STRATEJİK BİR YÖNETİM ARACI OLARAK ŞİRKET BİRLEŞMELERİ VE TÜRKİYE’DEKİ BİRLEŞMELERİN ANALİZİ

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 3, 215 - 238, 15.10.2018

Gül Binboğa

Öz

 Rekabetin sürekli arttığı günümüzün küresel dünyasında,
şirketlerin sürdürülebilir rekabet avantajı sağlayarak varlıklarını devam
ettirebilmeleri her geçen gün daha da güç bir hale gelmektedir. Böyle bir
ortamda şirketlerin rakiplerinden farklılaşarak değişen çevre koşullarına en
uygun adaptasyonu en hızlı şekilde gerçekleştirilebilmelerinde, şirket
birleşmeleri stratejik bir yönetim aracı olarak görülmektedir. Bu çalışmanın
amacı, Türkiye’deki şirket birleşmelerinin yapısını ve özelliklerini belirlemektir.
Yapılan değerlendirmeler kapsamında Türkiye’deki siyasi ve ekonomik koşullar
göz önüne alınarak birleşmeler; Cumhuriyet Öncesi, Banka Birleşmeleri,
Finansal Amaçlı Birleşmeler ve Yatay- Dikey Birleşmeler olmak üzere dört döneme
ayrılmıştır. Elde edilen verilerin analizi kapsamında; Türkiye’deki şirket birleşmelerin
dünyada görülen eğilimleri geriden takip ettiği, ilk dönemlerde daha çok
finansal amaçlı olarak gerçekleştirilen birleşmelerin daha sonraki dönemlerde rekabet
avantajı yakalamaya dayalı yatay, dikey ve küresel ölçekli şirketlerin yerel
firmaları devralması şeklinde meydana geldiği tespit edilmiştir. Ayrıca, 2003
yılı itibariyle artan özelleştirme uygulamalarının birleşmeler üzerinde önemli
bir etkisinin olduğu görülmüştür.  

