TURKEY'S NATURAL GAS DEPENDENCY AND REQUIREMENT OF ALTERNATIVE ENERGY SOURCES PRODUCTION

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 7, 196 - 209, 31.01.2019

Ali Konak

Öz

One
of the most important inputs of the production process, energy is one of the
building blocks of economic development. In addition to the production process,
energy is also of great importance in terms of consumption. Showing an increase
of industrial investments in Turkey in recent years, especially showing a rapid
development of the manufacturing industry and increase in the country's
population, the industrial sector, electricity production and effective in the
increasing demand for energy used in homes. However, energy cannot be produced
in sufficient to meet the demand for energy in Turkey. So Turkey's need for
natural gas, oil and coal etc. were imported energy, thus it has become an energy
addict country and over time, this dependence has increased. In particular, the
expansion of use of natural gas in terms of both production and consumption has
been highly effective in increasing energy dependence. As of 2017, 99.36 % of
the total domestic natural gas consumption is met by imports. Turkey's natural
gas dependence and necessity of creating alternative energy sources in the
study which was prepared to reveal, data analysis was made by using the data
obtained from Energy Market Regulatory Authority (EPDK) and BOTAŞ for 2007-2017
period. As a result of the analysis, Turkey's natural gas imports increased
rapidly as of the period examined, about 35 billion cubic meters at the
beginning of the period, the demand for natural gas imports has risen to
approximately 55 billion cubic meters as of the end of the period examined and
finally the natural gas import dependence was 97.41% to 99.36% during the
period examined. In this context, the use of alternative energy sources should
be emphasized in order to get rid of this high rate of dependence on natural
gas, financial resources should be allocated for investments in this area.

Anahtar Kelimeler

Natural Gas, Energy, Addiction, Import, Fossil Fuel

TÜRKİYE’NİN DOĞAL GAZ BAĞIMLILIĞI VE ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI ÜRETİMİNİN GEREKLİLİĞİ

Öz

Üretim sürecinin en önemli girdilerinden biri olan enerji unsuru,  ekonomik kalkınmanın yapı taşlarından biridir.
 Enerji,  üretim sürecinin yanı sıra aynı zamanda
tüketim açısından da çok büyük bir öneme sahiptir.  Son yıllarda Türkiye’de sanayi yatırımlarının
artış göstermesi,  özellikle de imalat
sanayisinin hızlı bir gelişim göstermesi ve ülke nüfusundaki artışlar, sanayi
sektöründe,  elektrik üretiminde ve
konutlarda kullanılan enerji talebinin artış göstermesinde etkili olmaktadır.  Bununla birlikte Türkiye’de söz konusu enerji
talebini karşılayacak düzeyde enerji üretilememektedir.  Bu durum,  Türkiye’nin ihtiyaç duyulan doğal gaz,  petrol ve kömür şeklindeki enerjiyi ithal
etmesine,  dolayısıyla da enerji
bağımlısı bir ülke haline gelmesine ve zaman için de söz konusu bağımlılığın
artış göstermesine neden olmuştur.  Özellikle doğal gazın,  gerek üretim gerekse tüketim açısından
kullanım alanlarının genişlemesi enerji bağımlılığının artmasında son derece
etkili olmuştur.    2017 yılı itibariyle
toplam yurtiçi doğal gaz tüketimin 99,36’sı ithalat ile karşılanmaktadır.  Türkiye’nin doğal gaz bağımlılığını ve
alternatif enerji kaynakları üretmenin gerekliliğini ortaya koymak amacıyla
hazırlanmış olan çalışmada,  2007-2017
dönemine ait Enerji Piyasası Düzenleme Kurlu (EPDK) ve BOTAŞ’tan elde edilen
verilerden yararlanılarak veri analizi yapılmıştır. Yapılan analiz neticesinde
Türkiye’nin doğal gaz ithalatının,  incelen
dönem itibariyle hızla artış gösterdiği,  dönem başında yaklaşık 35 milyar metreküp olan
doğal gaz ithalat talebinin incelen dönem sonu itibariyle yaklaşık 55 milyar
metreküpe yükseldiği ve son olarak doğal gaz ithalat bağımlılığının incelen
dönem boyunca % 97,41 ile % 99,36 seviyesinde gerçekleştiği sonucuna
ulaşılmıştır.  Bu bağlamda doğal gaza
olan bu yüksek oranlı bağımlılıktan kurtulmak için alternatif enerji
kaynaklarının kullanımına ağırlık verilmeli,  bu alana yönelik yasal düzenlemeler yapılmalı
ve bu alana yönelik yatırımlar için finansal kaynaklar ayrılmalıdır. 

