Türkiye’de Özel Mısır Tiplerinin Kullanımı ve Geleceği

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 75 - 90, 15.06.2019

Ahmet Öztürk , Erkan Özata Şekip Erdal , Mehmet Pamukçu

Öz

Mısır bitkisi yedi varyeteye
ayrılmıştır. Mısırın en önemli varyetelerinden olan atdişi ve sert mısır yoğun
bir şekilde insan ve hayvan beslenmesinde kullanılmaktadır. Ayrıca, özel mısır
tiplerinden olan patlak mısır  (Zea mays L. everta), şeker mısır (Zea
mays L. Saccharata sturt.) ve waxy mısır (Zea mays ceratina) patlatılarak aperatif,
haşlanarak veya konserve olarak kullanılabilmektedir.

Ülkemizde geleneksel aperatif bir
atıştırmalık yiyecek olan patlak mısır, son yıllarda yaklaşık 9000-10.000
hektar alanda yetiştirilmekte ve özellikle çocuklar tarafından sevilerek
tüketilmektedir. Şeker mısır özellikle Akdeniz ve Ege başta olmak üzere esas
olarak kıyı bölgelerde haşlanarak ve konserve halinde tüketilmektedir. Waxy
mısıra olan talep de ülke genelinde günden güne artmaktadır.        

Bu çalışmada; özel mısır tiplerinin
ülkemizdeki mevcut durumu, kullanımı ve gelişimi irdelenmiştir. Özel mısır
tiplerindeki yeni çeşit geliştirme ve tarımsal çalışmalar, ülkemizde özel mısır
tiplerine (patlak mısır, şeker mısır ve waxy mısır) olan talebi karşılamaya ve ülkemizin
tohum ihtiyacının dışa bağımlılığının azaltılmasına yardımcı olacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Patlak mısır, Şeker mısır, Çeşit

