The Multi–Disaster risk assessment: A-GIS based approach for Izmir City

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 61 - 76, 15.02.2024

Nur Sinem Partigöç , Ceyhun Dinçer

https://doi.org/10.26833/ijeg.1295657

Cited By: 2

Öz

Urban settlements currently face many disasters that are increasing in number and frequency every day such as floods, landslides, sea level rise, storms, drought, forest fires, etc. due to the negative consequences of global climate change caused by significantly exceeding the carrying capacity of nature. Cities are currently becoming less resistant to disaster risks because of the unhealthy settlements. These settlements are becoming widespread in terms of physical, economic and social conditions as a natural result of the urbanization in which planning processes are carried out in an uncontrolled and unsupervised manner. This situation makes it a necessity to develop strategies and policies aimed at reducing and/or eliminating possible disaster damages which are defined as high risk. From this viewpoint, the study aims to reveal the current disaster risks in urban areas with a dense population and building stock. Izmir city is determined as the study area. Spatial analyses are performed for disaster risk by using Geographical Information Systems (GIS) tools and Weighted Overlap method considering the natural and built environment elements that significantly affect the disaster risk. The findings obtained from the study and the determinations made within the scope of the Izmir Provincial Disaster Risk Reduction Plan (IRAP) prepared by the Disaster and Emergency Management Presidency (AFAD) are evaluated comparatively. As a result, it has been seen that the determinations put forward for disaster risks have shown consistency throughout Izmir city and the studies carried out at the local level have been prioritized in such a way as to be aimed at risk management and prevention planning by the time.

