Franz Kafka’s "The Metamorphosis" Story in the Context of the Concept of Alienation and Karl Marx’s Thoughts

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 65 - 78, 20.03.2024

Eda Deligöz

Öz

This study aims to clarify the formation and transformation of the concept of alienation in modern society through Franz Kafka's (2012) story "The Metamorphosis" to examine the gradual alienation of individuals in this organizational order and the inability of human beings to find a place for themselves in capitalism from the framework of Karl Marx and to provide a plus to the social sciences literature with a compilation. F. Kafka (1883-1924), who helped reconcile image with thought with his own stories and novels in the years when industrialization accelerated, addressed the problems arising from the change and transformation of social relations from a critical and questioning perspective in his work titled "The Metamorphosis.” In this study, F. Kafka's story "The Metamorphosis" has been tried to be discussed from the perspective of social scientists, with the interpretation of Karl Marx, the etiology of transformed human relations, family life, communication, and the emerging concepts of "alienation" of the society exposed to industrialization. In Kafka's works, which were translated into Turkish under the title "The Metamorphosis," the communication deficiencies of the individual alienated from modern society, capitalism-based organizations, and himself are discussed within the framework of the characters in the story. In the study, the problem of alienation was analyzed based on the works of Franz Kafka. The concept of alienation, one of the important problems experienced by today's people, appears in every aspect of life. It can be said that the concrete expression of human relations is best seen in literary works. Franz Kafka's works have examined the problem of alienation as an example of the relationship between philosophy, sociology, psychology, and literature. It is known that the concept of alienation is discussed in many areas of art and literature, as city life triggers the feeling of alienation as a result of modern social life. In this study, the alienation of today's modern man from his private life and his immediate environment due to his working life that consumes his time and energy, the fear and depression that surround him afterward, and the fact that the bureaucracy does not attach importance to human personality, are discussed in Franz Kafka's work "The Metamorphosis" and evaluated from the perspective of Karl Marx. Within the scope of the study, the concepts of communication, non-communication, and alienation, which are important components of modern daily life, are discussed based on F. Kafka's story “The Metamorphosis." In other studies in the literature, Max Weber's theory of bureaucracy and Karl Marx's concepts of alienation are also discussed as other phenomena seen in Kafka's texts. Based on these concepts, in Franz Kafka's work "The Metamorphosis," the characters' individual communication and non-communication levels are examined under the influence of alienation.

