The Curatorship of Artworks Generated By Artificial Intelligence

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 3, 191 - 209, 20.09.2024

Özge Kalyoncu Fırat

Öz

Art provides a vast realm of expression by offering humans a space for creation. This realm, influenced by all events and situations around it, fosters an interdisciplinary environment of interaction. The opportunities brought by advancing technology and the potential created by digitalization add new creative partners to individuals who are creative subjects. These partners, now identified as algorithms and various creative applications and models based on artificial intelligence, collaborate with humans, giving rise to new artistic expression fields emerging from human-machine collaboration. These new fields of expression, with their inherent potential, serve the purpose of enabling artists and designers to create new forms and styles. This creative pursuit is not only relevant for individuals producing art objects but also for those presenting, exhibiting, or bringing these objects to audiences. In this quest for new creative spaces, curators are embarking on a quest to develop innovative narratives for the presentation of algorithm-based artworks.
Artificial intelligence, with its offered possibilities and capabilities, has the potential as a new tool of artistic expression for artists and designers. This potential is sometimes used as a tool and sometimes as a goal in the creation of art, sometimes for aesthetic concerns. The relationship between artificial intelligence and visual arts is arises in both the production process of art and the manner in which artworks are exhibited and presented. The evolving face of art through digitization enables the collaboration between artificial intelligence and human creativity in the production of artworks, thereby raising questions regarding the curation of these pieces.
In this context, the new definitions added to the concept of curation and the roles attributed to the curator subject necessitate new curatorial approaches. With changing curatorial practices, presenting artworks emerging within the context of human-machine creativity as interaction-focused experiences, positions artists, viewers, and curators within a shared sphere of interaction. This situation also brings about a new phenomenon of digital curation, departing from traditional curatorial understanding. The existence of digital curation obliges interdisciplinary art to maintain its presence as a dynamic structure. This necessity arises from the digital art object, inherently structured to store and present its data on computer and internet-based platforms. The digital curation necessary for digital-based art objects to interact with participants in a physical space also requires various technical knowledge and practical application methods. At occasions, mastery over various technological devices in a physical space, ranging from setting up a large-scale projection screen for video mapping to configuring a Kinect camera, has become a defined role for the curator. All these new roles not only apply to physical spaces but also necessitate significant data curation in the presentation of algorithmic artworks exhibited in digital environments.
In this study, the curation of artworks generated by artificial intelligence is examined through examples, while also briefly addressing the concepts of artificial intelligence and curation, along with their histories. The relationship between artificial intelligence and visual arts has been explored, with examples of artworks generated by artificial intelligence provided. The transformation of curation through digitalization was examined in the research, and the issue of curating artworks generated by artificial intelligence, which is the starting point of the study, was discussed through curatorial practices.
In the theoretical framework, this study opens up a discussion on the exhibition and presentation of artworks generated by artificial intelligence through evolving curatorial approaches in historical and cultural contexts, along with fundamental concepts and questions. In this research, the starting point of the study is to seek answers to the question: 'Which curatorial approaches are required for the exhibition and presentation of artworks generated by artificial intelligence?' and the research problem is supported by analysis and interpretations based on current approaches found in the literature.
The article, which examines artificial intelligence, one of the most current issues in art, through the lens of the curatorial phenomenon, aims to reveal how the curation of works of art generated with artificial intelligence takes place and the requirements of digital curation in these exhibitions. This study holds significance for digital curators and new media artists who produce works with artificial intelligence, as it discusses the new roles attributed to curators in a current context. The topics covered within the scope of the study were researched by descriptive literature review method, and the research was supported with selected examples.

