Gümüşhane Ekolojik Koşullarında Bazı Altı Sıralı Arpa Çeşitlerinin Tane Kalite Özellikleri ve Besin Değerlerinin Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 325 - 335, 21.07.2020

Abdulveli Sirat , Bilge Bahar

https://doi.org/10.24180/ijaws.683462

Cited By: 2

Öz

Bu araştırma, 2012-2013 ve 2013-2014 yetiştirme dönemlerinde 11 farklı altı sıralı arpa çeşidinin (Erginel-90, Meriç, Kıral-97, Çetin-2000, Avcı-2002, Martı, Vamıkhoca-98, Akhisar-98, Lord, Epona ve Olgun) bazı tane kalite özelliklerini (nem oranı, kül oranı, protein oranı, yağ oranı, nişasta içeriği, asit deterjanda çözünmeyen lif (ADF), nötr deterjanda çözünmeyen lif (NDF) ve çeşitli mineral madde içeriklerini (K, Mg, P)) belirlemek için Gümüşhane koşullarında, Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. İki yılın ortalamasına göre çeşitlerin nem oranı %9.21-9.88, kül oranı %2.00-2.31, protein oranı %12.73-15.65, yağ oranı %1.36-2.01, nişasta içeriği %52.61-58.60, ADF ve NDF değerleri sırasıyla %5.52-8.65 ile %20.42-25.03 arasında değişmiştir. En yüksek nişasta oranı Olgun çeşidinden (%58.60) elde edilmiştir. En yüksek protein oranına (%15.65) ise Akhisar-98 çeşidi sahip olmuştur.

Anahtar Kelimeler

ADF, NDF, Arpa, çeşit, kalite, mineral madde

Destekleyen Kurum

Gümüşhane Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi (GÜBAP)

Proje Numarası

Proje No: 2012.02.M407.1

Teşekkür

Bu çalışma Gümüşhane Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi (GÜBAP) tarafından desteklenmiştir (Proje No: 2012.02.M407.1).

Determination of Grain Quality Traits and Nutritional Values of Some Six Rowed Barley Cultivars Under the Ecological Conditions of Gumushane

Öz

This research was carried out with 11 different six rowed barley cultivars (Erginel-90, Meriç, Kıral-97, Çetin-2000, Avcı-2002, Martı, Vamıkhoca-98, Akhisar-98, Lord, Epona and Olgun) during 2012-2013 and 2013-2014 growth seasons to determine some grain quality traits such as moisture content, ash content, protein content, fat content, starch content, acid detergent insoluble fiber (ADF), neutral detergent insoluble fiber (NDF) and various mineral matter contents (K, Mg, P) under Gumushane conditions with randomized block design as three replicated. According to the average of two years, the moisture content of the cultivars were 9.21-9.88%, ash content was 2.00-2.31%, protein content was 12.73-15.65%, fat content was 1.36-2.01%, starch content was 52.61-58.60%, ADF and NDF values respectively 5.52-8.65% to 20.42-25.03%, ranged between. The highest starch ratio was obtained from Olgun cultivar (58.60%). Akhisar-98 cultivar had the highest protein content (15.65%).

