FİNANSAL RİSKLERİN SÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜME VE KARLILIK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: BIST100 ENDEKSİ FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 64 - 88, 15.04.2023

Serdar Yaman , Kevser Esra Gür

https://doi.org/10.59445/ijephss.1223020

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, finansal risklerin firmaların karlılık ve sürdürülebilir büyümeleri üzerindeki etkileri panel regresyon analizi ile incelenmiştir. Çalışmada Ocak 2010-Kasım 2022 dönemine BIST100 endeksinde düzenli olarak yer alan firmalara ait finansal tablo verileri kullanılmıştır. Çalışmada firmaların finansal risklerini temsilen faiz riski, kredi riski, döviz kuru riski, likidite riski ve sermaye riski kullanılmıştır. Firma karlılığını temsilen aktif karlılığı, finansal sürdürülebilirliği temsilen ise içsel büyüme, sürdürülebilir büyüme ve Higgins (1977) sürdürülebilir büyüme oranları kullanılmıştır. Çalışmada finansal risklerin karlılık ve finansal sürdürülebilirlik üzerindeki etkileri dört farklı panel regresyon modeli geliştirilerek incelenmiştir. Analizler sonucunda, finansal risklerin karlılık ve finansal sürdürülebilirlik değişkenlerindeki değişimleri istatistiki olarak anlamlı bir şekilde açıkladığı tespit edilmiştir. Regresyon analizi sonucunda, likidite riski ve sermaye riskinin karlılık üzerinde negatif etkilerinin bulunduğu; faiz riski, döviz kuru riski, likidite riski ve sermaye riskinin içsel büyüme oranı ve sürdürülebilir büyüme oranı üzerinde negatif etkilerinin bulunduğu; faiz riski ve likidite riskinin Higgins (1977) sürdürülebilir büyüme oranı üzerinde negatif, sermaye riskinin ise pozitif etkilerinin bulunduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular risk yönetiminin gerek karlılık gerekse finansal sürdürülebilirlik üzerinde önemli etkilerinin bulunduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Riskler, Karlılık, Finansal Sürdürülebilirlik, Borsa İstanbul, Panel Veri Analizi

EFFECTS OF FINANCIAL RISKS ON SUSTAINABLE GROWTH AND PROFITABILITY: AN APPLICATION ON BIST100 INDEX FIRMS

Öz

In this study, the effects of financial risks on the profitability and sustainable growth of companies were examined by panel regression analysis. In the study, financial statement data of the companies that are regularly included in the BIST100 index for the period January 2010-November 2022 were used. In the study, interest rate risk, credit risk, exchange rate risk, liquidity risk and capital risk are used to represent the financial risks of companies. Return on assets was used to represent firm profitability, and internal growth, sustainable growth and Higgins (1977) sustainable growth rates were used to represent financial sustainability. In the study, the effects of financial risks on profitability and financial sustainability were examined by developing four different panel regression models. As a result of the analyzes, it has been determined that financial risks explain the changes in profitability and financial sustainability variables in a statistically significant way. As a result of the regression analysis it has been determined that liquidity risk and capital risk have negative effects on profitability; that interest rate risk, exchange rate risk, liquidity risk and capital risk have negative effects on internal growth rate and sustainable growth rate; and that interest rate risk and liquidity risk have negative effects on Higgins (1977) sustainable growth rate, while capital risk has positive effects. The findings indicates that risk management has significant effects on both profitability and financial sustainability.

Anahtar Kelimeler

Finansal Riskler, Karlılık, Finansal Sürdürülebilirlik, Borsa İstanbul, Panel Veri Analizi