Anahtar Kelimeler

Şirket Birleşmeleri, Birleşme Dalgaları, Stratejik Yönetim

Kaynakça

• Akay, Hüseyin, (1997), İşletme Birleşmeleri ve Muhasebesi, Yaylım Matbaası, İstanbul
• Akgüç, Öztin, (2011), Finansal Yönetim, Avcıol Basım Yayım, İstanbul.
• Anastasia, (2016), A Historical Analysis of M&A Waves. Cleverism, https://www.cleverism.com/historical-analysis-ma-waves-mergers-acquisition/. (Erişim Tarihi: 10.08.2017).
• Aydın, Nuran, (1990), İşletmelerin Birleşmesinde Finansal Analiz ve Bir Uygulama Örneği. TOBB Yayınları, Sevinç Matbaası, Ankara.
• Cengiz, Selim, Zor, İsrafil ve Dilsiz, Mustafa Ş., (2014), TFRS-3 İşletme Birleşmeleri Standardı Kapsamında Ortak Kontrole Tabi İşletmelerin Birleşme İşlemlerinin Mevzuat Boyutu ve Muhasebe Uygulamaları, İSMMMO Mali Çözüm Dergisi, Sayı.125, 31-55.
• Demirbağ, Ayşegül, (2005), Şirket Birleşmeleri ve Devralmalarında İnsan Kaynaklarının Rolü, Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Ernst&Young, (2017), Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2016 Raporu, www.ey.com/Publication/vwLUAssets/MA_2016_Raporu/%24FILE/EY_MA_2016.pdf. (Erişim Tarihi: 10.01.2017).
• Ernst&Young, (2016), Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2015 Raporu, www.ey.com/Publication/vwLUAssets/Birlesme_ve_Satin_Alma_Islemleri_2015_Raporu/$FILE/EY_Birlesme_ve_Satin_Alma_Islemleri_2015_Raporu.pdf. (Erişim Tarihi: 10.01.2017).
• Ernst&Young (2015), Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2014 Raporu, www.ey.com/Publication/vwLUAssets/RA1/$FILE/RA1.pdf. (Erişim Tarihi: 10.01.2017).
• Ernst&Young, (2014), Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2013 Raporu, www.ey.com/Publication/vwLUAssets/MA_2013_Raporu_Full/$FILE/EY%20Birle%C5%9Fme%20ve%20Sat%C4%B1n%20Alma%20%C4%B0%C5%9Flemleri%20Raporu%202013.pdf. (Erişim Tarihi: 10.01.2017).
• Ernst&Young, (2013), Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2012 Raporu, www.ey.com/Publication/vwLUAssets/Birlesme_ve_Satin_Alma_%C4%B0slemleri_2012_Raporu/$FILE/Ernst%20&%20Young%20Birle%C5%9Fme%20ve%20Sat%C4%B1n%20Alma%20%C4%B0%C5%9Flemleri%202012%20Raporu.pdf. (Erişim Tarihi: 10.01.2017).
• Ernst&Young, (2012), Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2011 Raporu, www.ey.com/Publication/vwLUAssets/MA_2011_Raporu/$FILE/Ernst%20&%20Young%20%20Birle%C5%9Fme%20ve%20Sat%C4%B1n%20Alma%20%C4%B0%C5%9Flemleri%202011%20Raporu.pdf. (Erişim Tarihi: 10.01.2017).
• Ernst&Young, (2011), Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2010 Raporu, www.slideshare.net/selcuke/birleme-ve-satn-alma-ilemleri-2010-raporu-ernstyoung. (Erişim Tarihi: 11.01.2017).
• Gaughan, Patrick A., (2007), Mergers, Acquisitions, And Corporate Restructurings, John Wiley & Sons, USA.
• Gençalioğlu, Çetin, (2003), Türk Hukukunda Banka Birleşmeleri. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karakoç, Hakan Deniz ve Demir, B. Sinem, (2016), Birleşme ve Devralma Görünüm Raporu, Rekabet Kurumu Ekonomik Analiz ve Araştırma Dairesi Başkanlığı Yayınları, www.rekabet.gov.tr/Dosya/birlesme-devralma-gorunum-raporlari/2016 (Erişim Tarihi: 10.06.2018).
• Kılıç, Merve ve Akın, Ahmet, (2008), Banka Satın Almalarının Hedef Bankaların Performansına Olan Etkileri: Türk Bankacılık Sektörü Üzerinde Ampirik Bir Çalışma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 / 3, 229-255.
• Koçel, Tamer (2007). İşletme Yöneticiliği, Arıkan Basım, İstanbul.
• Mühim, Seyit Ali, (2012), Şirket Birleşmeleri (Mergers) ve Havayolu Şirketlerinde Merger Uygulamalarına Örnekler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Öztunalı, Aydın, (2008), Birleşmeler ve Satın Almalar Yoluyla Değer Yaratımı. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi.
• Öztürk, Fatma (2008). Şirket Birleşmelerinde Belge Yönetiminin Entegrasyonu: Banka Birleşmeleri, Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Rekabet Kurumu (1997-2017), Faaliyet Raporları, Ankara. www.rekabet.gov.tr/tr-TR/Faaliyet-Raporlari-Listesi (Erişim Tarihi: 10.06.2018).
• Kvalen, Graff Kvalen & Vister, Katinka (2014), The Determinants of Mergers-A study of Norwegian Private Companies. Master Tehsis, BI Norwegian Business School, https://www.bi.edu/globalassets/forskning/centre-for-corporate-governance-research/msc-, BItheses/ccgr_msc_062.pdf. (Erişim tarihi: 25.04.2017).
• Şen, Orhan, (2009), 1998-2008 Yılları Arasında İMKB’de Gerçekleşmiş Olan Yabancı Şirket Ortaklıklarının Mali Açıdan Performanslarının Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Tanyılmaz, Kurtar, (2004), Sanayi Şirketlerinde Birleşmeler ve Satın Almalar, Haluk Sümer ve Helmut Pernsteıner (Editör) Şirket Birleşmeleri, Alfa Yayınları, İstanbul.
• Tüleykan, Hayrettin ve Bayramoğlu, Selçuk (2016). “Türkiye’de 24 Ocak Kararları İle Başlayan Finansal Serbestleşmenin Günümüz İktisadi ve Mali Yapısına Yansımaları”. The Journal of Academic Scoial Sciens Studies, Number 44, 401-420.
• Yılgör, Ayşe Gül, (2002), Şirket Birleşme, Ele Geçirme ve Devralma İşlemlerinin Makro Ekonomik Etkileri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hakemli Dergisi, Öneri, 5 (18), 119-126.
• _____www.finansgundem.com/haber/birlesme-ve-satin-almalarda-5-yil-geriye/267287 (Erişim Tarihi: 10.08.2017).
• _____www.haberler.com/ernst-young-turkiye-de-birlesme-ve-satin-alma-haberi/ (Erişim Tarihi: 12.06.2017).
• _____www.turkticaret.net/business_center/haber.php?id=4901 (Erişim Tarihi: 12.06.2017).
• _____ www.btinsan.com/136/41.asp (Erişim Tarihi: 12.06.2017).
• _____www.haberx.com/Haberler/Ocak-2008/ERNST--YOUNG-YERLI-YATIRIMCININ-GOZU-ACILDI--388580.aspx (Erişim Tarihi: 24.05.2017).
• _____www.kobi-efor.com.tr/haber_detay.asp?id=2033, (Erişim Tarihi: 24.05.2017).
• _____ http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/433120.asp (Erişim Tarihi: 24.05.2017).
• _____www.dunyagazetesi.com.tr/news_display.asp?upsale_id=248896&dept_id =320 (Erişim Tarihi: 24.05.2017).
• _____ www.dunyagazetesi.com.tr/news_display.asp?upsale_id=248896&dept _id=320 (Erişim Tarihi: 14.05.2017).
• ______ www.insankaynaklari.com/cn/ContentBody.asp?BodyID=2438 (Erişim Tarihi: 14.05.2017).
• ______www.dunyagazetesi.com.tr/news_display.asp?upsale_id=160880&dept _id =320 (Erişim Tarihi: 14.05.2017).
• ______www.sabah.com.tr/2006/01/27/eko131.html (Erişim Tarihi: 14.05.2017).
• ______ www.milliyet.com.tr/2004/01/28/ekonomi/eko00.html (Erişim Tarihi: 14.05.2017).
• ______www.insankaynaklari.com/cn/ContentBody.asp?BodyID=981 (Erişim Tarihi: 14.05.2017).