Anahtar Kelimeler

Artificial Intelligence, Curatorship, Digitalization, Art, Curator

Yapay Zekâ ile Üretilen Sanat Eserlerinin Küratörlüğü

Öz

Yapay zekâ, sunduğu olanak ve imkanlarla sanatçı ve tasarımcılar için yeni bir sanatsal ifade aracı olarak potansiyele sahiptir. Bu potansiyel, kimi zaman bir sanat yaratımında kimi zamansa estetik kaygılar için bazen bir araç bazen de bir amaç olarak kullanılmaktadır. Yapay zekanın görsel sanatlarla ilişkisi, sanatın gerek üretim sürecinden gerekse sergilenme ve sunum şeklinden doğmaktadır. Dijitalleşme ile sanatın gelişen yüzü, yapay zekâ ve insan iş birliğinde eserlerin üretilmesini mümkün kılarken bu eserlerin küratörlüğü meselesini de ortaya koymaktadır. Bu bağlamda küratörlük kavramına eklenen yeni tanımlamalar ve küratör öznesine atfedilen roller, yeni küratöryel yaklaşımları zorunlu kılmaktadır. Değişen küratöryel pratikler, insan-makine yaratıcılığı bağlamında ortaya konan sanat eserlerinin etkileşim odaklı deneyimler olarak sunulmasıyla birlikte, sanatçıları, izleyicileri ve küratörleri ortak bir etkileşim odağında konumlandırdığı bir etki yaratmaktadır. Bu durum, geleneksel küratörlük anlayışından uzak, yeni bir dijital küratörlük olgusunu da beraberinde getirmektedir. Bu çalışmada, yapay zekâ ile üretilen sanat eserlerinin küratörlüğü örneklerle ele alınırken, yapay zekâ ve küratörlük kavramlarının ne olduğuna ve kısaca tarihçesine değinilmiştir. Yapay zekanın görsel sanatlarla ilişkisi ele alınmış ve yapay zekâ ile üretilen sanat eserleri örneklendirilmiştir. Araştırmada dijitalleşme ile küratörlüğün dönüşümü incelenmiş, çalışmanın çıkış noktası olan yapay zekâ ile üretilen sanat eserlerinin küratörlüğü meselesi, küratöryel pratikler üzerinden tartışılmıştır. Sanatın en güncel meselelerinden biri olan yapay zekayı küratörlük olgusu üzerinden inceleyen makale, yapay zekâ ile üretilen sanat eserlerinin küratörlüğünün nasıl gerçekleştiğini ve bu sergilerdeki dijital kürasyonun gereksinimlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Küratörlere atfedilen yeni rolleri güncel bir bağlamda ele alması sebebiyle bu çalışma, dijital küratörler ve yapay zekâ ile eser üreten yeni medya sanatçıları için önem arz etmektedir. Çalışma kapsamında ele alınan başlıklar, betimsel literatür taraması yöntemiyle araştırılmış, seçilen örnekler ile araştırma desteklenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yapay Zekâ, Küratörlük, Dijitalleşme, Sanat, Küratör