Anahtar Kelimeler

Karl Marx, Alienation, Franz Kafka, Modern Society, Transformation

Proje Numarası

yok

Yabancılaşma Kavramı ve Karl Marx Düşünceleri Bağlamında Franz Kafka’nın "Dönüşüm" Hikayesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, Franz Kafka'nın (2012) "Dönüşüm" adlı hikaye üzerinden modern toplumda yabancılaşma kavramının oluşumunu ve dönüşümünü açıklığa kavuşturmak, bu örgütsel düzende bireylerin giderek yabancılaşmasını ve insanın kapitalizm içinde kendine yer bulamamasını Karl Marx çerçevesinden incelemek ve bir derleme ile sosyal bilimler literatürüne katkı sağlamak olmuştur. Sanayileşmenin hızlandığı yıllarda kendi öykü ve romanlarıyla imgenin düşünceyle uzlaştırılmasına yardımcı olan F. Kafka (1883-1924), "Dönüşüm" adlı çalışmasında toplumsal ilişkilerin değişim ve dönüşümünden kaynaklanan sorunları eleştirel ve sorgulayıcı bir bakış açısıyla ele almıştır. Bu çalışmada F. Kafka'nın "Dönüşüm" öyküsü, sosyal bilimcilerin perspektifinden Karl Marx'ın yorumuyla, dönüşen insan ilişkilerinin etiyolojisi, aile hayatı, iletişim ve sanayileşmeye maruz kalan toplumun ortaya çıkan "yabancılaşma" kavramları ile tartışılmaya çalışılmıştır. "Dönüşüm" başlığı altında Türkçe’ye çevrilen Kafka’nın yapıtlarında modern topluma, kapitalizm temelli örgütlere ve kendisine yabancılaşan bireyin iletişim eksiklikleri, öyküdeki karakterler çerçevesinde ele alınmıştır. Çalışmada yabancılaşma problemi Franz Kafka’nın eserlerine bağlı olarak tahlil edilmiştir. Günümüz insanının yaşadığı önemli sorunlardan biri olan yabancılaşma kavramı, hayatın her alanında karşımıza çıkmaktadır. İnsan ilişkilerinin somut anlatımının en iyi şekilde edebi eserlerde karşımıza çıktığından bahsedilebilir. Franz Kafka’nın eserleri felsefe, sosyoloji ve psikoloji ile edebiyat ilişkisinin bir örneği olarak yabancılaşma problemi çerçevesinde incelenmiştir. Modern toplumsal hayatın bir sonucu olarak şehir hayatının yabancılaşma duygusunu tetiklemesi üzerine, sanatın ve edebiyatın birçok alanında yabancılaşma kavramının konu edildiği bilinmektedir. Bu çalışmada günümüz modern insanının zamanını ve enerjisini tüketen çalışma hayatından dolayı özel yaşamına, yakın çevresine yabancılaşması ve sonrasında benliğini saran korku ve bunalımı, bürokrasinin insan kişiliğine önem vermemesi günümüzde Franz Kafka’nın “Dönüşüm” eserinde işlenmiş olup, Karl Marx’ın bakış açısıyla değerlendirilerek ele alınmaya çalışılmıştır. Çalışma kapsamında F. Kafka’nın “Dönüşüm” öyküsünden yola çıkarak modern gündelik hayatın önemli bileşenlerinden iletişim, iletişimsizlik ve yabancılaşma kavramları işlenmiştir. Literatürde yer alan diğer çalışmalarda Max Weber’in bürokrasi kuramı, Karl Marx’ın yabancılaşma kavramları da Kafka metinlerinde görülen diğer olgular olarak ele alınmıştır. Bu kavramlardan yola çıkarak Franz Kafka’nın “Dönüşüm” eserinde, karakterlerin bireysel iletişim ve iletişimsizlik düzeyleri yabancılaşma olgusunun etkisinde incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Franz Kafka, Dönüşüm, Yabancılaşma, Karl Marx, Modern Toplum

