‘Pandemi’ Kavramının Konut ve Kurgusal Mekan Tasarımları Üzerindeki Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 114 - 128, 20.06.2023

Turgut Kalay , Çağrı Yalçın , İsmail Emre Kavut

Öz

Yaşam döngüsü içerisinde gerçekleşen ve insan hayatını etkisi altına alarak ciddi ölümlere ve sağlık sorunlarına sebep olan pek çok pandemi yaşanmıştır. Özellikle 2019 yılında tanıştığımız ve günümüzde de etkisini devam ettiren Koronavirüs (COVİD-19), yaşanılan pandemiler arasındaki en yakın örneğini oluşturmaktadır. Bu pandemi ile insanların yaşamsal faaliyetlerini sürdürdükleri alanların yani konutların biyolojik savunma çerçevesinde sosyal izolasyonunun gerekliliği ve önemi vurgulanmıştır. İnsan yaşamını etkileyen ve insan kontrolünde olmayan evrensel değişimlerde konut tasarımlarının bu değişimlere cevap verebilecek nitelikte kurgulanması ya da çözümlenmesi gerekmektedir. Mobil mekanlar ise bu çözümlemeye örnek oluşturmaktadır. Gerçeğin tamamı ya da bir kısmının gerçekte var olması mümkün olmayan mekanlar olarak ifade edilen kurgusal mekanlarda da pandemi konusu ele alınmıştır. Dolayısıyla günümüz sinema eserlerinde ve fütüristik mekan tasarımlarında mobil mekanlar dikkat çekmektedir. Bu çalışmada ‘pandemi’ kavramının konut ve kurgusal mekan tasarımları üzerindeki etkisinin incelenmesi hedeflenmektedir. Çalışmada nitel yöntemlerden yararlanılarak tekil tarama modeli tercih edilmiştir. Öncelikle yapılan araştırmalar doğrultusunda pandemi kavramının literatüre dayalı tanımlaması yapılmıştır ve insanlık tarihinde meydana gelmiş ölümcül salgın hastalıklardan (pandemiler) bahsedilmiştir. Daha sonra konut tasarımı ve pandemi ilişkisi irdelenerek mobil mekan tasarımları üzerinden örnekler sunulmuştur. Kurgusal mekan kavramı literatürel kaynaklar çerçevesinde tanımlanarak mobil mekan tasarım örnekleri incelenmiştir. Bu incelemeler sonucunda mobil mekanların olası bir pandemi durumunda sosyal izolasyonun sağlanması noktasında bir çözüm niteliğinde olacağı ön görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Pandemi, Konut Tasarımı, Kurgusal Mekan Tasarımı, Mobil Mekanlar

The Effect of the Concept of Pandemic on Housing and Fictional Space Designs

Öz

There have been many pandemics that took place in the life cycle and caused serious deaths and health problems by affecting human life. Especially the Coronavirus (COVID-19), which we met in 2019 and continues its effect today, is the closest example among the pandemics experienced. With this pandemic, the necessity and importance of social isolation of the areas where people continue their vital activities, namely houses, within the framework of biological defense has been emphasized. In universal changes that affect human life and are not under human control, housing designs should be designed or analyzed in a way that can respond to these changes. Mobile spaces are an example of this analysis. The issue of pandemic is also discussed in fictional spaces, which are expressed as spaces where the whole or part of the reality cannot exist in reality. Therefore, mobile spaces attract attention in today's cinema works and futuristic space designs. In this study, it is aimed to examine the effect of the concept of 'pandemic' on housing and fictional space designs. In the study, single scanning model was preferred by using qualitative methods. First of all, in line with the researches, the concept of pandemic has been defined based on the literature and the deadly epidemic diseases (pandemics) that have occurred in the history of humanity have been mentioned. Then, the relationship between housing design and pandemic was examined and examples were presented on mobile space designs. The concept of fictional space has been defined within the framework of literature resources and mobile space design examples have been examined. As a result of these examinations, it is predicted that mobile spaces will be a solution for social isolation in case of a possible pandemic.

