Gılgamış ve Oğuz Kağan Destanlarının Karşılaştırılması

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 8, 298 - 306, 31.10.2018

Şerife Koçyiğit

Öz

Tarihi
devirleri incelediğimiz zaman geçmişten günümüze kadar birçok medeniyet ortaya
çıkmış ve aralarında bir takım etkileşimler meydana gelmiştir. Bu etkileşimler
destanlar, mitler ve masallar sayesinde önem kazanmıştır. Sumerlerin ortaya
çıktığı Mezopotamya coğrafyası ile Türklerin ortaya çıktığı düşünülen Orta Asya
bölgeleri arasındaki ortak paydalar göç yolları vasıtası ile bir bütünlük
kazanmıştır. Bu göç yolları sayesinde destanlar dilden dile, nesilden nesile
ulaşarak günümüze kadar gelmesine vesile olmuştur. Destanlar milli duyguları ön
plana çıkartan zemini oluştururken, medeniyetler arasında kurulan bir köprü
mahiyetini de teşkil etmiştir. Sumerlerin kahramanı Gılgamış’ın adını aldığı
Gılgamış Destanı ile Türklerin atası Oğuz Kağan’ın adını aldığı Oğuz Kağan
Destanı, Sumerler ve Türkler arasında kurulan bağın edebi boyutunun oluşmasına
olanak sağlamıştır. Her iki destanda da ortak edebi noktaların yanı sıra dini
ve kültürel motiflere de yer verilmiştir. Aynı zamanda her iki destanın baş
mazmunları olan Gılgamış ve Oğuz Kağan’ın karakter yapılarının analiz ve
sentezi oluşturulduğunda ortak nokta olarak güç, kuvvet ve bilgelik terimlerine
rastlanılmıştır. Gerek Gılgamış gerekse Oğuz Kağan Destanlarında milli
duyguların, kahramanlık hikâyelerinin, ölüm motiflerinin işlenmesi benzer
noktaların yapı taşlarını meydana getirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sumer, Türk, Destan, Gılgamış, Oğuz Kağan

Kaynakça

• Çığ, Muazzez İlmiye. (2014). Sumerliler Türklerin Bir Koludur-Sümer-Türk Kültür Bağları. Kaynak Yayınları.
• Gerey, Begmyrad. (2004). 5000 Yıllık Sümer-Türkmen Bağları. IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Gömeç, Saadeettin Yağmur. (2015). Türk Destanlarına Giriş. Ankara: Berikan Yayınevi.
• Kalafat, Yaşar. (2012). Türk Kültürlü Halklarda Mitler. Ankara: Berikan Yayınevi.
• Karatay, Osman. (2017). İlk Oğuzlar- Köken, Türeyiş ve Erken Tarihleri Üzerine Çalışmalar. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Şahin, Hasan Ali. (2017). Sumer Mitolojisi. Duran, Remzi (Dü.) Mitoloji ve Din. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi.