Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Öğrencilerin Tam Sayılarla İşlemlerde İlişkilendirme Becerilerinin Geliştirilmesine Yönelik Bir Eylem Araştırması

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 67 - 83, 05.07.2022
https://doi.org/10.17278/ijesim.1105370

Öz

Tam sayılarla işlemlerde ilişkilendirme becerisinin geliştirilmesinin amaçlandığı bu çalışmanın grubunu, amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenen 7. sınıftaki 35 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmacının kendi sınıfında gözlemlediği bir problemi çözmeye yönelik sistematik bir çalışma yürütmesi dolayısıyla nitel araştırma yaklaşımlarından eylem araştırması modelinin tercih edildiği çalışma kapsamında, veri toplama aracı olarak tam sayılarla işlemlerde ilişkilendirme beceri testi ve ön-son görüşme formları kullanılmıştır. Tam sayılarla işlemlerde matematiksel ilişkilendirme becerilerinin gelişim gösterdiğini ortaya koyan veriler ışığında, öğrencilerin günlük yaşamla ilişkilendirme ve kavramın farklı gösterimleri arasında ilişkilendirme boyutlarındaki gelişimleri nispeten daha ön plandadır. İlişkilendirme becerisinin gelişimine dönük planlanan etkinlik ve modellerin özellikle toplama ve çıkarma işlemlerinde daha etkili olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda, genelde ortaokul matematiği özelde tam sayılarla ilgili ders materyallerinin ilişkilendirme becerisi açısından zenginleştirilmesi önemli görülmektedir.

Kaynakça

  • Akyüz, M. (2019). Tam sayıların çoklu temsillerle öğretiminin 7. sınıf öğrenci başarısına etkisi ve öğrenci görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize, Türkiye.
  • Altun, M. (2018). Ortaokullarda Matematik Öğretimi. Aktüel Yayıncılık, 13.Baskı, ISBN: 978-975-2532-54-0, s.255-270.
  • Avcu, T. ve Durmaz, B. (2011). Tam sayılarla ilgili işlemlerde ilköğretim düzeyinde yapılan hatalar ve karşılaşılan zorluklar. 2 nd International Conference on New Trends in Educationand The irImplications (ICONTE), Antalya, 27-29 Nisan, s. 1648-1656.
  • Bingölbali, E. ve Coşkun, M. (2016). İlişkilendirme becerisinin matematik öğretiminde kullanımının geliştirilmesi için kavramsal çerçeve önerisi. Eğitim ve Bilim, 41(183), 233-249. http://dx.doi.org/1.15390/EB.2016.4764.
  • Bozkurt, A. ve Polat, M. (2011). Sayma pullarıyla modellemenin tam sayılar konusunu öğrenmeye etkisi üzerine öğretmen görüşleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), s.787 -801.
  • Businskas, A. M. (2008). Conversations about connections: How secondary mathematics teachers conceptualize and contend with mathematical connections. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Faculty of Education Simon Fraser University, Burnaby, Canada.
  • Cankoy, O. (2005). Negatif ve pozitif işaretli sayıların çarpımının öğretimine öğretmen adaylarının önerdiği yöntemlerdeki benzetimler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29), s.63-68.
  • Chapman, O.(2012). Challenges in mathematics teacher education. Journal of Mathematics Teacher Education, 15(4), 263-270. DOI: 10.1007/s10857-012-9223-2.
  • Creswell, j. W. (2017). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. Eğiten Kitap Yayıncılık, 3. Baskı, ISBN: 978-605-4757-28-2, 267, Demir, S. B. (Ç. Ed.), s.13-14.
  • Coşkun, M. (2013). Matematik derslerinde ilişkilendirmeye ne ölçüde yer verilmektedir?: Sınıf içi uygulamalardan örnekler. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep, Türkiye.
  • Dilegelen, Y. (2018). 5. sınıf matematik ders kitaplarının ilişkilendirme becerisi açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep, Türkiye.
  • Eli, J.A. (2009). An exploratory mixed methods study of prospective middle grades teachers’ mathematical connections while completing investiagtive tasks in geometry. Doctoral thesis. The Graduate School University of Kentucky, Lexington, Kentucky.
  • Ertuğrul, G. (2009). Yeni ilköğretim matematik dersi 6.sınıf öğretim programında yer alan tam sayılarla ilgili etkinliklerin öğrenci başarısına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, Türkiye.
  • Gainsburg, J. (2008). Real-world connections in secondary mathematics teaching. Journal of Mathematics Teacher Education, 11(3), 199-219. doi:10.1007/s10857-007-9070-8.
  • García-García, J. and Dolores-Flores, C. (2020). Exploringpre-university students’ mathematical connections when solving calculus application problems. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 51(7), 1–25. doi:10.1080/0020739X.2020.1729429.
  • Gürbüz, R. ve Şahin, S. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin çoklu temsiller arasındaki geçiş becerileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), s.1869-1888.
  • Hotmanoğlu, Ç. (2014). Sekizinci sınıf öğrencilerinin grafik çizme yorumlama ve grafikleri diğer gösterimlerle ilişkilendirme becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Türkiye.
  • Işıksal Bostan, M. (2009). Negatif sayılara ilişkin zorluklar, kavram yanılgıları ve bu yanılgıların giderilmesine yönelik öneriler. İlköğretimde karşılaşılan matematiksel zorluklar ve çözüm önerileri, Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Karslı, N. (2016). Buluş yoluyla öğrenme yaklaşımını esas alan matematik öğretiminin 8. sınıf öğrencilerinin akıl yürütme ve ilişkilendirme becerilerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
  • Kilhamn, C.(2009). Making sense of negative numbers. Doktora Tezi. University of Gothenburg, Faculty of Education, Göteborg, Sweden.
  • Koç-Şanlı, K. (2018). Ortaokul matematik öğretmenlerinin tam sayıların öğretim sürecinde model kullanma becerileri ve model kullanımına yönelik görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri, Türkiye.
  • Kondratieva, M. F. and Radu, O. G. (2009). Fostering connections between the verbal, algebraic, and geometric representations of basic planar curvesfor student’s success in the study of mathematics.The Mathematics Enthusiast, 6(1), s.213 - 238.
  • Küçükgençay, N. (2019). Tam sayılar ve tam sayılarda işlemler konularında öğretmen ve öğretmen adaylarının kullandıkları benzetimler. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya, Türkiye.
  • Lee, J. E. (2012). Prospective elementary teachers’ perceptions of real-life connections reflected in posing and evaluating story problems. Journal of Mathematics Teacher Education, 15(6), 429-452. DOI: 10.1007/s10857-012-9220-5.
  • İşgüden, E. (2008). 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin tam sayılar konusunda karşılaştıkları güçlükler. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, Türkiye.
  • Melemezoğlu, Ç. (2005). Yönlü sayıların öğretiminde öğrencilerin yaptığı hatalar ve yanılgılar üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, Türkiye.
  • Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2018). Matematik Dersi (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara, Türkiye.
  • Mumcu, H. Y. (2018). Matematiksel ilişkilendirme becerisinin kuramsal boyutta incelenmesi: Türev kavramı örneği. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 9(2), 211-248. DOI: 10.16949/turkbilmat.379891.
  • Özgen, K. (2013a). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel ilişkilendirmeye yönelik görüş ve becerilerinin incelenmesi. Turkish Studies, 8(8), s.2001-2020.
  • Özgen, K. (2013b). Problem çözme bağlamında matematiksel ilişkilendirme becerisi: öğretmen adayları örneği. Education Sciences, 8(3), 323-345. http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2013.8.3.1C05.
  • Özgen, K. (2016). Matematiksel ilişkilendirme üzerine kuramsal bir çalışma. International Conference on Research in Education & Science, Bodrum, 19-22 Mayıs, s.235-245.
  • Özgen, K. (2019). Öğretmen adaylarının matematiği farklı disiplinler ile ilişkilendirme etkinlikleri tasarlama becerileri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 101-118. DOI: 10.17679/inuefd.363984.
  • Özpınar, İ. (2012). 6-8. sınıflar matematik öğretim programında yer alan becerileri ölçmeye yönelik ölçek geliştirme çalışması. Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Türkiye.
  • Retnawati, H., Apino, E., & Santoso, A. (2020). High School Students' Difficulties in Making Mathematical Connections when Solving Problems. International Journal of Learning, Teaching and Educational Research, 19(8), s.255-277.
  • Van De Walle, J. A., Karp, K. S. ve Bay-Williams, J. M. (2018). İlkokul ve Ortaokul Matematiği: Gelişimsel Yaklaşımla Öğretim. Nobel Akademik Yayıncılık, 521, 7. Baskı, ISBN: 978-605-133-423-3, 532 s., Durmuş, S. (Ç. Ed.), 26-27, s.474-486.
  • Yenilmez, K. ve Uysal, E. (2007). İlköğretim öğrencilerinin matematiksel kavram ve sembolleri günlük hayatla ilişkilendirebilme düzeyi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(24), s. 89-98.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, 11.Baskı, ISBN: 978-975-02-3999-1, 427, s. 39,113,173,239, s. 307-315.
  • Zehir, K. ve Zehir, H. (2019). Tam sayılarda toplama ve çarpma işlemlerin öğretiminde sayma pulu kullanımı ve kullanılabilecek sınıf içi etkinlikler. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(1), s. 24-36.
  • Zengin, Ş. (2014). Tam sayıların tarihçesi ve tam sayılar konusunun öğretimine ilişkin öğretmen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ, Türkiye.

