Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Hikâyelerinde Millî Kimlik İnşası

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 10, 275 - 292, 30.04.2019

Ahmet Metehan Şahin

Öz

Kimlik kavramı
bir toplumda yer edinmek isteyen insanın hem diğer insanlara karşı hem de kendi
içinde tanımlama ve tanımlanma durumunu ifade etmektedir. Ben ve öteki
ayrımıyla başlayan bu durum, karşılaşılan her yeni ortamda veya yaşanılan her
değişiklikte yeni bir şekle bürünmektedir. Sosyal bir varlık olan insanın gerek
kendisiyle barışık olması gerekse toplum tarafından kabul görmesi ancak
etrafını çevreleyen kuralları ve kendine giydirilen kimlikleri benimsemesiyle
mümkün olacaktır. Sınırları çizilmiş bir toprak parçasında yaşayan insanların,
millet olabilmesi için; tarihî bir toprağı ya da ülkeyi, ortak mitleri, tarihî
belleği, kitlevi bir kamu kültürünü, ortak ekonomiyi ve yasal hak ve görevleri
paylaşmaları gerekmektedir. Dolayısıyla milletlerin oluşumunda birçok unsur,
aktif bir şekilde rol almaktadır. Millî kimliği oluşturan unsurlardan belki de
en önemlisi vatan mefhumudur. Bu sebeple bireylerin vatana bağlılıklarını ve
sadakatlerini sağlamlaştırmak, zamanı geldiğinde mensubu olduğu toprakların muhafazasını
sağlayacak ve fedakârlıktan kaçınmayacak nesiller yetiştirmek için millî kimlik
bilincinin kazandırılması dolayısıyla da onlarda vatan algısının oluşturulması
gerekmektedir. Bu anlamda Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun hikâyeleri Türk ruhunun
yeniden canlandırılması ve millî kimliğin inşasında önemli bir rol
oynamaktadır. Karaosmanoğlu’nun hikâyelerindeki kişiler millî mücadele
sürecindeki savaşlara katılan çeşitli kesimlerden insanları temsil etmektedir.
Hikâyeler, köylüsünden aydınına, gencinden yaşlısına, erkeğinden kadınına savaş
sırasında neler yaşadıklarını, vatanın özgürlüğü ve kurtuluşu için hangi
bedelleri ödediklerini tüm çıplaklığı ile gözler önüne sermektedir. Dolayısıyla
çalışmada Karaosmanoğlu’nun hikâyelerinin millî kimliğin oluşmasındaki payı
sorgulanmış, bu bakımdan hikâyeleri millî kimlik inşası bağlamında
incelenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Hikâyeler, Millî Kimlik İnşası.

Kaynakça

• Akça H. (2016). Tarihî Romandan Millî Kimliğe: Sarıkamış/Beyaz Hüzün. Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi. 4, 66-87. Akı, Niyazi (2001). Yakup Kadri Karaosmanoğlu/İnsan-Eser-Fikir-Üslûp. İstanbul: İletişim Yayınları.Aktaş, Şerif (2014). Yakup Kadri Karaosmanoğlu. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Alan, S. (2018). Tanzimat Edebiyatı’nda Millî Kimlik İnşası/Kurgu Kahramanları Örneği. İstanbul: Kesit Yayınları. Çavdar, D. (2015). Millî Mücadelede Kahraman Türk Kadınları. Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi. 16, 62-65.Demir, A. (2011). Kadının Ötekileşmesi: Millî Edebiyat Döneminde Kimlik İnşa Aracı Olarak Kadın Olgusu. Erzincan: Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 1 (4), 257-267.Gellner, E. (2013). Milliyetçiliğe Bakmak. İstanbul: İletişim Yayınları. Kaplan, M. (1993). Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi II 1865-1876. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.Karaosmanoğlu, Yakup Kadri (1990). Millî Savaş ve Hikâyeleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Köseoğlu, N. (2013). Milli Kültür ve Kimlik. İstanbul: Ötüken Neşriyat.Simith Anthony D. (1994). Millî Kimlik. (Çev. Bahadır Sina Şener). İstanbul: İletişim Yayınları.Vatandaş, C. (2004). Ulusal Kimlik/Türk Ulusçuluğunun Doğuşu. İstanbul: Açılım Kitap.Yeşilyurt, Şamil (2016). Safahat’taki Kişi Dünyası ve Millî Kimlik İnşası. Orhan Söylemez (Ed.) Çanakkale Ruhu ve Mehmet Akîf Ersoy içinde (s. 237-264). Ankara: Berikan Yayınevi.