Kaynakça

• Abdel-Aal, E.S., Hucl, P. (1999). A rapid method for quantifying total anthocyanins in blue aleurone and purple pericarp wheats. Cereal Chemistry 76(3):350–354. Amnueysit, P., Tatakul, T., Chalermsan, N., Amnueysit, K. (2010). Effects of purple field corn anthocyanins on broiler heart weight. Asian Journal of Food and Agro-Industry, 3: 319-327. Anonim (2018). https://www.tarimorman.gov.tr/BUGEM/TTSM/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=86 ( Erişim Tarihi: 25.10.2018). Anonymous (2018a). https://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/6284 . (Erişim tarihi:25.10.2017). Anonymous (2018b.) http://www.wikizeroo.com/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvUG9wY29ybg (Erişim tarihi:25.10.2018). Başçiftçi Z.B.,Alan, Ö., Kınacı E., Kınacı G., Kutlu İ, Sönmez K., Evrenosoğlu Y., (2013). Bazı Şeker Mısır Çeşitlerinin (Zea mays saccharata Sturt) Teknolojik ve Kalite Özellikleri, Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 27(2), 84-91. Brunson, A. M. and Richardson, D. L., (1958). Popcorn, USDA Farmers’ Bulletin No. 1679 Carter, P.R., Hicks, D.R. Doll, J.D., Schulte, E.E., Schuler, R., Holmes, B., (1989). Popcorn, Alternative Field Crops Manuel. Cengiz, R., Cengiz, B., Esmeray, M., Sezer, C., Akarken, N., Özbey, E., (2015). Waxy Mısır (Zea mays ceratina) Çeşitlerinin Geliştirilmesi, 11. Tarla Bitkileri Kongresi Poster Bildiri Kitabı-1: 259-261. Cevallos-Casals, B.A., Cisneros-Zevallos, L. (2003). Stoichiometric and kinetic studies of phenolic antioxidants from Andean purple corn and red-fleshed sweet potato. Journal Agricultural and Food Chemistry 51:3313–3319. Chander, S., Meng, Y., Zhang Y, Yan, J., Li, J., (2008). Comparison of nutritional traits variability in selected eighty-seven inbreds from Chinese maize (Zea mays L.) germplasm. Journal Agricultural and Food Chemistry. 56:6506-6511. Dickerson G.W., (2003). Specialty corns, http://aces.nmsu.edu/pubs/_h/h- 232.pdf, Alıntı tarihi: Ocak 2014. Erdal Ş., Özata E., Pamukçu M., Savur O., Tezel M., Cenciz R., (2012). Additive main effects and multiplicative interactions analysis of yield in popcorn (Zea mays everta L.) hybrids. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 25(2): 117-121. Erdal Ş., Pamukçu M., (2005). Tatlı mısır. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Derim Dergisi. 22- 2. Fukamachi, K., Imada, T., Ohshima, Y., Xu, J., Tsuda, H. (2001). Purple corn color suppresses Ras protein level and inhibits 7, 12-dimethylbenz[a]anthracene-induced mammary carcinogenesis in the rat. Cancer Science, 99, 1841–1846. Hagiwara, A., Miyashita, K., Nakanishi, T., Sano, M., Tamano, S., Kadota, T., Koda, T., Nakamura, M., Imaida, K., Ito, N., Shirai, T. (2001). Pronounced inhibition by a natural anthocyanin, purple corn color, of 2-amino-1-methyl-6-phenylimidazo84,5-b)pyridine (PhIP)-associated colorectal carcinogenesis in male F344 rats pretreated with 1,2-dimethylhydrazine. Cancer Letters 171:17–25. Hansen, R., (2012). Popcorn Profili, a national information resource for value-added agriculture. Harakotr, B., Suriharn, B., Tangwongchai, R., Scott, M.P., Lertrat, K., (2014). Anthocyanins and antioxidant activity in coloured waxy corn at different maturation stages. Journal of Functional Foods. 9: 109-118. Hu, Q.P., Xu, J.G., (2011). Profiles of carotenoids, anthocyanins, phenolics, and antioxidant activity of selected color waxy corn grains during maturation. Journal Agricultural and Food Chemistry. 59:2026-2033. Ji, H.C., Lee, H.B., Takeo, Y. (2010). Major Agricultural Characteristics and Antioxidants Analysis of the New Developed Colored Waxy Corn Hybrids. Journal of the Faculty of Agriculture, Kyushu University, 55(1): 55-59. Jing, P., Giusti, M.M. (2005). Characterization of anthocyanin-rich waste from purple corncobs (Zea mays L.) and its application to color milk. Journal Agricultural and Food Chemistry. 22:8775-81. Ketthaisong, D., Suriharn, B., Tangwongchai, R., Lertrat, K., (2014). Changes in physicochemical properties of waxy corn starches at different stages of harvesting. Carbohyd Polym. 