MUSIC THERAPY IN TURKISH-ISLAMIC CIVILIZATION

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2, 177 - 190, 05.01.2024

Emrah Koç , Hamit Önal

https://doi.org/10.22252/ijca.1399064

Öz

Music therapy has a historical process that differs according to cultural elements and periods and is still used as an alternative treatment method today. The ceremonial life of Turks, as well as the transformations in their beliefs and social systems preceding and succeeding the adoption of Islam, are influential factors in the development of their culture. Especially since the acceptance of Islam, there have been some changes in the application of music treatment due to the expansion of music pitches and the influence of maqam music. In recent times, reputable scientists have exhibited the intimate correlation between "music" and "music therapy." The study consists of two parts. In the first section, the text provides insight into the roles assigned to clergymen like Shaman (Kam) and Baksı in the context of healing within social and religious life preceding Islamic beliefs. It also discusses the alterations that musical treatment has undergone since the belief in “Gök Tanrı” as well as the equipment employed during such treatments. In the second section, we present the contributions of music theorists and scientists during the Seljuk and Ottoman Empire period, when music therapy was at its peak. We discuss the research and practices that were conducted on this subject during that time. Based on the psychological effects of music and maqams developed in this period, the effects on the human soul and the maqams that are good for children's diseases were classified. Moreover, the significance of practicing makam music during specific intervals of the day is highlighted. Additionally, details are provided regarding the establishment of medical facilities named Darüşşifa in specific Anatolian cities, dating back to the Seljuk and Ottoman eras, to provide music-based treatments of the highest quality.

Anahtar Kelimeler

Turk, Islam, music, therapy, maqam

TÜRK - İSLAM MEDENİYETİNDE MÜZİKLE TEDAVİ

Öz

Müzikle tedavi, kültürel unsurlara ve dönemlere göre farklılık gösteren tarihsel bir sürece sahiptir ve günümüzde de alternatif bir tedavi yöntemi olarak kullanılmaktadır. Türklerin İslamiyet öncesi ve sonrası törensel hayatları, değişen inançları ve sosyal yaşamları kültürlerine etki eden unsurlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle İslamiyet’in kabul edilmesiyle müzikte kullanılan ses perdelerinin genişlemesi ve makamsal müzikten etkilenmesiyle müziğin tedavi uygulamalarında bazı değişiklikler ortaya çıkmıştır. Bu çağlarda önemli bilim insanları, “müzik” ve “müzikle tedavi” nin aslında birbirine ne kadar yakın olduğunu ortaya koymuşlardır. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde; İslamiyet öncesindeki sosyal ve dini hayat içinde Şaman (Kam) ve Baksı gibi din adamlarının şifacılık bağlamında üstlendikleri görevler, müzikle tedavinin Gök Tanrı inancından bu güne kadar uğramış olduğu değişiklikler ile tedavide kullanılan çalgılar hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde ise; müzikle tedavinin en parlak çağına ulaştığı Selçuklu ve Osmanlı Devleti dönemindeki müzik kuramcıları ve bilimcilerin çalışmaları hakkında bilgiler verilerek konuyla ilgili araştırma ve uygulamalardan bahsedilmiştir. Bu dönemde gelişen musiki ve makamların psikolojik etkilerinden yola çıkılarak insan ruhuna etkileri ve çocuk hastalıklarına iyi gelen makamlar sınıflandırılmıştır. Ayrıca günün belirli zaman dilimlerinde makam müziği uygulamasının önemi üzerinde durularak, müzikle tedavinin en iyi şekilde yapılması için Selçuklu ve Osmanlı döneminde Anadolu'da belirli şehirlere Darüşşifa adıyla açılan tedavi merkezleri hakkında bilgiler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk, İslam, Müzik, Terapi, Makam

Kaynakça

• Ak, A.Ş. (1994). XX. Yüzyıla Kadar Fransa'da Müzikoterapi Uygulamaları ve Türk-İslam Tedavi Metodlarının Avrupa'ya Tesirleri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya. Ak, A.Ş. (1997). Avrupa ve Türk İslam Medeniyetinde Müzikle Tedavi Tarihi Gelişim ve Uygulamaları. Öz Eğitim Yayınevi, Konya. Ak, A.Ş. (2006). Avrupa ve Türk İslam Medeniyetinde Müzikle Tedavi Tarihi Gelişim ve Uygulamaları. Ötüken Yayıncılık, İstanbul. Akan, N. (2015). VII-XIII. Yüzyıllar Arası İslam Felsefesinde Müziğe Genel Bakış: El Kindi, Farabi, İbn Sina. Kalemisi Dergisi, Cilt 3, Sayı 6, s.99. Altınölçek, H. (1998). Bir İletişim Aracı Olarak Müzik ve Müzikle Tedavi Yöntemleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.