Anahtar Kelimeler

Disaster Risk, Resilient Cities, Geographic Information Systems, Risk Management

Kaynakça

• Un-Habitat (2012). Developing Local Climate Change Plans a Guıde for Cities in Developing Countries. Cities and Climate Change Initiative Tool Series.https://www.uncclearn.org/resources/library/developing-local-climate-change-plans-a-guide-for-cities-in-developing-countries
• United Nations Office for Disaster Risk Reduction (UNISDR) (2015). 2015 UNISDR final report of the 2014-15 Biennium Work Programme, United Nations Office for Disaster Risk Reduction, Geneva. https://www.undrr.org/publication/unisdr-annual-report-2015
• Güler, Ç. & Çobanoğlu, Z. (1994). Çevresel Etkenlere Bağlı Olarak Ortaya Çıkan Hastalıklar. T.C. Sağlık Bakanlığı Yayınları. 1. Edition
• United Nations Office for Disaster Risk Reduction (UNISDR) (2009). 2009 UNISDR Terminology on Disaster Risk Reduction. United Nations International Strategy for Disaster Reduction, United Nations Office for Disaster Risk Reduction, Geneva. https://www.undrr.org/publication/2009-unisdr-terminology-disaster-risk-reduction
• Genç, F. N. (2007). Türkiye’de doğal afetler ve doğal afetlerde risk yönetimi. Stratejik Araştırmalar Dergisi, 9(5), 201-226.
• Global Volcanism Program (GVP) (2015). Global Volcanism Program, Smithsonian İnstitution. http://volcano.si.edu
• İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) (2018). Türkiye’de Afet Yönetimi ve Doğa Kaynaklı Afet İstatistikleri. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/35429/xfiles/turkiye_de_afetler.pdf
• Nuhoğlu, F. Yapılı çevrenin afet riskinin azaltılması, İstanbul-Küçükçekmece [Master's thesis, Beykent University].
• Balamir, M. (2018). Afetler, Risk Yönetimi ve Sakınım Planlaması Açıklamalı Kavram ve Terimler Dizini. ŞPO Yayınları
• Altun, A. Ö., & Öğdül, H. G. (2022). Afet Riski Yönetimi Kapsamında Kent Planlama; İstanbul Planları ve Uygulamalar. METU Journal of the Faculty of Architecture, 38(2), 145-172. http://dx.doi.org/10.4305/metu.jfa.2021.2.7
• Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) (2000). 8th Development Plan (2001 – 2005). https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2022/07/Uzun_Vadeli_Strateji_ve_Sekizinci_Bes_Yillik_Kalkinma_Plani-2001-2005.pdf
• Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) (2006). 9th Development Plan (2007 – 2013). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Dokuzuncu_Kalkinma_Plani-2007-2013.pdf
• Ministry of Environment and Urbanisation (2010). Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı (KENTGES) (2010 – 2023). http://www.sp.gov.tr/tr/temel-belge/s/33/KENTGES+Butunlesik+Kentsel+Gelisme+Stratejisi+ve+Eylem+Plani
• Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) (2013). Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı (UDSEP 2012-2023). https://deprem.afad.gov.tr/assets/udsep/UDSEP2023.pdf.
• Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) (2013). 10th Development Plan (2014 - 2018). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Onuncu_Kalkinma_Plani-2014-2018.pdf
• İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) (2011). Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı, http://www.deprem. gov.tr/tr/kategori/ulusal-deprem-stratejisi-ve-eylem-plani-50009
• Official Gazette (2012). Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun (6306 Sayılı Kanun). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/05/20120531-1.htm
• Erdin, H. E., Çelik, H. Z., Aydın, M. B. S, & Partigöç, N. S. (2019). Afet ve Acil Durumlar Sonrası Halkın Toplanma Alanlarına İlişkin Kriterlerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Yönteminin Oluşturulması, İzmir Kenti Örneği, AFAD-UDAP Çalışması, Proje No: UDAP-G-16-711 08, Ankara.
• Atay, Ç. (2013). Geçmişten bugüne İzmir Şehir Planı. https://www.izmirdergisi.com/tr/soylesi/2159-gecmisten-bugune-izmir-sehir-plani
• İzmir Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü (AFAD) (2021). İzmir İl Afet Risk Azaltma Planı, https://izmir.afad.gov.tr/kurumlar/izmir.afad/E-KUTUPHANE/Il-Planlari/Izmir-IRAP.pdf
• İzmir Büyükşehir Belediyesi (İBB) (2012). 1/25000 Ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu, İzmir.
• Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü (SYGM) (2019). Batı Akdeniz Havzası Taşkın Yönetim Planı, Taşkın ve Kuraklık Yönetimi Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• General Directorate of Meteorology (2023). Denizli İli İklim Sınıflandırması. https://www.mgm.gov.tr
• Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA), İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB). (2002). Türkiye Cumhuriyeti İstanbul İli Sismik Mikro-Bölgeleme Dâhil Afet Önleme/Azaltma Temel Plan" Çalışması", Son Rapor, Cilt V, Eylül 2002.