Kaynakça

• Al, B. (2019). Generatif sanat kavramı ve görsel sanatlarda sayısal yaratıcılık. Tasarım Enformatiği, 1(2), 78-91.
• Artut, S. (2019). Yapay zekâ olgusunun güncel sanat çalışmalarındaki açılımları. İnsan & İnsan, 6(22), 767-783. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.478162
• Aslan, E. (2019). Yapay zekâ resimleri ve sanatın başkalaşan mecrası üzerine. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, (42), 231-242. https://doi.org/10.32547/ataunigsed.516382
• Boden, M. A. (2004). The creative mind: Myths and mechanisms. Routledge.
• Bostrom, N. (2018). Süper zekâ yapay zekâ uygulamaları tehlikeler ve stratejiler (1. Baskı) (F. B. Aydar, Çev.). Koç Üniversitesi Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi 2014, 1. Baskı).
• Canan, S., ve Acungil, M. (2018). Dijital gelecekte insan kalmak. Nefes Yayıncılık.
• Deveci, M. (2022). Yapay zekâ uygulamalarının sanat ve tasarım alanlarına yansıması. Vankulu Sosyal Araştırmalar Dergisi, (9), 119-140. https://doi.org/10.55089/yyuvasad.1115961
• Edmonds, E. (2018). Algorithmic art machines. Arts, 7(1), 1-7. https://doi.org/10.3390/arts7010003
• Evli, A. (2020, 4 Aralık). AARON: İnsan ve bilgisayar işbirliğindeki ilk sanat deneyimi. Teknoloji.org İnternet Sitesi. https://teknoloji.org/aaron-insan-ve-bilgisayar-isbirligindeki-ilk-sanat-deneyimi/
• Gülaçtı, İ. E. (2023). Yapay zekâ modelleriyle üretilen görsellerdeki yaratıcılık olgusuna çok boyutlu bir yaklaşım. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 9(60), 2189-2213. http://dx.doi.org/10.29228/JOSHAS.67510
• Gülaçtı, İ. E., ve Kahraman, M. E. (2021). The impact of artificial intelligence on photography and painting in the post-truth era and the issues of creativity and authorship. İMÜ Sanat Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 7(2), 243-270. https://doi.org/10.46641/medeniyetsanat.994950
• Gümüş, F. (2019). Müzelerde yapay zekâ uygulamaları, etkileri ve geleceği (Tez No: 554647) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Hansen, M. V., Henningsen, A. F., ve Gregersen, A. (Ed.) (2019). Curatorial challenges: Interdisciplinary perspectives on contemporary curating. Routledge.
• Heinich, N., ve Pollak, M. (2001). Müze küratöründen sergi auteur’üne özgün bir konum icat etmek. Sanat Dünyamız, (81). Yapı Kredi Yayıncılık.
• Kalyoncu Fırat, Ö., ve Gülaçtı, İ. E. (2022). Sergileme mekân ve teknolojilerinin tarih boyunca dönüşümü. International Social Sciences Studies Journal, 8(100), 2395-2411. http://dx.doi.org/10.29228/sssj.63544
• Kaya, A., ve Yılmaz, B. (2022). Post-truth açısından güncel sanat; Mario Klingemann örneği. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 8(59), 1987-1995. http://dx.doi.org/10.29228/JOSHAS.66914
• Madra, B. (Ed.) (2004). AB’nin doğusunda sanat eleştirisi ve küratörlük (8. İstanbul Bienali çerçevesinde uluslararası çalıştay ve açıkoturum). AICA TR.
• Özkanlı, Ü. (2023). Yeni medya sanatında soyut verileri akışkan formda görselleştirme. MAS JAPS, 8(1), 183–191. http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.7775670
• Özselçuk, S. (2023). Dijital sanat bağlamında yapay zekâ algoritmalarının kullanımına yönelik eleştirel bir inceleme: Refik Anadol’un “Makine Hatıraları: Uzay” sergisi. International Journal Of Economic And Administrative Academic Research, 3(1), 1-21.
• Pepi, M. (2020, 6 Mayıs). How does a human critique art made by AI? Art News. https://www.artnews.com/art-in-america/features/creative-ai-art-criticism-1202686003/
• Sevim, K. (2008). Sanatçı-alıcı köprüsü olarak küratörlük: kuramsal bir çerçeve. Pazarlama ve İletişim Kültür Dergisi, (4), 19-23.
• Soyuer, B. (2023). Dijital değiştirilemezlik çağında sanat eseri. Bodrum Journal of Art and Design, 2(1), 15-27.
• Tegmark, M. (2019). Yaşam 3.0 yapay zekâ çağında insan olmak (1. Baskı) (E. C. Göksoy, Çev.). Pegasus Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi 2017, 1. Baskı).
• Üner, P. (2009). Küratoryal pratikler ve dinamikleri (Tez No: 240209) [Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Winegard, E. (2019). Dijital medya teknolojilerinin sanatın ve tasarımın yaygınlaşmasındaki yeri ve önemi (Tez No: 584114) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Yampolskiy, R., ve Fox, J. (2013). Safety engineering for artificial general intelligence. Topoi, 32(2), 217-226.
• Zhang, C., ve Lu, Y. (2021). Study on artificial intelligence: The state of the art and future prospects. Journal of Industrial Information Integration, 23, 1-9. https://doi.org/10.1016/j.jii.2021.100224 Görsel Kaynakça
• Resim 1. Cohen, H. (1977). AARON. Untitled amsterdam suite 11 [Dijital.]. https://outland.art/harold-cohen-aaron/. Resim 2. Kalyoncu Fırat, Ö. (2023). Hayali dev canavarlar [Dijital.]. Midjourney.
• Resim 3. Klingemann, M. (2018). Memories of passersby I [Dijital.]. Madrid, İspanya. https://underdestruction.com/2018/12/29/memories-of-passersby-i/
• Resim 4. Ouchhh. (2021). “Parallel universe” isimli sergi afişi [Dijital.]. X Media Art Museum, İstanbul, Türkiye. https://ouchhh.tv/AI-VAN-GOGH_IMMERSIVE-DATA-PAINTING
• Resim 5. Bode, A. (1955). Documenta. [Sergi.]. Kassel, Almanya. https://alvarezgallery.com/arnold-bode/
• Resim 6. Pantone ve Artechuouse Creative Team. (2020). Submerge. [Sergi.]. Artechouse, New York, Amerika Birleşik Devletleri. https://www.artechouse.com/program/submerge/
• Resim 7. Lyotard, J-F. (1985). Les immatériaux [Sergi.]. Pompidou Merkezi, Paris, Fransa. https://socks-studio.com/2014/07/16/les-immateriaux-an-exhibition-of-jean-francois-lyotard-at-the-centre-pompidou-1985/
• Resim 8. Doherty, G. (2023). Las vegas sphere’den dev bir gözün görüntüsü [Sergi.]. Las Vegas, Nevada, Amerika Birleşik Devletleri. https://uxdesign.cc/the-las-vegas-sphere-a-new-horizon-in-immersive-experience-design-ac7c3d385c3c
• Resim 9. Hyde, R., Pestana, M. ve Arshad, Z. (2018). The future starts here [Sergi.]. Victoria & Albert Müzesi, Londra, İngiltere. https://superflux.in/index.php/work/the-future-starts-here/#
• Resim 10. Akbay, B. (2022). İlk yapay zekâ küratörü AVİND [Dijital.]. İstanbul Dijital Sanat Festivali, İstanbul, Türkiye. https://img.piri.net/mnresize/900/-/resim/imagecrop/2022/06/06/12/48/resized_57d11-a656fe7645702483.jpg