Türkiye' de Döviz Kurunun Enflasyon Etkisi ve Fiyat Yapışkanlıkları: NARDL Yaklaşımı

Yıl 2022, Cilt: 37 Sayı: 2, 522 - 535, 05.06.2022

Yaşar Turna , Sami Eşmen , Başak Turna

https://doi.org/10.24988/ije.932967

Cited By: 3

Öz

Küreselleşme akımının etkisiyle birlikte ülkeler arasındaki sınırların ortadan kalkması uluslararası mal alışverişlerini hızlandırırken uluslararası alışverişler için gerekli döviz ihtiyacını da artırmaktadır. Bu durum döviz kurunda meydana gelen değişmelerin ekonomi üzerindeki etkisini artırmaktadır. Döviz kurlarında meydana gelen dalgalanmalar ithalata dayalı üretim ya da satış yapan endüstrilerde maliyet artışıyla birlikte yurtiçi fiyatları yükselterek bir enflasyonist sürecin yaşanmasına neden olmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada Türkiye’de 2013Q1-2021Q1 dönemi arasındaki enflasyon ile döviz kuru, ihracat ve ithalat arasındaki asimetrik ilişki NARDL yöntemi ile test edilmektedir. Çalışma sonucunda döviz kuru, ithalat ve ihracatın enflasyon üzerinde asimetrik etkisinin olduğu ve Türkiye’ de bu sürecin fiyat yapışkanlıklarına neden olduğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Enflasyon, Döviz kuru, Fiyat yapışkanlığı, NARDL

The Inflation Effect of Exchange Rate and Price Stickiness in Turkey: NARDL Approach

Öz

With the effect of globalization, the disappearance of borders between countries accelerates international goods exchanges and increases the need for foreign exchange required for international exchanges. This situation increases the impact of changes in exchange rates on the economy. Fluctuations in foreign exchange rates cause an inflationary process by raising domestic prices with an increase in costs in industries that produce or sell based on imports. Therefore, in this study, the asymmetric relationship between inflation and exchange rate, export and import between 2013Q1-2021Q1 in Turkey is tested with the NARDL method. As a result of the study, it has been observed that foreign exchange, import and export have an asymmetric effect on inflation and this process causes price stickiness in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Inflation, Exchange rate, Price stickiness, NARDL

Kaynakça

• Agénor, P., ve Montiel, P. (2015). Development Macroeconomics: Fourth Edition. Princeton; Oxford: Princeton University Press. doi:10.2307/j.ctvc77j6n.
• Altıntaş, H. (2014). Türkiye de Döviz Kurunun Enflasyon Üzerine Geçiş Etkisinin Ekonometrik Analizi 1987 2011. Uludağ Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 33, 163–201.
• Bayraktutan, Y., ve Arslan, İ. (2003). Türkiye de Döviz Kuru İthalat ve Enflasyon İlişkisi Ekonometrik Analiz 1980 2000. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, (2), 89–104.
• Carvalho, C., Fernanda N. ve Fang Y. (2019). Monetary Policy and Real Exchange Rate Dynamics in Sticky-Price Models. Federal Reserve Bank of San Francisco. Working Paper 2014-17. http://www.frbsf.org/economicresearch/ publications/working-papers/wp2014-17.pdf
• Ceylan, F., Tüzün, O., Ekinci, R. ve Kahyaoğlu, H. (2016). Tüketici Kredileri İle Paranın Dolanım Hızı Arasındaki Asimetrik İlişki: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 2342–2357.
• Crucini, Mario J., Shintani, M. ve Tsuruga, T. (2013). Do sticky prices increase real exchange rate volatility at the sector level?. European Economic Review, Elsevier, vol. 62(C), pages 58-72.
• Damar, A. O. (2010). Türkiye’ de Döviz Kurundan Fiyatlara Geçiş Etkisinin İncelenmesi. Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Piyasalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Duman, Y. K. (2019). Türkiye de Döviz Kuru ve Enflasyon İlişkisi Ekonometrik Bir Analiz. İktisat ve Toplum, 8(99), 66–84.
• Durevall, D. ve Ndung'u, NS. (2001). A dynamic model of inflation of Kenya, 1974-96. Journal of African Economies. Volume 10, Issue 1, pp: 92–125, https://doi.org/10.1093/jae/10.1.92
• Dornbusch, R. (1987). Exchange Rates and Prices. The American Economic Review, 77(1), 93-106. Retrieved May 2, 2021, from http://www.jstor.org/stable/1806731.
• Ebiringa, O. T. ve Anyaogu, N. B. (2014). Exchange rate, inflation and interest rates relationships: An autoregressive distributed lag analysis, Journal of Economics and Development Studies, 2(2): 263-279.
• Ekinci, R., Tüzün, O., ve Kahyaoğlu, H. (2015). Dış Ticaret Hadleri Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 83–100.
• Fetai, B. , Koku, P. S. , Caushi, A. ve Fetai, A. (2016). The Relationship Between Exchange Rate And Inflation: The Case of Western Balkans Countries. Journal of Business Economics and Finance, 5 (4), 360-364. DOI: 10.17261/Pressacademia.2017.358
• Gül, E, ve Ekinci, A. (2015). Türkiye'de Reel Döviz Kuru ile İhracat ve İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1990–2006. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (16), Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4758/65361
• Granger, C.W.J., Yoon, G., (2002). Hidden cointegration. Working Paper, University of California, San Diego.
• Kara, A. ve Nelson, E. (2002). The Exchange Rate and Inflation in the UK. Discussion Papers 11, Monetary Policy Committee Unit, Bank of England.
• Monfared, S. S ve Akın, F. (2017). “The Relationship Between Exchage Rates and Inflation the Case Of Iran”. European Journal of Sustainable Development, 6(4), 329–340. Doi: 10.14207/ejsd.2017.v6n4p329.
• Moroşan, G. ve Zubaş I. M. (2015). Interest Rate, Exchange Rate and Inflation in Romania, Correlates and Interconnection. Journal of Public Administration, Finance and Law, 8: 146-160.
• Nchor, D. ve Darkwah, S. A. (2015). Inflation, Exchange Rates and Interest Rates in Ghana: an Autoregressive Distributed Lag Model. Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis 63(3):969-977. DOI: 10.11118/actaun201563030969.
• Osabuohien, E., Obiekwe E., Urhie E. ve Osabohien R. (2018). Inflation rate, exchange rate volatility and exchange rate pass-through nexus the Nigerian experience. Journal of Applied Economic Sciences 13(2):574-585.
• Öner, H. (2018). Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki Nedensellik İlişkisi Türkiye Uygulaması. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 359–374.
• Özcan, B. (2014). Gelişmekte Olan Ekonomilerde Enflasyonun Belirleyenleri Dinamik Panel Veri Analizi. Cumhuriyet İİBF Dergisi, 15(1), 33–52.
• Pesaran, M.H., Shin, Y., Smith, R.J., (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, 289–326.
• Sheefeni, J. ve Ocran, M. (2014). Exchange Rate Pass-Through to Domestic Prices in NAMIBIA: Svar Evidence. Journal of Economic and Financial Sciences, 7(1), 89-102.
• Shin, Y., Yu, B., Greenwood-Nimmo, M., (2014). Modelling asymmetric cointegration and dynamic multipliers in an ARDL framework. In: Horrace, W.C., Sickles, R.C. (Eds.), Festschrift in Honor of Peter Schmidt. Springer Science & Business Media, New York (NY).
• Svensson, Lars E. O. (2000). Open-economy inflation targeting. Journal of International Economics, vol. 50(1), pages 155-183.
• Uçan, O. ve Aytekin, İ. (2017). Döviz Kuru Enflasyon İlişkisi Türkiye Örneği 2004-2017. Presented at the International Conference on Multidisciplinary, Science, Engineering and Technology (IMESET’17 Bitlis).
• Utkulu, U., ve Ekinci, R. (2016). Uluslararası Petrol ve Gıda Fiyatlarından İç Fiyatlara Asimetrik ve Doğrusal Olmayan Fiyat Geçişkenliği Türkiye İçin NARDL Modeli Bulguları. Finans Politik Ekonomik Yorumlar, 53(617), 9–22.
• Woo, Wing T. (1984). Exchange Rates and the Prices of Nonfood, Nonfuel Products. Brookings Papers on Economic Activity, Economic Studies Program, The Brookings Institution, vol. 15(2), pages 511-536.