Anahtar Kelimeler

Doğal Gaz, Enerji, Bağımlılık, İthalat, Fosil Yakıt

Kaynakça

• ACARAVCI, A. ve YILDIZ, T. (2018). “Türkiye’nin Enerji Bağımlılığı”, Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 4(2): 137-152.
• BOTAŞ (2015). “2015 Sektör Raporu”, https://www.botas.gov.tr/docs/raporlar/tur/sektorap_2015.pdf, (24.12.2018).
• BOTAŞ (2016), “2016 Sektör Raporu",https://www.botas.gov.tr/docs/raporlar/tur/sektorap_2016.pdf (24.12.2018).
• BOZ ÇELEBİ, F., ÇINAR , Ö. ve TEMELLİ , F. (2017). “Enerji Tüketimi, Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi:Asean Ülkeleri Üzerine Bir Analiz”, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12): 36-52.
• ÇALIŞKAN, Ş. (2009). “Türkiye’nin Enerjide Dışa Bağımlılık ve Enerji Arz Güvenliği Sorunu”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (25): 297-310.
• ÇILBANT, C. ve ALMA, D. (2016). “Türkiye’de Doğal Gaz Tüketimi İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki”, Bitlis Eren Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 1(1): 1-11.
• DÜNYA ENERJİ KONSEYİ TÜRK MİLLİ KOMİTESİ (2017). “Petrol Ve Doğal Gaz Çalışma Grubu Doğal Gaz Alt Çalışma Grubu Raporu”, https://www.dunyaenerji.org.tr/wp-content/uploads/2017/10/dogalgaz_raporu_304.pdf, (24.12.2018).
• DÜNYA ENERJİ KONSEYİ, (2018). “Türkiye Enerji Piyasaları Araştırma Raporu (Mevcut Durum Analizi)”, https://www.dunyaenerji.org.tr/wp-content/uploads/2018/07/TEPG1.pdf, (24.12.2018).
• EDİGER, V. Ş. (2016). “Enerji ve Siyaset : Türkiye-Rusya Enerji İlişkileri”, Panorama (Khas), (20): 40-46 http://panorama.khas.edu.tr/uploads/pdf/enerji-ve-politika.pdf
• ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU (EPDK) (2012). “Doğal Gaz Piyasası:2011yılı Sektör Raporu”, http://eskiweb.epdk.org.tr/TR/Dokumanlar/Dogalgaz/YayinlarRaporlar/Yillik, (25.12.2018).
• ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU (EPDK), (2018a). “Doğal Gaz Piyasası2017 Yılı Sektör Raporu”, https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-94/yillik-sektor-raporu, (25.12.2018).
• ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU (EPDK), (2018b), Petrol Piyasası 2017Yılı Sektör Raporu, https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-107/yillik-sektor-raporu, (25.12.2018).
• ENGİN, N. (2010). “Enerji Kaynağı Olarak Doğal Gaz ve Türkiye”, Marmara Coğrafya Dergisi, 0(22): 233-244.
• ERDAL, L. ve KARAKAYA, E. (2012). “Enerji Arz Güvenliğini Etkileyen Ekonomik,Siyasi Faktörler”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1): 107-136.
• EYÜBOĞLU, K. ve EYÜBOĞLU, S. (2016). “Doğal Gaz Ve Petrol Fiyatları ile Bıst Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Yaşar Üniversitesi Dergisi, 11(42): 150-162.
• GAZBİR (Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği) (2018). “Türkiye Doğal Gaz Piyasası”,http://www.gazbir.org.tr/turkiye-dogal-gaz-piyasasi/13, (25.12.2018).
• GÜNEŞ, N. (2016). “Türkiye’nin Enerji Güvenliği Strateji Planı”, İlim ve Medeniyet, https://www.ilimvemedeniyet.com/turkiyenin-enerji-guvenligi-strateji-plani.html, (23.12.2018).
• GÜNEŞ, M. VE ARSLAN, T. (2018). “Enerji Bağımlılığında Avrupa Birliği, Rusya, Türkiye Üçgeni ve Doğu Akdeniz Alanı”, Uluslararası İnsan Ve Toplum Dergileri Dergisi, 4(7): 32-60.
• HODALOĞULLARI, Z. VE AYDIN, A. (2015). “Türkiye’nin Doğal Gaz Noktasında Rusya’ya Bağımlılık Durumunun Soğuk Savaş Sonrası Türk Dış Politikasına Yansıması”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2): 83-108.
• KANTÖRÜN, U. (2010). “Bölgesel Enerji Politikaları Ve Tükiye”, Bilge Strateji, 2(3): 87-114.
• KAYMAK, Ş., (2014). “Türkiye’nin Son Dönem Doğal Gaz Politikaları”, Journal of Business Economics and Political Sciences (JOBEPS), 3(5): 61-92
• KOÇ, E. ve ŞENEL, M. C. (2013). "Dünyada ve Türkiye'de Enerji Durumu - Genel Değerlendirme", Mühendis ve Makina, 54(639): 32-44
• SELAM, A. A., ÖZEL, S. VE AKAN, M. Ö. A. (2013). “Yenilenebilir Enerji Kullanımı Açısından Türkiye’nin OECD Ülkeleri Arasındaki Yeri”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (EYİ 2013 Özel Sayısı): 317-334.
• TORUN, P., (2017), “Türkiye Doğal Gaz Piyasalarında Fiyat Belirleme Sürecini Etkileyen Faktörler”, Sakarya İktisat Dergisi, 6(2): 41-51
• TTK (Türkiye Taşkömürü Kurumu) (2018). “2017 Yılı Taşkömürü Sektör Raporu”, http://www.enerji.gov.tr/File/?path=ROOT%2F1%2FDocuments%2FSekt%C3%B6r%20Raporu%2F2017-Ta%C5%9F%20K%C3%B6m%C3%BCr%C3%BC%20Sekt%C3%B6r%20Raporu.pdf(23.12.2018).
• ÜÇGÜL, İ. VE ELİBÜYÜK, U. (2016). “Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Jeopolitiği”, Teknoloji ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1): 26-33.
• YARDIMCI, O. (2011). “Türkiye Doğal Gaz Piyasası: Geçmiş 25 Yıl, Gelecek 25 Yıl”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3(2): 157-166.
• YILMAZ, M. (2012). “Türkiye’nin Enerji Potansiyeli ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Açısından Önemi”. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(2): 33-54.