The Share of Communication Errors in Aircraft Accidents and Artificial Intelligences That Can Be Developed Based on Communication in Aviation

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 12, 82 - 95, 24.08.2023

Mustafa Kaya , Savaş S. Ateş

https://doi.org/10.55775/ijemi.1143651

Öz

In the history of civil aviation, there have been many fatal accidents due to different reasons. Most of the accidents occurred as a result of human error. Especially for the accidents that occur as a result of malfunctions in the aircraft engine or the systems on the aircraft, a large amount of accidents have been prevented by making use of new technologies. Despite these, accidents caused by human error continue to exist today. Aircraft accidents caused by communication errors are especially important. Due to misunderstanding, misinformation about flight rules, giving incorrect instructions, misunderstanding or misinformation as a result of not having sufficient command of the language used and not providing the necessary information, communication errors occur and as a result, fatal plane crashes occur. In addition to human errors in communication, problems may occur due to the systems used. In particular, the old radio systems used and the problems that occur during the transmission of data also cause accidents. For the same reasons, it is necessary to develop new technologies and use them in the aviation industry in order to avoid accidents. Since the number of people working in the sector cannot be reduced to zero, these technologies should be used and human error should be minimized.
the purpose of this research; It is to examine and determine the share of aircraft accidents caused by communication errors and to examine the artificial intelligence that can be used in the subject. In the study, the 20 deadliest plane crashes in the history of civil aviation were examined. In addition, the example of Tenerife District is given because it is related to the subject. According to the information obtained as a result of the study, it was determined that 7 of the 20 deadliest accidents in the history of civil aviation were caused by communication errors. Within the framework of the study, Correlation Analysis was conducted to determine the degree of relationship between the number of deaths in accidents and the causes of accidents.

Anahtar Kelimeler

Communication, Artificial Intelligence, Airplane Accidents, Tenerife Accident

Uçak Kazalarında İletişim Hatalarının Payı ve Havacılıkta İletişim Odaklı Geliştirilebilecek Yapay Zekâlar

Öz

Sivil havacılık tarihinde farklı nedenlerden olmak üzere birçok ölümlü kaza yaşanmıştır. Yaşanan kazaların büyük kısmı ise insan hataları sonucunda olmuştur. Özellikle uçak motorunda veya uçaktaki sistemlerdeki arızalar sonucunda yaşanan kazalar için yeni teknolojilerden yararlanılarak büyük miktarda kazaların önüne geçilmiştir. Bunlara rağmen insan hatası kaynaklı kazalar günümüzde varlığını sürdürmektedir. Özellikle iletişim hatası kaynaklı uçak kazaları önem arz etmektedir. Yanlış anlama, uçuş kurallarına ilişkin yanlış bilgilendirme, hatalı talimat verme, kullanılan dile yeterince hâkim olmama sonucunda yanlış anlama veya yanlış bilgilendirme ve gerekli bilgilendirmeyi yapmama gibi nedenlerden dolayı iletişim hataları meydana gelmekte ve sonucunda ölümlü uçak kazaları gerçekleşmektedir. İletişimdeki insan hatalarının yanında kullanılan sistemlerden dolayı da sorunlar meydana gelebilmektedir. Özellikle kullanılan radyo sistemlerinin eski olması ve verilerin iletimi esnasında oluşan sorunlar da kazalara neden olmaktadır. Aynı nedenlerden dolayı kazaların yaşanmaması için yeni teknolojilerin geliştirilmesi ve havacılık sektöründe kullanılması gerekmektedir. Sektörde çalışan insan sayısı sıfıra indirilemeyeceği için bu teknolojilerin kullanılması ve insan hatasının minimize edilmelidir.
Bu araştırmanın amacı; İletişim hatası kaynaklı uçak kazalarını inceleyip payını tespit etmek ve konu özelinde kullanılabilecek yapay zekâları incelemektir. Çalışmada sivil havacılık tarihinde yaşanmış en ölümlü 20 uçak kazası incelenmiştir. Ayrıca konu ile ilgisi olduğu için Tenerife Kazası örneği verilmiştir. Çalışma sonucunda elde edilen bilgilere göre sivil havacılık tarihinde yaşanan en ölümlü 20 kazanın 7’sinin iletişim hatası kaynaklı olduğu tespit edilmiştir. Çalışma çerçevesinde kazalardaki ölüm sayıları ve kaza nedenleri arasındaki ilişkinin derecesini tespit etmek amacıyla Korelasyon Analizi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İletişim, Yapay Zekâ, Uçak Kazaları, Tenerife Kazası