Kaynakça

• Abdioğlu, N. (2019). “Sermaye Yapısı ve Sürdürülebilirlik Endeksi: Borsa İstanbul Üzerine Bir Uygulama”, 5. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Araştırmaları Kongresi (UBAK), 11-14 Temmuz, 561-576, Bandırma, Türkiye.
• Açıkgöz E., Uygurtürk, H. & Korkmaz, T. (2015). Analysis of Factors Affecting Growth of Pension Mutual Funds in Turkey. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(2), 427-433.
• Afeef, M. (2011). Analyzing The Impact of Working Capital Management on The Profitability of SME’s in Pakistan. International Journal of Business and Social Science, 2(22), 173-183.
• Akyol, Ş. (2020). “Finansal Risk Yönetimi ile Firma Performansı Arasındaki İlişki: Borsa İstanbul Üretim Sektörü Alt Dalları Üzerine Bir Araştırma”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Altan, M. & Şekeroğlu, G. (2013). Çalışma Sermayesi Finanslama Stratejilerinin Firma Karlılığı Üzerine Etkileri: İMKB’de Kayıtlı Firmalar Üzerinde Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30, 223-228.
• Amouzesh, N., Moeinfar, Z. & Mousavi, Z. (2011). Sustainable Growth Rate and Firm Performance: Evidence From Iran Stock Exchange. International Journal of Business and Social Science, 2(23), 249-255.
• Anguka W. (2012) “The İnfluence of Financial Risk Management on The Financial Performance of Comercial Banks in Kenya”, MBA Unpublished Research Project, University of Nairobi, Kenya.
• Arshad, Z. & Gondal, M. Y. (2013). Impact of Working Capital Management on Profitability a Aase of The Pakistan Cement Industry. Interdiciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 5(2), 384-390.
• Asteriou, D. & Hall, S. G. (2007). Applied Econometrics: A Modern Approach Using Eviews and Microfit. (Revised Edition). New York: Palgrave Macmillan.
• Aydın, N., Başar, M. & Coşkun, M. (2017). Finansal Yönetim. (5. Baskı), Detay Yayıncılık, Ankara.
• Balezentis, T. & Novickyte, L. (2018). Are Lithuanian Family Farms Profitable and Financially Sustainable? Evidence Using DuPont Model, Sustainable Growth Paradigm and Index Decomposition Analysis. Transformations in Business & Economics, 17(43), 237-254.
• Baltagi, B. H. (2014). Econometric Analysis of Panel Data. (5th Edition), Jhon Wiley&Sons Ltd, Chichester.
• Baltagi, B. & Li, Q. (1991). A Joint Test for Serial Correlation and Random Individual Effects. Statistics and Probability Letters, 11, 277-280.
• Beck, N. & Katz, J. N. (1995). What to Do (and not to do) With Time-Series Cross-Section Data. American Political Science Review, 89(3), 634-647.
• Born, B. & Breitung, J. (2016). Testing for Serial Correlation in Fixed-Effects Panel Data Models. Econometric Reviews, 35 (7), 1290-1316.
• Breusch, T. S. & Pagan, A. R. (1979). A Simple Test for Heteroskedasticity and Random Coefficient Variation. Econometrica, 47(5), 1287-1294.
• Breusch, T. S. & Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier Test and Its Applications to Model Specification in Econometrics. Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Çil Yavuz, N. (2015). Finansal Ekonometri. (2. Baskı), Der Yayınevi, İstanbul.
• Demireli, E. (2007). Finansal Yatırım Kararlarında Risk Unsuru ve Riske Maruz Değer, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(1), 122-134.
• Doğan, M. & Topal, Y. (2016), Karlılığı Belirleyen Finansal Faktörler: BIST’te İşlem Gören İmalat Sanayi Firmaları Üzerine Bir Araştırma. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1), 53-64.
• Engvist, J., Graham, M. & Nikkinen, J. (2014). The Impact of Working Capital Management on Firm Profitability in Different Business Cycles: Evidence rom Finland. Research in International Business and Finance, 32, 36-49.
• Gujarati, D. N. (2004). Basic Econometrics. (4th Edition). The McGraw-Hill, New York.
• Higgins, R. C. (1977). How Much Growth Can A Firm Afford?. Financial Management, 6(3), 7-16.
• Higgins, R. C. (2012). Analysis for Financial Management. (10th Edition), McGraw-Hill, New York.
• Honda, Y. (1985). Testing the Error Components Model With Non-Normal Disturbances. Review of Economic Studies, 52, 681-690.
• İskenderoğlu, Ö., Ayyıldız, N. & Suleimenova, M. (2020). Kamusal, Özel ve Yabancı Sermayeli Bankalarda Büyüme Oranlarının Karşılaştırmalı Analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(3), 3034-3049.
• Kendirli, S. & Çankaya, M. (2016). BİST Turizm Endeksindeki Şirketlerde İşletme Sermayesi Yönetiminin Karlılık Üzerindeki Etkisini Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma. International Review of Economics and Management, 4(2), 46-68.