An Action Research on Developing Students' Connection Skills in Operations with Integers

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 67 - 83, 05.07.2022
https://doi.org/10.17278/ijesim.1105370

Öz

The study group of this research, which aimed to develop the connection skill in operations with integers, consisted of 35 7th grade students selected by purposive sampling method. In the scope of the study, in which the action research model, one of the qualitative research approaches, was preferred since the researcher carried out a systematic study to solve a problem he observed in his own class, the test on connection skill in operations with integers and pre-post interview forms were used as data collection tools. In the light of the data revealing that mathematical association skills improved in operations with integers, the development of students in the dimensions of associating with daily life and associating between different representations of the concept was relatively more prominent. It was determined that the activities and models planned for the development of the connection skill were more effective especially in addition and subtraction. In this context, it is considered important to enrich the course materials for secondary school mathematics in general and integers in particular in terms of connection skill.

Kaynakça

  • Akyüz, M. (2019). Tam sayıların çoklu temsillerle öğretiminin 7. sınıf öğrenci başarısına etkisi ve öğrenci görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize, Türkiye.
  • Altun, M. (2018). Ortaokullarda Matematik Öğretimi. Aktüel Yayıncılık, 13.Baskı, ISBN: 978-975-2532-54-0, s.255-270.
  • Avcu, T. ve Durmaz, B. (2011). Tam sayılarla ilgili işlemlerde ilköğretim düzeyinde yapılan hatalar ve karşılaşılan zorluklar. 2 nd International Conference on New Trends in Educationand The irImplications (ICONTE), Antalya, 27-29 Nisan, s. 1648-1656.
  • Bingölbali, E. ve Coşkun, M. (2016). İlişkilendirme becerisinin matematik öğretiminde kullanımının geliştirilmesi için kavramsal çerçeve önerisi. Eğitim ve Bilim, 41(183), 233-249. http://dx.doi.org/1.15390/EB.2016.4764.
  • Bozkurt, A. ve Polat, M. (2011). Sayma pullarıyla modellemenin tam sayılar konusunu öğrenmeye etkisi üzerine öğretmen görüşleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), s.787 -801.
  • Businskas, A. M. (2008). Conversations about connections: How secondary mathematics teachers conceptualize and contend with mathematical connections. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Faculty of Education Simon Fraser University, Burnaby, Canada.
  • Cankoy, O. (2005). Negatif ve pozitif işaretli sayıların çarpımının öğretimine öğretmen adaylarının önerdiği yöntemlerdeki benzetimler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29), s.63-68.
  • Chapman, O.(2012). Challenges in mathematics teacher education. Journal of Mathematics Teacher Education, 15(4), 263-270. DOI: 10.1007/s10857-012-9223-2.
  • Creswell, j. W. (2017). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. Eğiten Kitap Yayıncılık, 3. Baskı, ISBN: 978-605-4757-28-2, 267, Demir, S. B. (Ç. Ed.), s.13-14.
  • Coşkun, M. (2013). Matematik derslerinde ilişkilendirmeye ne ölçüde yer verilmektedir?: Sınıf içi uygulamalardan örnekler. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep, Türkiye.
  • Dilegelen, Y. (2018). 5. sınıf matematik ders kitaplarının ilişkilendirme becerisi açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep, Türkiye.
  • Eli, J.A. (2009). An exploratory mixed methods study of prospective middle grades teachers’ mathematical connections while completing investiagtive tasks in geometry. Doctoral thesis. The Graduate School University of Kentucky, Lexington, Kentucky.
  • Ertuğrul, G. (2009). Yeni ilköğretim matematik dersi 6.sınıf öğretim programında yer alan tam sayılarla ilgili etkinliklerin öğrenci başarısına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, Türkiye.
  • Gainsburg, J. (2008). Real-world connections in secondary mathematics teaching. Journal of Mathematics Teacher Education, 11(3), 199-219. doi:10.1007/s10857-007-9070-8.
  • García-García, J. and Dolores-Flores, C. (2020). Exploringpre-university students’ mathematical connections when solving calculus application problems. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 51(7), 1–25. doi:10.1080/0020739X.2020.1729429.
  • Gürbüz, R. ve Şahin, S. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin çoklu temsiller arasındaki geçiş becerileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), s.1869-1888.
  • Hotmanoğlu, Ç. (2014). Sekizinci sınıf öğrencilerinin grafik çizme yorumlama ve grafikleri diğer gösterimlerle ilişkilendirme becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Türkiye.
