Türkiye’de bilinçli farkındalık ile ilgili yapılan çalışmaların incelenmesi: Sistematik bir derleme

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 1, 71 - 85, 30.06.2024

Rana Durgut , Büşra Nur Aktepe İleri , Murat İskender , Şeymanur Demir

https://doi.org/10.62195/ijdes.1483034

Öz

Son yıllarda bilinçli farkındalık çalışmaları pek çok alanda yaygınlaşıp yeni alanlarla ilişkilendirilmiştir. Bu derlemenin amacı bilinçli farkındalık ile ilgili çalışmaların incelenerek sistematik olarak analiz edilmesidir. Bu çalışmada yöntem olarak, 2014-2024 yılları arasında yayınlanmış tez ve makale çalışmalarının incelendiği literatür taraması kullanılmıştır. Literatür taraması için ‘’mindfulness’’,’ ’bilinçli farkındalık’’, ‘’farkandalık’’, ‘’kendindelik’’ anahtar kelimeleri kullanılmıştır. GoogleScholar, DergiPark veri tabanlarında tarama yapılmıştır. Bu çalışmada psikoloji, eğitim, spor ve sağlık konu alanlarındaki çalışmalar değerlendirilmiştir. Tarama sonucunda 281 adet yayına ulaşılmış olup bilinçli farkındalığa yönelik belirlenmiş konu alanları kriterleri sağlayan 174 tez ve 107 makale çalışma kapsamına alınmıştır. Bu derlemede öncelikle bilinçli farkındalık kavramı ve kuramsal temelleri, becerileri ele alınarak kavramsal bilgileri verilmiştir. Daha sonra incelenen bilinçli farkındalık çalışmaları; yıl, tür, örneklem, araştırma yöntemi, anahtar kavramlar olarak ele alınmıştır. Sonuç kısmında bilinçli farkındalık kavramı ve çalışmalarda incelenen diğer kavramlar arasındaki ilişkiler açıklanmıştır. İncelenen çalışmaların sonucuna göre bilinçli farkındalık kavramı ve bilinçli farkındalık temelli uygulamalar ile duygu düzenleme, psikolojik dayanıklılık, psikolojik esneklik, bilişsel esneklik, doyum, öz şefkat kavramları arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunurken; somatizasyon, stres, kaygı kavramları arasında negatif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

bilinçli farkındalık, kabul, farkandalık, derleme çalışması

A review of studies on mindfulness in Türkiye: A systematic review

Öz

In recent years, mindfulness practices have become widespread across various fields and have been associated with new areas. The aim of this study is to systematically analyze studies related to mindfulness. This study employs a literature review method, examining theses and articles published between 2014 and 2024. The keywords "mindfulness," "conscious awareness," "awareness," and "self-awareness" were used for the literature search. Searches were conducted in the Google Scholar and DergiPark databases. This study evaluates research in the fields of psychology, education, sports, and health. As a result of the search, 281 publications were identified, with 174 theses and 107 articles meeting the criteria for inclusion in this review. This study first provides conceptual information on the concept of mindfulness, its theoretical foundations, and its skills. Subsequently, the examined mindfulness studies are analyzed in terms of year, type, sample, research method, and key concepts. In the conclusion section, the relationships between the concept of mindfulness and other concepts examined in the studies are explained. The results of the reviewed studies indicate that there is a significant positive relationship between the concept of mindfulness and mindfulness-based practices with emotion regulation, psychological resilience, psychological flexibility, cognitive flexibility, satisfaction, and self-compassion concepts. Conversely, a negative significant relationship has been found between the concept of mindfulness and somatization, stress, and anxiety concepts.

Anahtar Kelimeler

Mindfulness, acceptance, awareness, systematic review

Kaynakça

• Akbuğa, E., &Çalcalı, T. (2023). Egzersiz yapan öğrencilerin bilinçli farkındalık, bağımlılık ve beslenme tutum düzeylerinin incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 6 (1-Cumhuriyet’in 100. Yılı Özel Sayısı), 684-698. https://doi.org/10.38021/Asbid.1366102
• Akyol, E. (2015). Burnout as a predictor of seniorstudents' mindfulness / Üniversite son sınıf öğrencilerinin farkındalıklarının yordayıcısı olarak tükenmişlik (Tez No. 439097) [Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Aslan, Ş. (2020). Bilişsel ayrışma, depresyon, bilinçli farkındalık ve deneyimsel kaçınmanın üniversite öğrencilerinin internet bağımlılığı üzerindeki rolü (Tez No. 643033) [Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi.-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Aydınlı, S. (2019). Bilinçli farkındalık düzeyinin algılanan stres ve somatizasyon bozukluğu semptomları ile arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 545157) [Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Aygün, İ. (2022). Çevrimiçi bilinçli farkındalık temelli bilişsel terapi uygulamasının algılanan stres ve ruminatif düşünce düzeyi üzerine etkisi (Tez No. 631705) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Baki, G. (2020). Bilişsel esneklik ile stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişkide duygu düzenleme ve bilinçli farkındalığın aracı rolü (Tez No. 648968) [Yüksek lisans tezi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Bayraktar, E. (2022). Romantik ilişkilerde kişilerarası bilinçli farkındalık ve benlik farklılaşması ile affedicilik arasındaki ilişkide ruminasyonun aracı rolü (Tez No. 736612) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Bayraktar, M. (2021). Öğretmenlerde öz şefkat, belirsizliğe tahammülsüzlük ve bilinçli farkındalığın psikolojik iyi oluş ile ilişkisinin incelenmesi (Tez No. 677580) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Bekircan, E., Adıgüzel, V., & Okanlı, A. (2023). Hemşirelerde bilinçli farkındalık ve duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişki. Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 426-434. https://doi.org/10.56061/fbujohs.1300133
• Bishop SR, Lau M, Shapiro S, Carlson L, Anderson ND, Carmody J et al. (2004). Mindfulness: A proposed operational definition. ClinPsychol, 11, 230-241. https://Doi.Org/10.1093/clipsy.bph077
• Boylu, Ş.(2018). Evli bireylerin bilinçli farkındalık düzeyleri ile evlilik doyumu ve problem çözme becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 528016 [Yüksek lisans tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. Bozburun, İ. (2022). Üniversite öğrencilerinin romantik ilişkilerde mükemmeliyetçiliklerinin bilinçli farkındalık ve aleksitimi açısından incelenmesi (Tez No. 715977) [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Cede, Ç. (2023). Çalışanların öz yeterlilik düzeylerinin bilinçli farkındalık ve örgütsel bilinçli farkındalık üzerindeki etkilerinin incelenmesi: İstanbul ili özelinde bir araştırma (Tez No. 835337) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Cengiz, R., Serdar, E., & Donuk, B. (2016). Üniversite öğrencilerinin bilinçli farkındalık ve girişimcilik düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 2(4), 1632-1643.
• Çakır, S. (2022). Annelerin bilinçli farkındalık (mindfulness) düzeyi ile okul öncesi dönem çocuklarının kaygı düzeyi ve arkadaşlık becerileri arasındaki ilişki (Tez No. 730403) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Çelik, S. (2020). Çocukluk çağı travmaları, duygu düzenleme becerileri ve bilinçli farkındalık arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Tez No. 646198) [Yüksek lisans tezi, Işık Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Çelikler, A. N. (2017). Bir grup genç yetişkinde bilinçli farkındalık düzeyi ile başa çıkma tutumları ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 466099) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Haliç Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Çöğür, F. (2020). Bilinçli farkındalık ve iş tatmini arasındaki ilişkide duygu düzenlemenin aracı rolü (Tez No. 724442) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Dağcı, F. (2022). Ergenlerde bilinçli farkındalık ile belirsizliğe tahammülsüzlük ve öznel zindelik arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 786643) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Daşdemir Batman, Z. (2023). Romantik ilişkilerde bilinçli farkındalık, psikolojik iyi oluş ve ilişkisel mizahın ilişki doyumuna etkisinin incelenmesi (Tez No. 790720) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Kent Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Delikkulak, İ. (2022). Genç yetişkin romantik ilişkilerinde bağlanma stillerine göre bilinçli farkındalık ve ilişki doyumu (Tez No. 748208) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Kent Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Demir, V., & Gündoğan, N. (2018). Bilinçli farkındalık temelli bilişsel terapi programının üniversite öğrencilerinin duygu düzenleme güçlüklerini azaltmadaki etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 19(1), 46-66. https://doi.org/10.12984/Egeefd.332844