98:241-248. Kim, H.Y. (2010). Identification of the Maize R Gene Component Responsible for the Anthocyanin Biosynthesis of Kernel Pericarp. Korean Journal of Breeding Science. 42(1): 50-55. Kuhn, G.D., (1995). Let’s Preserve Sweet Corn. http://www.wvu.edu/exten/infores/ pubs/fypubs/wp392-99.pdf. Lertrat, K., Thongnarin, N., (2008). Novel approach to eating quality improvement in local waxy corn: Improvement of sweet taste in local waxy corn variety with mixed kernels from super sweet corn. Acta Horticulturae. 769:145-150. Li, C.Y., Kim, H.W., Won, S.R., Min, K.J., Park, J.Y., Ahn, M.S., Rhee, H.I. (2008). Corn husk as a potential source of anthocyanins. Journal Agricultural and Food Chemistry 56:11413–11416. Li, J., Kang, M.K., Kim, J.K., Kim, J.L., Kang, S.W., Lim, S.S., Kang, Y.H. (2012). Purple corn anthocyanins retard diabetes-associated glomerulosclerosis in mesangial cells and db/db mice. European Journal of Nutrition. 51:961–73. Lilburn, M. S., (1994). Research Note: The Use of Popcorn in Dietsfor Growing, Turkeys. Maize Abstracts, January 1994, Volume:10, No:1, p.83 Limsitthichaikoon, S., Khampaenjiraroch, B., Saodaeng, K., Rimdusit, T., Thapphasaraphong, S., (2014). Quality evaluation of purple waxy corn cobs for health use. Journal of Asian Association of Schools of Pharmacy 3:326-332. Lopez-Martinez, L.X., Oliart-Ros, R.M., Valerio-Alfaro, G., Lee, C.H., Parkin, K.L., (2009). Garcia HS Antioxidant activity, phenolic compounds and anthocyanins content of eighteen strains of Mexican maize. LWT-Food Science Technology 42(6):1187–1192. Nguyen, V., Cooper, L., Lowndes, J., Melanson, K., Angelopulos, T.J., Rippe, J.M., Reimers, K., (2012). Popcorn is more satiating than potato chips in normal-weight adults, Nutrition Journal, 11-71, 1-6. Özkan A. (2007). Çukurova koşullarında değişik azot dozu uygulamalarının iki cin mısırı (Zea mays everta Sturt.) çeşidinde tane verimi, tarımsal özellikler ve bazı kalite özelliklerine etkisi, Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. Öztürk A., Sade B., (2014). Cin Mısırın İnsan Beslenmesindeki Önemi, Harmantime, 2(20). 80-84. Si Hwan Ryu, M.S. (2010). Genetic Study of Compositional and Physical Kernel Quality Traits in Diverse Maize (Zea mays L.) Germplasm Thesis for the Degree Doctor of Philosophy in the Graduate School of The Ohio State University. Simla, S., Boontang, S., Harakotr, B., (2016). Anthocyanin content, total phenolic content, and antiradical capacity in different ear components of purple waxy corn at two maturation stages, Australian Journal of Crops Science. 10(5):675-682. Tracy, W. F.,Galinat, W. C. (1987). Thickness and cell layer number of the pericarp of sweet corn and some of its relatives, Horticultural Science, 22, 645. Tsuda, T., Horio, F., Osawa, T. (1998). Dietary cyanidin 3-O-beta-D-glucoside increases ex vivo oxidation resistance of serum in rats. Lipids 6:583-8. Tsuda, T., Horio, F., Uchida, K., Aoki, H., Osawa, T.. (2003). Dietary cyanidin 3-O-beta-D-glucoside-rich purple corn color prevents obesity and ameliorates hyperglycemia in mice. Journal of Nutrition 133:2125–2130. Tsuda, T., Shiga, K., Ohshima, K., Kawakishi, S., Osawa, T. (1996). Inhibition of lipid peroxidation and the active oxygen radical scavenging effect of anthocyanin pigments isolated from Phaseolus vulgaris L. Biochemical Pharmacology. 7:1033-9. Tuan, P.Q., Hung, N., Long, N.V., Anh, N.T.N., Liet, V.V.. (2016). Evaluatıon Of Purple Waxy Corn Lınes For Hybrıd Varıety Development. Vietnam Journal of Agricultural Science 14(3): 328-337. Ülger A.C. (1998). Farklı azot dozu ve sıra üzeri mesafelerinin patlak mısırda (Zea mays everta Sturt.) tane verimi ve bazı tarımsal özelliklere etkisi; Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13 (1): 155-164. Yoshimoto, T., Tsutsui, H., Tominaga, K., (1999). IL-18, although anti-allergic when adminisreted with IL-12,stimulates IL-4 and histamine release by basophils. Proc Natl,Acad. Sci.USA.96:13962-13966. Ziegler K.E., (2001). Specialty Corn, Popcorn, Ed:Halluer A.R. pp:206.