ÖREN YERLERİNİN GÜVENLİK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA: AYDIN İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 91 - 110, 30.06.2020

Cihat Bilgin , Vedat Acar , Abdullah Tanrısevdi

https://doi.org/10.30625/ijctr.723292

Öz

Bu araştırmada, ören yerlerinin güvenlik düzeylerini ortaya koymak amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Aydın ili sınırları içerisinde yer alan ve turist grupları tarafından ziyaret edilen 8 ören yeri araştırma kapsamında incelenmiştir. Nitel araştırma deseni belirlenen bu araştırma verilerinin toplanmasında, “doğal-katılımsız gözlem” yöntemine başvurulmuştur. Araştırmada öncelikle, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Teftiş Kurulu Başkanlığı’nın 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu mevzuatından, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü’nün raporlarından ve Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı’nın raporlarından faydalanılarak, 17 maddeden oluşan bir gözlem formu oluşturulmuştur. Daha sonra, 15-21 Ocak tarihleri arasında, gözlem formunda belirtilen maddelerle ilgili uzman görüşüne başvurulmuştur. Uzman görüşleri neticesinde, gözlem formunda yapılan düzenlemeyle birlikte 20 maddeden oluşan gözlem formu, öncelikle Afrodisias ve Nysa ören yerlerinde gözlemlenmeye çalışılmıştır. Yapılan pilot çalışma neticesinde, 1 maddenin gözlemlenmesi mümkün olmaması nedeniyle gözlem formundan çıkarılmıştır. Daha sonra, 11-17 Şubat 2020 tarihleri arasında, Aydın ili sınırları içerisinde bulunan 23 ören yerinden Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından turistik ziyarete açık olup turistler tarafından ziyaret edilen diğer 6 ören yerinde gözlemler gerçekleştirilmiştir. Gözlemlerin güvenirliliğini arttırmak adına profesyonel turist rehberi olan birinci yazar ile birlikte başka bir gözlemci (profesyonel turist rehberi) daha görev almıştır.

Anahtar Kelimeler

katılımsız gözlem, güvenlik düzeyi, ören yeri, nitel araştırma

A QUALITATIVE RESEARCH TOWARDS INVESTIGATING THE SECURITY LEVELS OF ARCHAEOLOGICAL SITES: THE CASE OF AYDIN PROVINCE

Öz

In this study, it is aimed to reveal the security levels of the ancient cities. For this purpose, 8 archaeological sites which are located within the borders of Aydin province and visited by tourist groups, were investigated within the scope of the research. The data of this research which was determined as qualitative research design, will be collected by the method of “Natural-non-participant observation”. For this research, firstly an observation form with 17 items was created by making use of the law on the Conservation of Cultural and Natural Property of the “Board of Inspection of the Ministry of Culture and Tourism”. In addition, reports of "General Directorate of Investments and Enterprises" and "Department of Anti-Smuggling and Organized Crime" were used. Then, for the items of observation form, experts were consulted between 15-21 January. With the arrangement made in the observation form as a result of the expert opinions, the observation form consisting of 20 items was tried to be observed primarily in the archaeological sites of Aphrodisias and Nysa. As a result of the pilot study, 1 item was removed from the observation form since it was not possible to observe it. Then, between the dates of 11-17 February 2020, among the 23 archaeological sites within the borders of Aydin province, observations were made in 6 archaeological sites which are available to tourist visits by the Ministry of Culture and Tourism. Along with the first writer who is a professional tourist guide, another observer (professional tour guide) was assigned in order to increase the reliability of the observations.

Anahtar Kelimeler

Non-participant Observation, Security Levels, archaeological sites, qualitative research