Anahtar Kelimeler

Barley, cultivar, quality, ADF, NDF, mineral matter

Proje Numarası

Proje No: 2012.02.M407.1

Kaynakça

• Akgün, İ., & Altındal, D. (2011). Bazı tritikale genotiplerinde tane verimi ve stabilite analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1), 7-14.
• Alijosius, S., Avirmickas, G. J., Bliznikas, S., Gruzauskas, R., Sasyte, V., Raceviciute-Stupeliene, A., Kliseviciute, V., & Dauksiene, A. (2016). Grain chemical composition of different varieties of winter cereals. Zemdirbyste-Agriculture, 103(3), 273–280.
• Alkan, F. R., & Kandemir, N. (2015). Tokak yerel arpa çeşidi içinden seçilen saf hatların bazı gıda, yem ve tarımsal özellikler bakımından varyasyonları. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 24 (2), 124-139, Ankara.
• Anjum, M. I., Ghazanfar, S., & Begum, I. (2014). Nutritional composition of wheat grains and straw influenced by differences in varieties grown under uniform agronomic practices. Inter. J. Vet. Science, 3(3), 100-104.
• Barteczko, J., Augustyn, R., Lasek, O., & Smulikowska, S. (2009). Chemical composition and nutritional value of different wheat cultivars for broiler chickens. Journal of Animal and Feed Sciences, 18, 124–131.
• Bekele, B., Alemayehu, F., & Lakew B. (2005). Food barley importance, uses and local knowledge. International Center for Agricultural Research in the Dry Areas, ICARDA, pp. 53-82
• Brand, T. S., Cruywagen, C. W., Brandt, D. A., Viljoen, M., & Burger, W. W. (2003). Variation in the chemical composition, physical characteristics and energy values of cereal grains produced in the western cape area of South Africa. South African Journal of Animal Science, 33(2), 117-126.
• Campbell, L. D., Boila, R. J., & Stothers, S. C. (1995). Variation in the chemical composition and test weight of barley and wheat grain grown at selected locations throughout Manitoba. Can. J. Anim. Science, 75 (2), 239-246.
• Can, M., & Ayan, İ. (2017). Domuz ayrığı (Dactylis glomerata L.) popülasyonlarında gelişme dönemlerine göre verim ve bazı özelliklerin değişimi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 20(2), 160-166.
• Çölkesen, M. (1993). Buğday ve arpada kalitenin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(1), 115-128.
• Çölkesen, M., Yağbasanlar, T., Kırtok, Y., & Kılıç, M. (1993). Çukurova ve Şanlıurfa koşullarına uygun arpa çeşitlerinin saptanması üzerine araştırma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi,4(1), Adana.
• Egesel, C. Ö., Kahrıman, F., Tayyar, Ş., & Baytekin, H. (2009). Ekmeklik buğdayda un kalite özellikleri ile dane veriminin karşılıklı etkileşimleri ve uygun çeşit seçimi. Anadolu Journal Agriculture Science 24, 76-83.
• Elgün, A., Türker, S., & Bilgiçli, N. (2001). Tahıl ve ürünlerinde analitik kalite kontrolü. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü, Yayın No: 2, Konya.
• Engin, A. (2005). Adıyaman koşullarına uygun yüksek verimli ve kaliteli maltlık arpa çeşitlerinin belirlenmesi. GAP IV. Tarım Kongresi (21-23 Eylül), 759-763, Şanlıurfa.
• Erbaş, Köse, Ö., & Mut, Z. (2019). Grain yield and some quality traits of bread wheat cultivars. 3. International Conferance on Agriculture, Food, Veterrinery and Pharmacy Sciences (ICAFOP 2019). 16-18 April 2019, 250-256, Trabzon, TURKEY.
• Ereifej, K. I., Al-Karaki, G. N., & Hammouri, M. K. (2007). Variability of some physico-chemical characteristics of wheat cultivars grown under arid and semiarid mediterranean conditions. Internatıonal Journal of Food Propertıes, 4(1), 91–101.
• Fife T. E., Szasz J. I., Hunt PAS., C. W., & Ahola J. A. (2008). Relationship between quality characteristics of barley grain and digestibility in feedlot steers. The Professional Animal Scientist, 24, 560–565.
• Fox, G. P., Panozzo, J. C. F., Li, C. D., Lance, R. C. M., Inkerman, P. A., & Henry, R. J. (2003). Molecular basis of barley quality. Australian Journal of Agricultural Research, 54, 1081-1101.
• Grausgruber, H., Oberforster, M., Werteber, M., Ruckenbauer, P., & Volmann, J. (2000). Stability of quality traits in austrian-grown winter wheats. Field Crops Research, 66 (3), 257- 267.
• Guo, T. R., Zhang, G. P., Zhou, M. X., Wu, F. B., & Chen, J. X. (2003). Genotypic difference in plant growth and mineral composition in barley under aluminum stres. Agricultural Sciences in China, 2(5), 494-501.
• Güneş, A., Alpaslan, M., & İnal, A. (2000). Bitki Besleme ve Gübreleme. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:1514, Ders Kitabı, 467, Ankara.
• Han, F., Ullrich, S. E., Romagosa, I., Clancy, J. A., Frooseth, J. A., & Wesenberg, D. M. (2003). Quantitative genetic analysis of acid detergent fiber content in barley. Journal Cereal Science 38,167-172.
• İmamoğlu, A., Pelit, S., Sarı, N., Büyükkileci, C., & Yıldız, Ö. (2016). Ege Bölgesi sahil kuşağına uyumlu arpa (Hordeum vulgare L.) çeşit ve genotiplerinin verim ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(Özel sayı-1),141-145.