Kaynakça

• Akça, M. (2020). Havacılık Kazası ve Pilot Hatası Kavramı Üzerine Bir Değerlendirme. The Journal of Social Science, 4(7), 251-264. doi:10.30520/tjsosci.682699
• Aktaş, H., & Tekarslan, E. (2013). Uçuş ekibi kaynak yönetimi: Pilotların uçuş ekibi kaynak yönetimi tutumları ile kişilik yapıları arasındaki ilişki. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(2), 276-301.
• B3A. (2022, Temmuz 8). Death Rate per Year. archive.org: https://web.archive.org/web/20170712212958/http://www.baaa-acro.com/general-statistics/death-rate-per-year/ adresinden alındı
• Bank, T. W. (2021). Air transport, passengers carried. worldbank.org: https://data.worldbank.org/indicator/IS.AIR.PSGR adresinden alındı
• Demir, E. (2018, Mart 30). Havalimanlarında kalkış öncesi, acil durumlarda, yardım alınabilecek en uygun. Türk Coğrafya Dergisi, 81-85. doi:https://doi.org/10.17211/tcd.396278
• Dönmez, K., & Uslu, S. (2016, Ağustos). HAVACILIKTA İLETİŞİM KAYNAKLI KAZA VE OLAYLAR ÜZERİNE BİR İNCELEME. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(45), 1075-1079.
• Durna, U. (2010). A TİPİ VE B TİPİ KİŞİLİK YAPILARI VE BU KİŞİLİK YAPILARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERLE İLGİLİ BİR ARAŞTIRMA. Journal of Economics and Administrative Sciences, 275-290.
• Eginli, M. A., & Nacaklı, Y. (2020). Uçak Bakım Eğitimlerinde Artırılmış Gerçeklik Kullanımının Değerlendirilmesi. JOURNAL OF AVIATION, 4(1), 61-78. doi:10.30518/jav.738367
• Ergül, H. (2007). Hava Trafik Kontrolünde İletişim ve Takım Çalışması. Havacılık ve Uzay Bilimleri Dergisi, 3(2), 59-65.
• Ergül, H. (2009). HAVACILIK ORTAMLARINDA İLETİŞİM BİÇİMLERİ. dergipark, 99-106. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/177857 adresinden alındı
• FAA. (2021, Mayıs 20). Data Communications (Data Comm). faa.gov: https://www.faa.gov/newsroom/data-communications-data-comm-0 adresinden alındı
• flightradar24. (2021). flightradar24. https://www.flightradar24.com/39.73,30.53/6 adresinden alındı
• Karakuş, Ö. (2006). Hava Aracı Kaza ve Kırımlarında İnsan Faktörünün Araştırılması. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Kraus, J., Vittek, P., & Plos, V. (2015). Comprehensive Emergency Management for Airport Operator Documentation. M. Majernik, N. Daneshjo, & M. Bosak içinde, Production Management and Engineering Sciences (s. 139-144). London: CRC Press.
• Mavin, T., & Dall'Alba, G. (2010). A model for integrating technical skills and NTS in assessing pilots performance. 9th International Symposium of the Australian Aviation Psychology Association: Managing Safety-Maximising Performance. Symposium Proceedings (s. 9-12). Queensland: Griffith University.
• McCreary, J., Pollard, M., Stevenson, K., & Wilson, M. B. (1998). Human factors: Tenerife revisited.
• Metin, S. (2014, Nisan ). SON YILLARDA HAVACILIK KAZALARINDA İNSAN FAKTÖRLERİ. I.ULUSAL HAVACILIK TIBBI KONGRESİ – VII. ULUSAL SUALTI HEKİMLİĞİ VE HİPERBARİK TIP KONGRESİ, 22-24.
