination of knowledge management research: 2000 to 2004. Decision Support Systems, 44, 673-688. Gülbahar, Y. ve Alper, A. (2009). Öğretim teknolojileri alanında yapılan araştırmalar konusunda bir içerik analizi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 93-111. Hranstinski, S., ve Keller, C. (2007). An examination of research approaches that underlie research on educational technology: A review from 2000 to 2004. Journal of Educational Computing Research, 36(2), 175-190. Hsu, T. (2005). Research methods and data analysis procedures used by educational researchers. International Journal of Research & Method in Education, 28(2), 109-133. İncekara, S. (2009). Uluslararası alanda coğrafya eğitimi araştırmaları ve Türkiye’den örnekler: Mevcut durum ve gelecek yönler. Doğu Coğrafya Dergisi, 21, 123-136. İnceoğlu, G. (2009). Matematik eğitimi ve matematik öğretimi alanında yapılan tezlerin bir değerlendirilmesi. e-Journal of New World Sciences Academy, 4(3), 1046-1052. Karadağ, E. (2009). Eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik açıdan incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 75-87. Kurt, A. ve Erdoğan, M. (2015). Program Değerlendirme Araştırmalarının İçerik Analizi Ve Eğilimleri; 2004-2013 Yılları Arası. Eğitim ve Bilim, 40(178), 199-224. Mortimore, P. (2013). Does educational research matter? British Educational Research Journal,26(1),5-24. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1080/014119200109480. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2020 Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: A sourcebook of new materials. Thousand Oaks: Sage. Onwuegbuzie, A. J. ve Daniel L.G. (2003). Typology of analytical and interpretational errors in quantitative and qualitative educational research. Current Issues in Education, 6(2), 1-32. Oruç, Ş. ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal bilgiler öğretimi alanında yapılan tez çalışmaları. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 121-132. Ozan, C. ve Köse, E. (2014). Eğitim programları ve öğretim alanındaki araştırma eğilimleri. Sakarya Üniversitesi Journal of Education, 4(1), 116-136. Saracaloğlu, A. S. ve Dursun, F. (2010, Mayıs). Türkiye’de eğitim programları ve öğretim alanındaki lisansüstü tezlerinin incelenmesi. 1. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi, Balıkesir Üniversitesi, Ayvalık. Seçer, İ., Ay, İ., Ozan, C. ve Yılmaz, B. Y. (2012, Eylül). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık alanındaki araştırma eğilimleri: Bir içerik analizi. 21. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, İstanbul. Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M. ve Dündar, H. (2014). Eğitim ve bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: İçerik analizi. Eğitim ve Bilim, 39(173), 430-453. Sert, G., Kurtoğlu, M., Akıncı, A. ve Seferoğlu, S. S. (2012, Şubat). Öğretmenlerin teknoloji kullanma durumlarını inceleyen araştırmalara bir bakış: Bir içerik analizi çalışması. Akademik Bilişim, Uşak. Sözbilir, M. ve Kutu, H. (2008). Development and current status of science education research in Turkey. Essays in Education [Special issue], 1-22. Sözbilir, M., Kutu, H. ve Yaşar, M. D. (2012). Science education research in Turkey: A content analysis of selected features of papers. In J. Dillon & D. Jorde (Eds). The World of Science Education: Handbook of Research in Europe (pp.341-374). Rotterdam: Sense Publishers. Şimşek, A., Özdamar, N., Becit, G., Kiliçer, K., Akbulut, Y. ve Yıldırım, Y. (2008). Türkiye'deki eğitim teknolojisi araştırmalarında güncel eğilimler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 439-458. Tarman, B., Acun, İ. ve Yüksel, Z. (2010). Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanındaki Tezlerin Değerlendirilmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), 725-746. Tarman, B., Güven, C., ve Aktaşlı, İ. (2011). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitimi alanında yapılan doktora tezlerinin değerlendirilmesi ve alana katkıları. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 391-410. Tavşancıl, E., Gözen-Çıtak, G., & Kezer, F. (2011). The investigation of the abstracts of theses and dissertations in the domain of measurement and evaluation. The International Journal of Educational Researchers, 3(1), 17-32. Tavşancıl, E., Çokluk, Ö., Çıtak, G. G., Kezer, F., Yıldırım, Ö. Y., Bilican, S. vd. (2010). Eğitim bilimleri enstitülerinde tamamlanmış lisansüstü tezlerin incelenmesi (2000–2008). Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Kesin Raporu. acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/6199/Binder1.pdf. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2020. Topsakal, U. U., Çalık, M. ve Çavuş, R. (2012). What trends do Turkish biology education studies indicate? International Journal of Environmental and Science Education, 7(4), 639-649. Ulutaş, F. ve Ubuz, B. (2008). Matematik eğitiminde araştırmalar ve eğilimler: 2000 ile 2006 yılları arası. İlköğretim Online, 7(3), 614-626. Uzunboylu, H. ve Özçınar, Z. (2009). Research and trends in computer-assisted language learning during 1990-2008: Results of a citation analysis. Eurasian Journal of Educational Research, 34, 133-150. Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2012). An examination of articles published on preschool education in Turkey. Educational Sciences: Theory & Practice, 12 [Special Issue], 3227-3241. Yücedağ, T. ve Erdoğan, A. (2011). 2000-2009 yılları arasında matematik eğitimi alanında Türkiye'de yapılan çalışmaların bazı değişkenlere göre incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 825-838. Yüksel, S., Gündoğdu, K., Akyol, B. ve Akar Vural, R. (2016). Hayat Boyu Öğrenme Konusunda Yayımlanan Tez ve Makalelere İlişkin Bir İçerik Analizi: 2000-2015. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1491-1513.