• Doğan, H. (2022). Yoga pratiğinin bilinçli farkındalık, psikolojik dayanıklılık ve psikolojik esenlik üzerindeki etkisi (Tez No. 759098) [Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Durusoy, G. (2019). Üniversite öğrencilerinde sosyal kaygı, bilinçli farkındalık ve üstbilişlerin değerlendirilmesi (Tez No. 543737) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Ergin, G. (2023). Okul psikolojik danışmanlarının öz-şefkat, bilinçli farkındalık ve empati düzeylerinin, psikolojik danışma öz yeterliğini yordamadaki rolü (Tez No. 811389) [Yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Ergin,R., & Çakır,G. (2023). Investigation of the relationship between mindfulness and competition status anxiety with track performance. Türk Akademik Yayınlar Dergisi (TAY Journal), 7(2), 624-639. https://doi.org/10.29329/tayjournal.2023.543.12
• Erme, T.,& Alparslan, A. M. (2023). Kadın akademisyenlerin işteki mutluluğu ve tatmini için ne gerekli? Çalışma yaşamı kalitesi ve bilinçli farkındalık bağlamında bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 14(37), 205-225. https://doi.org/10.21076/Vizyoner.1133815
• Evlüce, M. (2023). Üniversite Öğrencilerinin Ruminasyon Düzeylerinin Yordanmasında Bilinçli Farkındalık Ve Bilişsel Esnekliğin Rolü (Tez No. 790720) [Yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi, Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Gethin, R. (2011). On some definitions of mindfulness. Contemporary Buddhism, 12(1), 263–279. https://doi.org/10.1080/14639947.2011.564843
• Gök, Ö. (2023). Üniversite öğrencilerinin öz şefkat, bilinçli farkındalık ve affetme düzeyleri arasındaki ilişki (Tez No. 836280) [Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Güldal, Ş. (2019). Bilinçli farkındalık temelli ergenlere yönelik psikoeğitim programının karakter güçleri, bilinçli farkındalık ve akademik başarı gelişimine etkisinin incelenmesi (Tez No. 605318) [Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Gülfem, C. (2019). Üniversite öğrencilerinde bilinçli farkındalığın duygusal şemalar ve psikolojik esneklik üzerindeki etkisi (Tez No. 582330) [Yüksek lisans tezi]. Beykent Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Güner, U. (2019). Ortaöğretim kurumları öğrencilerinin cep telefonu bağımlılığının yordayıcısı olarak bilinçli farkındalık (Tez No. 583703) [Yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Gürpınar C. & İkiz F. E. (2021, 28, Mayıs). "Öğretmen Adaylarının Bilinçli Farkındalık Ve Bilişsel Esneklik Düzeylerinin Ruhsal Belirtileri Yordama Düzeyinin İncelenmesi," 2.Uluslararası Bilim, Eğitim, Sanat Ve Teknoloji Sempozyumu , İzmir, Türkiye, 2021.
• Gürpınar, A, (2021). Öğretmen adaylarının bilinçli farkındalık bilişsel esneklik ve ruhsal belirtilerinin incelenmesi (Tez No. 696622) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Harris, R. (2016). Kabul ve Kararlılık Terapisi. ACT’i Kolay Öğrenmek: İlkeler ve Ötesiİçin Hızlı Bir Başlangıç. Hasan T. Karatepe ve K. Fatih Yavuz (Çev. Ed.). Litera Yayıncılık
• Hayes, S. C. (2004). Acceptance and commitment therapy and the new behavior therapies: Mindfulness, acceptance, andrelationship. In S. C. Hayes, V. M. Folette& M. M. Linehan (Eds.), Minfulness and acceptance: expanding the cognitive-behavioral tradition (s. 1-29). New York: The Guilford Press.
• Helveci, P. (2023). Sınıf öğretmenlerinin bilinçli farkındalık düzeyleri ile mesleki tükenmişlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 807570) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• İmiroğlu, A., Demir, R., & Murat, M. (2021). Psikolojik iyi oluşun yordayıcıları olarak bilişsel esneklik, bilinçli farkındalık ve umut. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(80), 2037-2057. https://doi.org/10.17755/Esosder.859555
• Jooste, J.,Kruger, A., Steyn, B. J. M., & Edwards, D. J. (2015). Mindfulness: A foothold for Rogers's humanistic person-centred approach. Journal of Psychology in Africa, 25(6), 554–559. https://doi.org/10.1080/14330237.2015.1124619