  • Işıksal Bostan, M. (2009). Negatif sayılara ilişkin zorluklar, kavram yanılgıları ve bu yanılgıların giderilmesine yönelik öneriler. İlköğretimde karşılaşılan matematiksel zorluklar ve çözüm önerileri, Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Karslı, N. (2016). Buluş yoluyla öğrenme yaklaşımını esas alan matematik öğretiminin 8. sınıf öğrencilerinin akıl yürütme ve ilişkilendirme becerilerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
  • Kilhamn, C.(2009). Making sense of negative numbers. Doktora Tezi. University of Gothenburg, Faculty of Education, Göteborg, Sweden.
  • Koç-Şanlı, K. (2018). Ortaokul matematik öğretmenlerinin tam sayıların öğretim sürecinde model kullanma becerileri ve model kullanımına yönelik görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri, Türkiye.
  • Kondratieva, M. F. and Radu, O. G. (2009). Fostering connections between the verbal, algebraic, and geometric representations of basic planar curvesfor student’s success in the study of mathematics.The Mathematics Enthusiast, 6(1), s.213 - 238.
  • Küçükgençay, N. (2019). Tam sayılar ve tam sayılarda işlemler konularında öğretmen ve öğretmen adaylarının kullandıkları benzetimler. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya, Türkiye.
  • Lee, J. E. (2012). Prospective elementary teachers’ perceptions of real-life connections reflected in posing and evaluating story problems. Journal of Mathematics Teacher Education, 15(6), 429-452. DOI: 10.1007/s10857-012-9220-5.
  • İşgüden, E. (2008). 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin tam sayılar konusunda karşılaştıkları güçlükler. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, Türkiye.
  • Melemezoğlu, Ç. (2005). Yönlü sayıların öğretiminde öğrencilerin yaptığı hatalar ve yanılgılar üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, Türkiye.
  • Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2018). Matematik Dersi (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara, Türkiye.
  • Mumcu, H. Y. (2018). Matematiksel ilişkilendirme becerisinin kuramsal boyutta incelenmesi: Türev kavramı örneği. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 9(2), 211-248. DOI: 10.16949/turkbilmat.379891.
  • Özgen, K. (2013a). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel ilişkilendirmeye yönelik görüş ve becerilerinin incelenmesi. Turkish Studies, 8(8), s.2001-2020.
  • Özgen, K. (2013b). Problem çözme bağlamında matematiksel ilişkilendirme becerisi: öğretmen adayları örneği. Education Sciences, 8(3), 323-345. http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2013.8.3.1C05.
  • Özgen, K. (2016). Matematiksel ilişkilendirme üzerine kuramsal bir çalışma. International Conference on Research in Education & Science, Bodrum, 19-22 Mayıs, s.235-245.
  • Özgen, K. (2019). Öğretmen adaylarının matematiği farklı disiplinler ile ilişkilendirme etkinlikleri tasarlama becerileri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 101-118. DOI: 10.17679/inuefd.363984.
  • Özpınar, İ. (2012). 6-8. sınıflar matematik öğretim programında yer alan becerileri ölçmeye yönelik ölçek geliştirme çalışması. Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Türkiye.
  • Retnawati, H., Apino, E., & Santoso, A. (2020). High School Students' Difficulties in Making Mathematical Connections when Solving Problems. International Journal of Learning, Teaching and Educational Research, 19(8), s.255-277.
  • Van De Walle, J. A., Karp, K. S. ve Bay-Williams, J. M. (2018). İlkokul ve Ortaokul Matematiği: Gelişimsel Yaklaşımla Öğretim. Nobel Akademik Yayıncılık, 521, 7. Baskı, ISBN: 978-605-133-423-3, 532 s., Durmuş, S. (Ç. Ed.), 26-27, s.474-486.
  • Yenilmez, K. ve Uysal, E. (2007). İlköğretim öğrencilerinin matematiksel kavram ve sembolleri günlük hayatla ilişkilendirebilme düzeyi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(24), s. 89-98.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, 11.Baskı, ISBN: 978-975-02-3999-1, 427, s. 39,113,173,239, s. 307-315.
  • Zehir, K. ve Zehir, H. (2019). Tam sayılarda toplama ve çarpma işlemlerin öğretiminde sayma pulu kullanımı ve kullanılabilecek sınıf içi etkinlikler. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(1), s. 24-36.
  • Zengin, Ş. (2014). Tam sayıların tarihçesi ve tam sayılar konusunun öğretimine ilişkin öğretmen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ, Türkiye.
Toplam 39 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Alan Eğitimleri
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Sebahat Turan 0000-0002-8239-4466

Ali Sabri İpek 0000-0001-8712-1670

Yayımlanma Tarihi 5 Temmuz 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022 Cilt: 9 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Turan, S., & İpek, A. S. (2022). Öğrencilerin Tam Sayılarla İşlemlerde İlişkilendirme Becerilerinin Geliştirilmesine Yönelik Bir Eylem Araştırması. International Journal of Educational Studies in Mathematics, 9(2), 67-83. https://doi.org/10.17278/ijesim.1105370