Anahtar Kelimeler

Pandemic, Housing Design, Fictional Space Design, Mobile Spaces

Kaynakça

• Alga, R. (2005). “Yaşam Döngüsüne Bağlı Olarak Konut Tasarımını Etkileyen Faktörler”. Yüksek lisans tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Aslan, R. (2020). “Tarihten Günümüze Epidemiler, Pandemiler ve Covid-19”. Göller Bölgesi Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı, 8(85), Pp.35-41.
• Aytar Sever, İ. (2020). “Covid-19 Pandemisi Sonrası Normalleşme Sürecinde Mobil Mekanların Mimari Tasarım Ölçütleri ve Bir Çözüm Önerisi”. Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 5(2), Pp.477-485.
• Başar, Ç. T. (2021). “Pandeminin Gölgesinde Sanat-Sanatçı-İzleyici”. Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 25, Pp.51-67.
• Brownstone, S. (2013). “After A Disaster, These Inflatable Shelters Can Fall From The Sky”. https://www.fastcompany.com/3023120/after-a-disaster-these-inflatable-shelters-can-fall-from-the-sky (Erişim Tarihi: 01.02.2023)
• Creswell, J.W. (2013). “Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni”. (Çev. Ed. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım.
• Güneş, S., D. Demirarslan (2020). “Sürdürülebilirlik ve Mobilya Tasarımında Çevreci Yaklaşımlar”. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 5(6), Pp.81-99.
• Güney Yüksel, F. C. (2022). “Pandemi ile Değişen Konut İç Mekanını Yeniden Düşünmek”. Online Journal of Art and Design, 10(2), Pp.88-101
• Gür, Ş. Ö. (1996). Mekân örgütlenmesi. Trabzon: Gür Yayıncılık.
• Hasol, D. (1990). Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları.
• Kavut, İ. E., E. Özdoğlar (2013). “Kurgusal Mekanlarda Endüstriyelleşme: Bilgisayar Oyunları ve Sinema Örneği”. 3. Ulusal İç Mimarlık Sempozyumu Mekân Tasarımında Endüstriyel Boyut. İstanbul: Ulusal İç Mimarlık Sempozyumu Yayınları No.3, Pp.104-111.
• Kılıç, O. (2020). “Askeri Denizaltıların İç Mekân Kurgularının Ergonomi Kapsamında İrdelenmesi”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(73), Pp.383-394.
• Kronenburg, R. (1998). Transportable Environments. London: Taylor and Francis.
• Kronenburg, R. (2002). Mobile: the Art of Portable Architecture. (J. Siegal, Dü.) New York: Princeton Architectural Press.
• Martin, A. (2013). “The Turnıng Poınt: George Romero’s Land Of The Dead”. https://desistfilm.com/the-turning-point-george-romeros-land-of-the-dead/ (Erişim Tarihi: 05.02.2023)
• Özdevecioğlu, E., S. Özçelik, B. Kaya, S. Bilgiç, E. N. Aydemir (2022). “Pandemi Dönemlerinde Konutların Terapötik Davranışları Üzerine Bir İnceleme”. Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 7(1), Pp.433-447.
• Özdoğlar, E., İ. E. Kavut (2022). “İç Mimarlık ve Bilim Kurgu İlişkisi: Uzay Yolcuları Filmi Üzerine Bir Analiz Çalışması”. 8gen-ART, 2(1), Pp.67-81.
• Rosenfield, K. (2012). “Basic House/Martín Azúa”. https://www.archdaily.com/203413/basic-house-martin-azua (Erişim Tarihi: 03.02.2023
• T.C. Sağlık Bakanlığı, (2020). COVID-19 Sözlüğü. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66494/pandemi.html (Erişim Tarihi: 03.02.2023) TDK (ty) Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr (Erişim Tarihi: 23.12.2022)
• Tuncel, A. (2007). “Mobil Konutlarda İç Mekân Organizasyonu ve Mobil Mekanların Tarihsel Gelişimi”. Yüksek Lisans Tezi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. WHO (ty). World Health Organization. Whats is a Pandemic? https://www.who.int/csr/disease/swineflu/frequently_asked_questions/pandemic/en (Erişim Tarihi: 28.11.2022)
• Yalçın, Ç. (2017). “1980 Sonrası Bilim Kurgu Filmlerinin Kurgusal Mekân Üzerinden Örnekler ile Analizi”. Doktora tezi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
• Yalçın, Ç. (2019). “Kütahya Sivil Mimari Örnekleri Kapsamında Kossuth Evinin Değerlendirilmesi ve Kurgusal Mekân Açısından Analizi”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, Pp.153-162.