• Kabat‐Zinn, J. (2003). Mindfulness‐based interventions in context: past, present, and future. Clinical psychology: Science and practice, 10(2), 144-156. https://doi.org/10.1093/clipsy.bpg016
• Karabacak, A., & Demir, M. (2017). Özerklik, bağlanma stilleri, bilinçli farkındalık ve duygu düzenleme arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 271-291.
• Kaya, S. (2023). Evli bireylerin yaşam doyumu ve kişilerarası bilinçli farkındalık düzeyleri arasındaki ilişki (Tez No. 796634) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Keskin, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı ile psikolojik sağlamlık ve bilinçli farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 601229) [Yüksek lisans tezi], Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Kısmetoğlu, G. (2019). 15-18 yaş arası ergenlerde duygu düzenleme ve bilinçli farkındalık becerilerinin kaygı düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi (Tez No. 588663) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Konan, N., & Yılmaz, S. (2020). Üniversite öğrencilerinin bilinçli farkındalık düzeyleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(6), 42-50.
• Korkut Raptıs, B. (2020). Nietzsche’nin Bakışından Varoluşçuluk. Kaygı. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 19(2), 500-517. https://doi.org/10.20981/kaygi.789659
• Köstek, B. (2022). Yetişkinlerde beden imgesi esnekliği ile bilinçli farkındalık temelli öz bakım arasındaki ilişkide öz şefkat ve duygu düzenlemenin aracı rolü (Tez No. 772609) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Medipol Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Menekşe, M. (2019). Psikolojik danışmanların bilinçli farkındalık düzeyleri ile umut ve sürekli kaygı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 598112) [Yüksek lisans tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Mercan, A. (2021). Bilinçli farkındalık ile ruh sağlığı ilişkisinde üst bilişler ve belirsizliğe tahammülsüzlüğün rolü (Tez No. 666899) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Kent Üniversitesi,İstanbul].
• Nam, A., & Akbay, S. E. (2020). Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Doyumu: Beş Faktör Kişilik Özellikleri, Bilinçli Farkındalık ve Yılmazlığın Rolü. OPUS International Journal of Society Researches, 16(31), 4210-4237. https://doi.org/10.26466/opus.719138
• Ögel, K. (2012). Farkındalık (ayrımsama) ve kabullenme temelli terapiler. Ankara: HYB Basım
• Özdemir, İ. (2021). Çocukluk travmaları ve somatizayon arasındaki ilişkide; bilinçli farkındalık, psikolojik esneklik, deneyimsel kaçınma ve bilişsel esnekliğin aracılık rolleri (Tez No. 692907) [Yüksek lisans tezi, İzmir Ekonomi Üniversitesi, İzmir]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Özen Koç, Ö., Soysal, S., & Bilge, F. (2023). Ergenlerde bilinçli farkındalık ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkide cinsiyetin düzenleyici rolü. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 154-169. https://doi.org/10.31592/aeusbed.1231193
• Özyeşil Z, Arslan C, Kesici Ş, Deniz ME (2011). Bilinçli farkındalık ölçeği’ni Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 36, 160.
• Parlar, H., & Akgün, Ş. (2018). Evlilikte bilinçli farkındalık, evlilik doyumu ve problem çözme becerileri ilişkilerinin incelenmesi. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi, 1(1), 11-21.
• Savaş, M. (2023). Okul Döneminde 9-12 Yaş Grubu Çocuklarda Bilişsel Duygu Düzenleme Stratejileri İle Bilinçli Farkındalıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Tez No. 838622) [Yüksek lisans tezi, KTO Karatay Üniversitesi, Konya].
• Segal, Z. V., Williams, J. M. G. , & Teasdale, J. D. (2002). Mindfulness-based cognitive therapy for depression - a new approach top reventing relapse. New York: The Guilford Press.
• Sevgi Uygur, S. (2019). Ergenlerin bilinçli farkındalığının yordanmasında başa çıkma stilleri, empati ve duygusal düzenlemenin rolü. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 9(55), 1247-1279.