Kaynakça

• Akat, A. (1990). Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurultayı, Ankara: Kültür Bakanlığı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Akınlar, C. (2012). Güvenlik Sistemleri; Bina Giriş Kontrol Sistemleri (Ed: Oysal Y.), Anadolu Üniversitesi Yayın No:2489, AÖF Yayın No:1460, ISBN: 978-975-06-1157-5, Eskişehir
• Akkuş, Z. (2009). Türkiye’de Eski Eser Kaçakçılığı ve Önlenmesinde Ortaya Çıkan Sorunlar. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
• Akkuş, Z. ve Efe, T. (2016). Türkiye’de Kültür ve Turizm Bakanlığı’na Bağlı Müzelerin Güvenliği ve Polisin Rolünün Değerlendirilmesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, s. 215-221
• Akturan, U., Ataçkarapınar, M., Ünverdi, K.B., Yıldız, D. ve Mizan, E. (2013). Gözlem, Nitel Araştırma Yöntemleri: Nvivo ile Nitel Veri Analizi, Örnekleme, Analiz, Yorum (Edt: T. Baş ve U. Akturan). Seçkin Yayıncılık: Ankara.
• Aladağ, H. (2010). Kültür Varlıklarının Korunmasında Koruma Yönetimi Süreci. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü: İstanbul
• Aliefendioğlu, Y. ve Tanrıvermiş, H. (2011). Türkiye’de Çevre Koruma Alanlarında arazi kullanımı ve Koruma Kararlarının Arazi Piyasalarına Etkileri: Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi Örneği, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, Cilt: 46(1):64-102.
• Altunışık, R., Çoşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2007). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı (6. Baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Arslan, G. (1991). Arkeolojik Sit Alanlarının Belgeleme (Tespit-Tescil) Sorunları, Arkeolojik Sit Alanlarının Korunması ve Değerlendirilmesi I. Ulusal Sempozyumu, Antalya.
• Berkok, N. (1991), “Eski Eser Kaçakçılığı”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, no.364, s.337
• Ertaş, G. (1991). Yeni Gelişme Alanlarında (Turizm, Sanayi, Tarım vb.) Yer Alan Ören yerlerinin Ve Arkeolojik Değerlerin Sorunları, Arkeolojik Sit Alanlarının Korunması ve Değerlendirilmesi I. Ulusal Sempozyumu, Antalya.
• Flick, Uwe. (2009). An introduction to qualitative research (4th ed.). Sage Publications, Inc.
• Karaduman, H. (2007), Türkiye’de Eski Eser Kaçakçılığı, Ankara: Mert Basın Yayın.
• Karasar, N. (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (20. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Kozak, M. (2014). Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri. Detay Yayıncılık: Ankara.
• Nesli, A. (2018). Eski Eserlerin Korunmasının Hukuk Tarihi Yönüyle İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20 (1), 474.
• Özel, S. (2005). 5226 SAYILI “Kültür Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu İle Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” Üzerine Bir Değerlendirme. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 63(1-2), 113-138.
• Öztürk, H.H. (2016) Arkeolojik Alanların Korunmasında Planlama Ve Yönetim: Ören Yerlerinin Çevre Düzenlemesi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı: Ankara.
• Papaioannou, K. (2017). The International Law On The Protection Of Cultural Heritage. IJASOS- International E-Journal of Advances in Social Sciences, Vol. III, Issue 7, April 2017.
• Özmen, S. (2018). Müze Eğitiminin Gelişimi. HUMANITAS- Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (11), 304. DOI: 10.20304/humanitas.404777
• Uralman, N.H. (2006). 21. Yüzyıla Girerken Bir Bilgi Kurumu Olarak Müze, Bilgi Dünyası, 7(2), 260.
• Basın İlan Kurumu. (2019). Hangi bakanlık ve kuruma ne kadar ödenek ayrıldı? Erişim Adresi: https://www.bik.gov.tr/hangi-bakanlik-ve-kuruma-ne-kadar-odenek-ayrildi-tam-liste-2/
• Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı (2014). Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele 2013 Raporu. KOM Yayınları: Ankara. Erişim Tarihi: 29.11.2019 https://www.egm.gov.tr/kurumlar/egm.gov.tr/IcSite/kom/YAYINLARIMIZ/T%C3%9CRK%C3%87E/2013%20RAPORU%20T%C3%9CRK%C3%87E.pdf
• Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı (2019). Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele 2018 Raporu. KOM Yayınları: Ankara. Erişim Tarihi: 29.11.2019 https://www.egm.gov.tr/kurumlar/egm.gov.tr/IcSite/kom/YAYINLARIMIZ/T%C3%9CRK%C3%87E/2018-RAPORU-TURKCE.pdf
• Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu. (1983, 21 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 2863) 6498 sayılı Kanun ile değişik hali. Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2863-20131008.pdf
• Kültür ve Turizm Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Kurulu. (2003). Yitik Mirasın Dönüş Öyküsü, Yapı Kredi Kültür ve Sanat Yayınları, Ankara
• Kültür ve Turizm Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı. (1990, 30 Nisan). Müzeler İç Hizmetleri Yönetmeliği. Erişim Adresi: https://teftis.ktb.gov.tr/TR-14442/muzeler-ic-hizmetler-yonetmeligi.html
• Kültür ve Turizm Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı. (2001, 3 Mart). Müzecilik Kılavuzu. Erişim Adresi: https://teftis.ktb.gov.tr/TR-13998/muzecilik-klavuzu.html
• Kültür ve Turizm Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı. (2014, 21 Ağustos). Müze ve Ören Yerleri Giriş, Bilgilendirme, Yönlendirme ve Uyarı Tabelalarına İlişkin Yönerge. Erişim Adresi: https://teftis.ktb.gov.tr/TR-107173/muze-ve-oren-yerleri-giris-bilgilendirme-yonlendirme-ve-.html
• Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü (2019). 2018 Turizm İstatistikleri Genel Değerlendirme Raporu, Erişim Tarihi: 29.11.2019 https://yigm.ktb.gov.tr/Eklenti/63643,turizmistatistiklerigeneldegerlendirme2018pdf.pdf?0
• Kültür ve Turizm Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü, (2019). Müze Ve Ören Yeri 2018 Yılı Toplam İstatistikleri Raporu, Erişim Tarihi: 30.11.2019 http://www.dosim.gov.tr/assets/documents/2018.pdf
• Gazete Haberleri
• Sabah Gazetesi (2019). “Aydın'da 2 bin 500 yıllık tarihi eser bulundu”. Erişim Adresi: https://www.sabah.com.tr/galeri/yasam/aydinda-2-bin-500-yillik-tarihi-eser-bulundu
• İhlas Haber Ajansı (2017). “Aydın'da hırsızlar 2 bin 350 yıllık tarihi çaldılar”. Erişim Adresi: https://www.milliyet.com.tr/gundem/aydin-da-hirsizlar-2-bin-350-yillik-tarihi-caldilar-2383861