• Korkmaz, Ö. & Karaca, S.S. (2014). Üretim İşletmelerinde Firma Karlılığının Finansal Belirleyicileri ve BİST İmalat Sanayi Uygulaması. Ege Akademik Bakış, 14(1), 21-29.
• Korkmaz, T. & Ceylan, A. (2017). Sermaye Piyasası ve Menkul Değer Analizi. (8. Baskı), Ekin Kitabevi, Bursa.
• Köse İçigen, F. & Karaş, G. (2017). İşletme Sermayesi Yönetiminin Karlılık Üzerine Etkisinin Araştırılması. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(4), 55-60.
• Levin, A., Lin, C. F. & Chu, C. S. J. (2002). Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties. Journal of Econometrics, 108, 1-24.
• Nastiti, P.K.Y., Atahau, A.D.R. & Supramono, S. (2019). Working Capital Management and Its Influence on Profitability and Sustainable Growth. Business: Theory and Practice, 20, 61-68.
• Nazir, M. S. & Afza, T. (2009). Impact of Aggressive Working Capital Management Policy on Firms’ Profitability. The IUP Journal of Applied Finance, 15(8), 19-30.
• O’Brien, R. M. (2007). A Calculation Regardingrules of Thumb for Variance Inflation Factors. Quality and Quantity, 41(5), 673-690.
• Oral, İ. O. & Yılmaz, C. (2017). Finansal ve Politik Risk Endeksinin BIST Sınai Endeksi Üzerindeki Etkisi. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 33, 192–202.
• Öztürk, M. B., Çelik, M. S. & Daştan, D. (2022). Finansal Risklerin Firma Değeri Üzerine Etkileri: Borsa İstanbul Gıda, İçecek ve Tütün Sektöründe Bir Uygulama. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 419-429.
• Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels. Cambridge Working Papers in Economics, 435, 1-39.
• Pesaran, M. H. (2007). A Simple Panel Unit Root Test in the Presence of Cross Section Dependence. Journal of Applied Econometrics, 22, 265–312.
• Pesaran, M. H. & Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity in Large Panels. Journal of Econometrics, 142, 50–93.
• Ross, S. A., Westerfield, R. W. & Jordan, B. D. (2003). Fundamentals of Corporate Finance. (6th Edition), McGraw-Hill, New York.
• Raza, H., Gillani, S. M. A. H., Ramakrishnan, S., Gillani, S. M. A. H. & Qureshi, M. I. (2020). Non-Systematic Review of Financail Sustainability and Financial Distress. International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(6), 885-900.
• Sönmez. D. (2022). “Çalışma Sermayesi Yönetiminin Firma Karlılığı ve Sürdürülebilir Büyüme Üzerine Etkisi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bandırma On Yedi Eylül Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bnadırma.
• Soytaş, M. A., Denizel, M., Uşar, D. D. & Ersoy, İ. (2017). Sürdürülebilir Yatırımların Finansal Performansa Etkisi: Türkiye Örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaların Dergisi, 15(2), 140-162.
• Şahin, A. & Ergün, B. (2018). Finansal Sürdürülebilir Büyüme Oranı ve Finansal Oranlar: Borsa İstanbul İmalat Sanayi Üzerinde Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(1), 172-197.
• Şahin, A. (2020). Sürdürülebilir Büyüme Oranına Göre Hızlı ve Yavaş Büyüyen Firmalarda Finansal Kaldıraç Etkisi: İSO 1000 Üzerine Bir İnceleme. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 5(3), 620-642.
• Şenol, Z. & Karaca, S. S. (2017). Finansal Risklerin Firma Değeri Üzerine Etkisi: BIST Örneği. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 3(1), 1-18
• Şit, A., Çavuşoğlu, A. & Ekşi, İ. H. (2020). Finansal Risklerin Firma Değeri Üzerine Etkisi: Seçilmiş Bankalar Üzerine Uygulama. B.U.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(1), 1-19.
• Topaloğlu, E. E. (2018). Finansal Riskler ile Firma Değeri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Borsa İstanbul Firmaları Üzerine Bir Uygulama. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 287-301.
• Tüdeş, T. (2018). “Finansal Performans Analizi: BIST’te İşlem Gören İmalat Sanayi Sektörü Üzerine Bir Araştırma”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Uğur. S. (2011). “Finansal Risk Yönetiminin Firma Değeri Üzerine Etkileri”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ün, T. (2015). “Stata ile Panel Veri Analizi” (Ed. Selahattin Güriş), Stata ile Panel Veri Modelleri. ss. 39-80, Der Kitabevi, İstanbul.
• Van Horne, J. C. & Wachowicz, J. M. Jr. (2008). Fundamentals of Financial Management. (13th Edition), Pearson Education, Harlow.
• Wanjohi, J. G. (2013). “The Effect of Financial Risk Management on The Financial Performance of Commercial Banks in Kenya, Unpublished Master Thesis, University of Nairobi, Kenya.