Etik Beyan

yok

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

Kaynakça

• Altıparmak, İ.B., Durakoğlu, A. (2016). Franz Kafka'nın 'Dönüşüm' adlı eserinin sosyolojik açıdan analizi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 171-184. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.455252
• Aşkaroğlu, V. (2017). Toplum ve birey: Yabancılaşma üzerine kuramsal bir tartışma. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 35, 78-83.
• Aytaç, O. (2005). Modern Bürokrasiler ve Yabancılaşma Ahlakı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(15), 319-348.
• Bahadır, A. (2023). Yeni Medya Sanatı Örnekleminde Kültürel/Sosyal Yabancılaşma Durumunun Eserlerde İncelenmesi. 5. International Antalya Scientific Research and Innovative Studies Congress, 669-688.
• Can, G.Ş. (2016). Küreselleşmeyle gelişen yabancılaşma kavramı ve sanat. The Journal of Academic Social Science Studies, 51, 229-236.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe Sözlüğü. Paradigma Yayınları.
• Coser, L.A. (2010). Sosyolojik Düşüncenin Ustaları Tarihsel ve Toplumsal Bağlamlarında Fikirler (H. Hülür& S. Toker& G. Mazman, Çev). De Ki Yayınları.
• Çiçek, N. (2015). Franz Kafka'nın eserlerinde yabancılaşma sorunu. Beytulhikme Uluslararası Felsefe Dergisi, 5(1), 141-162.
• Çorak, A. (2022). ‘Öteki’nin ‘Ben’ üzerine düşen gölgesi: Yabancılaşma. MetaZihin: Yapay Zeka ve Zihin Felsefesi Dergisi, 5 (1), 1-40.
• Deryahanoğlu, G. (2019). Sporda yabancılaşma ve kişilik özellikleri ilişkisi üzerine bir alan araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hitit Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Elma, C (2003). İlköğretim okulu öğretmenlerinin işe yabancılaşması (Ankara ili örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ergil, D. (1980). Yabancılaşma ve Siyasal Katılma. Olgaç Matbaası.
• Ertoy, M. (2007). Yabancılaşma Kader mi Yoksa Seçim mi? Lotus Yayınevi.
• Etzioni, A. (1968). Mobilization as a macrosociological conception. The British Journal of Sociology, 19(3), 243-253.
• Fırıncıoğulları, S. (2015). Yabancılaşma ve Erich Maria Remarque'ın eserlerinde yabancılaşma olgusu. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Göymen, A.Y. (2007). Hegel ve Marx’ın tarih anlayışlarının karşılaştırılması. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güğercin, U., Aksay, B. (2017). Dean’in yabancılaşma ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlilik ve güvenilirlik analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13 (1),137-154.
• Gündüz, U. (2011). Kafka metinlerinde iletişim, iletişimsizlik ve yabancılaşma Üzerine. Selçuk İletişim, 7(1), 83-95.
• Kafka, F., Nabokov, V. (2014). Dönüşüm (V. Çorlu & S. Kılıç, Çev). İthaki Yayınevi.
• Kafka, F. (1999). Dava (A. Cemal, Çev). Can Yayınları.
• Kafka, F. (1999). Şato (A. Cemal, Çev). Can Yayınları.
• Kafka, F. (2012). Dönüşüm (A. Cemal, Çev). Can Yayınları.
• Kırman, T., Atak, H. (2020). Yabancılaşma: Kavramsal ve kuramsal bir değerlendirme. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2), 279-295.
• Kiraz, S. (2015). Kitle, kültür, bunalım ve yabancılaşma. Mavi Atlas, (5), 126-147.
• Koç, B. (2013). Yabancılaşma ve modern tüketim mabetleri üzerine bir çözümleme. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (2), 205-225.
• March, J.G., Simon, H.A. (1958). Organizations. John Wiley.
• Marx, K., Engels, F. (1987). Alman İdeolojisi (Feuerbach) (S. Belli, Çev). Sol Yayınları.
• Marx, K. (1997). 1844 El Yazmaları (K. Somer, Çev). Sol Yayınları.
• Marx, K (2010). Kapital 1 (M. Selik & N. Satlıgan, Çev) Yordam Yayınları.
• Marx, K. (1986). 1844 Felsefe Yazıları (M. Belge, Çev). V Yayınları.
• Ollman, B. (2015). Yabancılaşma: Marx’ın kapitalist toplumdaki insan anlayışı. Yordam Kitap.
• Oraliş, M. (2009). Bedende açan çiçekler Franz Kafka'nın yara imgesi. İstanbul Üniversitesi Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi, 1 (21), 13-30.
• Osmanoğlu, Ö. (2016). Hegel’den Marcuse’ye yabancılaşma olgusu. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0 (3), 65-92.
• Parsons, T. (1966). The Structure of Social Action: A Study in Social Theory with Special Reference to a Group of Recent European Writers (4. Baskı), The Free Press.
• Ritzer, G., Stepnisky, J. (2014). Sosyoloji Kuramları. (H. Hülür, Çev.) De Ki Basım Yayım.
• Schein, E.H. (1970). Organizational Psychology. Prentice-Hall Publications.
• Şişman, M. (2007). Organizasyonlar ve Kültürler. Pegem Yayıncılık.
• T.D.K. (2011). Büyük Türkçe Sözlük. TDK Yayınları.
• Tekin, F. (2014). Peter L. Berger’in yabancılaşma anlayışı: Diyalektik bilincin kaybı. Beytulhikme An International Journal of Philosophy, 4(2), 29-48.
• Tekin, Ö.A. (2012). Yabancılaşma ve beş faktör kişilik özellikleri arasındaki ilişkiler: Antalya Kemer’deki beş yıldızlı otel işletmeleri çalışanları üzerinde bir uygulama. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tükel, İ. (2012). Modern örgütlerde yabancılaşma ve Kafka'nın "Dönüşüm" romanının bu bağlamda analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2(1), 34-50.
• Ulusoy, H. (1988). Endüstriyel örgüt işçileri ve işe yabancılaşma. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 1(2), 77-84.
• Weber, M. (1993). Sosyoloji Yazıları. Hürriyet Vakfı Yayınları.
• Whyte, W. (1972). The Organization Man. Simon & Schuster Publications.
• Zincirkıran, M. (2015). Sosyoloji. Dora Yayınları.