• NASA. (2020, Aralık 22). NASA Helps Bring Airport Communications into the Digital Age. nasa.gov: https://www.nasa.gov/feature/nasa-helps-bring-airport-communications-into-the-digital-age adresinden alındı
• Nevile, M. (2006). A conversation analysis model for examining aviation communication in context: part I-processes for representing data. Human Factors and Aerospace Safety, 6(1).
• Orhan, İ., Kapanoğlu, M., & Karakoç, T. H. (2010). Havayolu Operasyonlarında Planlama ve Çizelgeleme. Mühendislik Bilimleri Dergisi, 16(2), 181-191. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/190878 adresinden alındı
• Ödemiş, İ. S. (2013). HAVACILIK TEKNOLOJİLERİ VE YAŞAM BOYU ÖĞRENME. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(32), 512-519.
• Öztürk, E. E. (2020, Haziran 27). Korelasyon Analizi Nedir? veribilimiokulu.com: https://www.veribilimiokulu.com/korelasyon-analizir-nedir/ adresinden alındı
• Price, J. C., & Forrest, J. S. (2019). Airport Emergency Planning, Part II: Emergency Managemet Functions. Elsevir Public Health Emergency Collection, 427-487. doi:10.1016/B978-0-12-800515-6.00011-1
• Referans24 Price, J., & Forrest, J. (2016). Practical Airport Operations, Safety, and Emergency Management: Protocols for Today and the Future. Kidlington: Elsevier.
• Referans25 SANDRA. (2020). Networking the sky with new aircraft communication technology. (Europa, Röportaj Yapan)
• Schafer, W. A., M.Carroll, J., Haynes, S. R., & Abrams, S. (2008, March 3). Emergency Management Planning as. Journal of Homeland Security and Emergency Management, 1-19. doi:https://doi.org/10.2202/1547-7355.1396
• SHGM. (2012). HAVAALANI ACİL DURUM PLANLAMASI (1 b.). SVL HAVACILIK GENEL MÜDÜRLÜÜ YAYINLARI.
• spidertracks. (2019, Nisan). What Are the Communication Technology Options for Your Aviation Business? spiedrtracks: https://www.spidertracks.com/blog/spidertracks-communication-technology-for-aviation-businesses adresinden alındı
• Şekerli, E. B. (2006, Şubat). EKİP KAYNAK YÖNETİMİ UYGULAMALARI VE KÜLTÜREL FARKLILIKLAR: TÜRK PİLOTLAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Eskişehir.
• Şen, M., Dalcalı, A., & Temurtaş, F. (2020). Havacılık endüstrisinde kullanılan teknolojilerin dünü, bugünü ve gelecek eğilimleri. Akıllı Ulaşım Sistemleri ve Uygulama Dergisi, 3(2), 159-167.
• Tamer, Ş. (2021). Havacılıkta insan faktörünün uçak kazalarına etkisinin incelenmesi: Tenerife uçak kazası örneği (Master's thesis, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Turhan, U., Açıkel, B., & Güneş, T. (2020). Hava Trafik Kontrol Acil Durum Yönetimi Simülasyonlu Eğitim. Journal Of Aviation, 4(1), 147-161. doi:: 10.30518/jav.713537
• Uslu, S., & Dönmez, K. (2016, Aralık). GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE HAVACILIK KAZALARININ SEBEPLERİNDEKİ DEĞİŞİMLER ÜZERİNDE BİR İNCELEME. Sosyal Bilimler Dergisi, 222-239.