• Jakobsone, I., Kantane, I., Zute, S., Jansone, I., & Bartkevies, V. (2015). Macro-elements and trace elements in cereal grains cultived References in Latvia. Proceeding of the Latvian Academy of Science, Section B, 69, 152-157.
• JMP 7.0.2. (2007). SAS Institute Inc., Cary, North Carolina 27513, USA.
• Kaçar, B., & Katkat, A. V. (1998). Bitki Besleme. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No: 127. Vipaş Yayınları: 3, Bursa.
• Kızılgeçi, F., & Yıldırım, M. (2017). Bazı tritikale (X Triticosecale Wittmack) genotiplerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi (Turk J Agric Res), 4(1), 43-49.
• Koca, Y. O., Dere, Ş., & Erekul, O. (2011). İleri ekmeklik buğday hatlarında tane verimi ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Anan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(2), 15–22.
• Kutlu, H.R. (2008). Yem Değerlendirme ve Analiz Yöntemleri. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, Ders Notu, Adana.
• Kün, E. (1996). Tahıllar-I (Serin İklim Tahılları). Üçüncü Baskı, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No.: 1451, Ders Kitabı: 431, Ankara.
• Mahla, R., Madan, S., Munjal, R. & Hasija, R. J. (2015). Drought stress induced changes in quality and yield parameters and their association in wheat genotypes. Environment and Ecology, 33(4), 1639-1643.
• Mut, Z., Gülümser, A., & Sirat, A. (2010). Comparison of stability statistics for yield in barley (Hordeum vulgare L.). African Journal of Biotechnology, 9(11), 1610-1618.
• Mut, Z., Erbaş Köse, Ö. D., & Akay, H. (2017). Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin tane verimi ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 32(1), 85-95.
• Mut, Z., & Erbaş Köse, Ö. D. (2018). Tritikale genotiplerinin tane verimi ve bazı kalite özellikleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 33,47-57, Samsun.
• Myer, R. O., & Lozano, A. J. (2004). Triticale in livestock production. In Triticale Improvement and Production, M. Mergoum (Eds.), Rome, Italy: FAO, pp 49–58.
• Oral, E., & Ülker, M. (2016). Tritikale (X Triticosecale Wittmack) çeşitlerinde özellikler arası ilişkiler ve path analizi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(3), 153-160.
• Özer, M. S., Özkan, H., Kola, H., & Kaya, C. (2003). Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü tarafından yetiştirilen bazı ekmeklik buğday ve tritikale çeşit ve hatları ile bölgemiz çiftçilerince üretilen ticari buğday çeşitlerinin fiziksel, kimyasal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. GIDA, 28(3), 251-257.
• Öztürk, A., Çağlar, Ö., & Akten, Ş. (1997). Erzurum yöresinde maltlık olarak yetiştirilebilecek arpa genotiplerinin belirlenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi (22-25 Eylül), 70-75. Samsun.
• Öztürk, A., & Aydın, F. (2004). Effect of water stress at various growth stages on some quality characteristics of winter wheat. Journal of Agronomy and Crop Science, 190, 93-99.
• Pena, R. J. (2004). Food uses of triticale. In Mergoum, M. and Go´mez-Macpherson H. (eds.). Triticale improvement and production. FAO, Plant Production and Protection Paper No. 179. Food and Agriculture Organization of United Nations, Rome. pp. 37–48.
• Poutanen, K. (2012). Past and future of cereal grains as food for health. Trends in Food Science and Technology, 25(2): 58–62.
• Rakha, A., Aman, P., & Andersson, R. (2013). Rheological characterisation of aqueous extracts of triticale grains and its relation to dietary fibre characteristics. Journal of Agronomy and Crop Science, 57: 230-236.
• Sencar, Ö., Gökmen, S., Yıldırım, A., & Kandemir, N. (1997). Tarla Bitkileri Üretimi. Gazi Osmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yay. 3. Ders Kitabı, Tokat.
• Stewart, A., Nield H., & John, N. (1988). An investigation of mineral content of barley grains and seedlings. Plant Physiol, 86, 93-97.
• Sönmez, F., & Yılmaz, N. (2000). Azot ve fosforun arpa tanesinin bazı makro ve mikro besin maddesi içerikleri üzerine etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi, 6 (2), 65-75.
• Taş, B., & Yürür, N. (2002). Bursa ekolojik koşullarında bazı yabancı iki sıralı arpa (Hordeum velgare distichon) çeşitlerinin kimi verim ve kalite özelliklerinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16, 117-127, Bursa.
• Ünal, S. S. (1991). Hububat Teknolojisi. Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Baskısı, 216, İzmir.
• Van Soest, P. J., Robertson, J. B., & Lewis, B. A. (1991). Methods for dietary fiber, neutral detergent fiber, and nonstarch polysaccharides in relation to animal nutrition. Journal Dairy Science,74(10), 3583-3597.
• Villacres, E., & Rivadeneira, M. (2005). Barley in Ecuador. production, grain quality for consumption and perspectives for improvement. Pages 127–137 in: Food Barley—Importance Uses and Local Knowledge: Proc. International Workshop on Food Barley Improvement, Jan. 2002. S. Grando and H. G. Macpherson, eds. ICARDA, Aleppo, Syria