• Arinç, K. (2013). Bitlis'te taşkin ve sel felaketi (01-02 Mayıs 1995). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (25) ,101-123
• Karadoğan, S. (2007). Malatya Kenti ve Yakın Çevresi İçin Olası Doğal Riskler ve Afet Yönetimi (GIS ortamında örnek bir uygulama). TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, Trabzon, Türkiye.
• Akara, İ., Uysalb, C., & Maktavb, D. (2008). Determination of natural disaster by integration of remote sensing and GIS: the Yeniçiftlik stream basin model in Istanbul, Turkey. Proceeding of the the XXIth ISPRS Congress, Beijin, China. 249-253
• Yilmaz, O. S. (2023). Frekans oranı yöntemiyle coğrafi bilgi sistemi ortamında heyelan duyarlılık haritasının üretilmesi: Manisa, Demirci, Tekeler Köyü örneği. Geomatik, 8(1), 42-54. https://doi.org/10.29128/geomatik.1108735
• Demirkesen, A. C. (2012). Multi-risk interpretation of natural hazards for settlements of the Hatay province in the east Mediterranean region, Turkey using SRTM DEM. Environmental Earth Sciences, 65, 1895-1907. https://doi.org/10.1007/s12665-011-1171-0
• Özdemir, H. (2007). Havran çayı havzasının (Balıkesir) CBS ve uzaktan algılama yöntemleriyle taşkın ve heyelan risk analizi. Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı, İstanbul.
• Erkal, T., & Değerliyurt, M. (2009). Türkiye’de afet yönetimi. Doğu Coğrafya Dergisi, 14(22), 147-164.
• Kadıoğlu, M., & Özdamar, E. (2008). Afet zararlarını azaltmanın temel ilkeleri. JICA Türkiye Ofisi, Yayın, (2).
• Kızıloğlu, F. M., Okuroğlu, M., & Örüng, İ. (2006). Kırsal yerleşimler ve doğal afetler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23 (2), 53-58
• Nurlu, M. (2015). Afet Yönetiminde Bütünleşik Afet Tehlike Haritaları, 3. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 14–16 Ekim 2015, Dokuz Eylül Üniversitesi- İzmir, Türkiye.
• Özşahin, E. (2013). Türkiye’de Yaşanmış (1970–2012) Doğal Afetler Üzerine Bir Değerlendirme. 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 25–27 Eylül 2013, Hatay, Türkiye.
• Duman, N., & İrcan, M.R. (2022). Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Tabanında Çankırı Merkez İlçesinin Erozyon Risk Analizi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 20 (1), 220-245. https://doi.org/10.33688/aucbd.1074770
• Özcan, O., (2008). Sakarya Nehri Alt Havzası’nın Taşkın Riski Analizinin Uzaktan Algılama ve CBS İle Belirlenmesi, Doktora Tezi, Bilişim Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Erol, O. (1993). Genel Klimatoloji, Gazi Büro Kitabevi, Ankara.
• Değerliyurt, M. (2013). Antakya’da Doğal Afet Risk Analizi ve Yönetimi, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Fahjan, Y., Pakdamar, F., Eryılmaz, Y., & Kara, İ. (2015). Afet Planlamasında Deprem Riski Belirsizliklerinin Değerlendirilmesi, Artvin Çoruh Üniversitesi Doğal Afetler Uygulama ve Araştırma Merkezi Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 1 (1-2), 21-39.
• Demir, A., Kemeç, S., & İlke, F. D. (2022). Afet Riski Değerlendirmelerinde Çoklu Tehlike Analizi ‘Erciş, Van Örneği’. Resilience, 6(1), 15-38. https://doi.org/10.32569/resilience.1013912
• Özmen, S. (2010). İstanbul ili yangın riski analizi ve yangın riski haritalarının oluşturulması. [Master’s thesis, Yıldız Teknik Üniversity].
• Demir, V., & Keskin, A. Ü. (2022). Yeterince akım ölçümü olmayan nehirlerde taşkın debisinin hesaplanması ve taşkın modellemesi (Samsun, Mert Irmağı örneği). Geomatik, 7(2), 149-162. https://doi.org/10.29128/geomatik.918502
• Oğuz, K., Oğuz, E., & Coşkun, M. (2016). Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Taşkın Risk Alanlarının Belirlenmesi: Artvin İli Örneği. 4. Ulusal Taşkın Sempozyumu, 23 – 25 Kasım 2016, Rize, Türkiye
• Özyavuz, M. (2011). Bitki örtüsünün ekolojik şartlarının Coğrafi Bilgi Sistemleri ve uzaktan algılama teknikleri ile analizi, Ganos (Işıklar) Dağı, Tekirdağ. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(2), 37-47.
• Coşkun, M., & Toprak, F. (2023). Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) tabanlı orman yangını risk analizi: Bartın İli örneği. Geomatik, 8(3), 250-263. https://doi.org/10.29128/geomatik.1192219
• Dilekçi, S., Marangoz, A. M., & Ateşoğlu, A. (2021). Zonguldak ve Ereğli Orman İşletme Müdürlükleri orman yangını risk alanlarının belirlenmesi. Geomatik, 6(1), 44-53. https://doi.org/10.29128/geomatik.660623
• Kuldeep, T. & Kamlesh, K. (2011). Land Use / Land cover change detection in Doon valley (Dehradun Tehsil), Uttarakhand: using GIS & Remote Sensing Technique. International Journal of Geomatics and Geosciences, 2(1), 34–41.
• Paul, S. (2022). Change detection and future change prediction in Habra I and II block using remote sensing and GIS–A case study. International Journal of Engineering and Geosciences, 7(2), 191-207. https://doi.org/10.26833/ijeg.975222