• Şehidoğlu, Z.(2014). 15-17 yaş grubu ergenlerde bilinçli farkındalık düzeyi ile problemli internet kullanımı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 427640) [Yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Şiran, Ö. (2019). Ontolojik iyi oluş ve duygusal iyi oluşun yordayıcıları olarak özel öz bilinçlilik, mutlak gerçek ihtiyacı ve bilinçli farkındalık (Tez No. 580165) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Taran, Ö. (2022). Yoga yapan ve yapmayan bireylerin bilinçli farkındalık düzeylerinin, bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin ve kendilik algılarının karşılaştırılması (Tez No. 745973) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Okan Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Taşdemir, E. (2018). Psikologlarda bilinçli farkındalık ve psikolojik dayanıklılık ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 529517) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Tonga, F. E.,& Tantekin Erden, F. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin bilinçli farkındalık ve tükenmişlik puanları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (60), 151-174. https://doi.org/10.21764/maeuefd.886235
• Turp, H. H., & Doğan Laçin, B. G. (2022). Predictive roles of mindfulness and emotion regulation in meta emotions among university students. Cukurova University Faculty of Education Journal, 51(2), 1359-1376. https://doi.org/10.14812/cuefd.1071898
• Türkkent, E.(2023). Bilinçli farkındalık temelli sosyal duygusal öğrenme programının okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerilerine etkisi (Tez No. 837979) [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Unutmaz, J. (2021). Çalışanların bilinçli farkındalık düzeyleri ile tükenmişlik ve duygusal zeka arasındaki ilişkiler (Tez No. 672268) [Yayımlanmış yüksek lisans tezi, İstanbul Kent Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Ülev, E. (2014). Üniversite öğrencilerinde bilinçli farkındalık düzeyi ile stresle başa çıkma tarzının depresyon, kaygı ve stres belirtileriyle ilişkisi (Tez No. 365039) [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Üstündağ Budak, A. M., & Özeke Kocabaş, E. (2019). Diyalektik davranış terapisi ve beceri eğitimi: kullanım alanları ve koruyucu ruh sağlığındaki önemi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar–Current Approaches in Psychiatry, 11(2), 192–204. https://doi.org/10.18863/pgy.411209
• Yaman, Z., Boğahan, M., Türkleş, S., Ak, E., Vd. (2022). Hemşirelik öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ile bilinçli farkındalık ve öz şefkat düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(2), 219-229.
• Yavuz, B. (2019). Öğretmen adaylarında psikolojik dayanıklılık ve bilinçli farkındalık arasındaki ilişki: manevi iyi oluşun rolü (Tez No. 544842) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yıldırım, E. (2019). Bilinçli farkındalık temelli yoga müdahale programının anaokulu çağı çocuklarının öz-düzenleme becerisi üzerine etkisi (Tez No. 594293) [Yüksek lisans tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yıldırım, G., & Atilla, G. (2020). Öz yeterliğin bilinçli farkındalık ve benlik saygısına etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 59-84. https://doi.org/10.17494/Ogusbd.763397
• Yıldız, E. (2015). Üniversite son sınıf öğrencilerinin farkındalıklarının yordayıcısı olarak tükenmişlik (Tez No. 439097) [Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yıldız, N., & Demir, M. (2022). Evli bireylerde çocukluk çağı ruhsal travmalarının algılanan partner duyarlılığı ve bilinçli farkındalık ile ilişkisi. International Journal of Social and Humanities Sciences, 6(3), 215-236.
• Yılmaz, M. (2022). Üniversite öğrencilerinin romantik ilişkilerde mükemmeliyetçiliklerinin bilinçli farkındalık ve aleksitimi açısından incelenmesi (Tez No. 715977) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Ünı̇versı̇tesı̇, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yorulmaz, A. (2021). Duygu düzenleme güçlüğü, bilinçli farkındalık ve aleksitiminin somatizasyon belirtilerini yordayıcı etkilerinin incelenmesi (Tez No. 665933) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yönet Demirhan, C., Cırcır, O., Aydemir, M., Balcı, H., Vd. (2023). Ergenlerde dijital oyun bağımlılığı ile bilinçli farkındalık arasındaki ilişkide duygu düzenlemenin aracı rolünün incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 52(239), 1875-1896. https://doi.org/10.37669/Milliegitim.1131011
• Yurdakul, B. (2022). Mindfulness (fark'andalık) temelli okul uygulamalarının okul öncesi dönem çocuklarda öz düzenleme becerileri üzerindeki etkisi (Tez No. 754529) [Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Zafer, R. (2021). Üniversite öğrencilerinin internet bağımlılığı, bilinçli farkındalık ve can sıkıntısı düzeylerinin incelenmesi (Tez No. 684447) [Yüksek lisans tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Zümbül, S. (2019). Öğretmen adaylarının psikolojik iyi oluş düzeylerinde bilinçli farkındalık ve affetmenin yordayıcı rolleri. Ege Eğitim Dergisi, 20(1), 20-36. https://doi.org/10.12984/Egeefd.481963