İKTİDARDAN HALKA DİLİN İŞLEVİ

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 12, 1201 - 1215, 29.10.2019

Yusuf Gökkaplan

Öz

Siyaset, bir
yönetim ve idare olgusundan daha çok halk tarafından geniş rağbet gören,
tartışma konusu olan, kendisine ait bir inceleme alanı olan bir bilim haline
gelmiştir. Bilgi ve belgelere ulaşmanın kolaylığı, teknolojinin global bir
biçimde hızlıca yayılması, siyasetin; TV, sosyal medya, radyo, gazete gibi
ortamlarda hedef kitleye ulaşabilmesi ile söz konusu alan sosyal bir kavram
haline gelmiştir. Bu sayede dünyanın neresinde olursa olsun en önemsiz bir
olaydan sansasyonel bir etki yaratan büyük bir olaya kadar her şeye ulaşmak
mümkün hale gelmiştir. Bu noktadan hareketle, kimi kitle iletişim araçları
vasıtasıyla hedef kitleye coğrafya, ırk, din farkı gözetmeksizin yapılan aktarımların,
dilin etkili ve bilinçli kullanılmasıyla başarılı bir şekilde gerçekleştiğini
söyleyebiliriz. Bu aktarımlarda kullanılan dil sanıldığının aksine sıradan,
basit bir değil özenle seçilmiş kelimelerden oluşan, zengin anlamlar yüklü,
biçimce olumsuzlukların çok yer almadığı farklı ve etkili bir dildir. Kitle
iletişim araçları kullanılarak hedef kitleye aktarılan bu etkili dil sıradan
kişilerin oluşturduğu metinler değil, bilinçli kimseler tarafından oluşturulmuş
sihirli bir dildir.

Bu çalışmada, söz
konusu edilen etkili ve bilinçli kullanılan dil ele alınacaktır. Dinlendiğinde
hedef kitleyi etkileyen, onlarda beğeni ve ilgi duygusu uyandıran bu dil basit
biçimde yan yana getirilmiş kelimelerden oluşmamaktadır. İşte burada kullanılan
farklı dil, dilbilimin alt dalları olan toplum dilbilimle, gösterge bilimle,
söylem çözümlemeleriyle, nörolinguistik programlamalarla ve hitabet sanatının
etkin kullanımıyla hedef kitleye aktarılmaktadır. Dil kullanımının kimi
inceliklerine vakıf olarak başarılı bir şekilde gerçekleştirilen bu aktarımda
sözler, renkler, atıflar, sloganlar, jest ve mimikler titizlikle seçilmiş ve
işlenmiş bir malzemedir. Burada söz konusu ettiğimiz bütün bu özellikler bu
çalışmada önce sözcük ve cümle yapısı boyutuyla sonrasında toplum dilbilim, gösterge
bilim, NLP (nörolinguistik programlama) ve söylem çözümlemesi metodlarıyla
değerlendirilecektir. Buradan hareketle siyasi mitinglerde kullanılan dilin ve
bu dille ortaya konan metinlerin başka bir yönünü daha ortaya koymuş olacağız.

Anahtar Kelimeler

Toplum Dilbilim, Siyaset Dili

Kaynakça

• AKSAN, Doğan (2009) “Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim”, Ankara, TDKAYDEMİR, Özgür Kasım (2011), “ Söylem ve İktidar”, Ankara, Bizim Külliye Dergisi, S. 48, s. 93-96BARTHES, Roland (1993), “Göstergebilimsel Serüven”, (Çev. Mehmet-Sema Rifat), İstanbul, YKYBATI, Uğur (2010), “Reklamın Dili” İstanbul, Alfa Yay.SAUSSURE, Ferdinand De (1998), “ Genel Dilbilim Dersleri”, (Çev. Berke Vardar), İstanbul, MultılıngualDEMİR GÜNEŞ, Cevriye (2013), “Michel Foucault’da Söylem ve İktidar”, Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, S.21, s.55-69.ELLUL, Jacques (2012), “Sözün Düşüşü”, (Çev. Hüsamettin Arslan), İstanbul Paradigma Yay.FOUCAULT, Michel (1982), “İktidar ve Bilgi”, çev. Oruç Aruoba, Tan, 3-4/1982: 84-92.FOUCAULT, Michel (2003), “İktidarın Gözü, Seçme Yazılar 4”, çev. Işık Ergüden, İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.İMER, Kamile, (1987), “Toplum Dil Bilimin Kimi Kavramlarına Kuramsal Bir Bakış ve Dil Türleri” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, S. 1-2, C. 31, s. 213-229.İMER, Kamile, (1979), “Sosyolekt olarak bir meslek grubunun (yazılı) dil kullanımı ve kara taşıtlarındaki yazılar”, Genel Dilbilim Dergisi, c. I / 3-4 s. 29-42.İMER, Kamile, (1980), “Toplumsal dilbilim: Dilbilim ve Dilbilgisi Konuşmaları I”, Ankara, s. 157-166.KARAAĞAÇ, Günay, (2013), “Anlam (Anlam Bilimi ve İletişim)”, İstanbul, Kesit Yay.KIRAN, Zeynel (1996), “Dil Bilim Akımları”, Ankara, Şahin MatbaasıLEWIS, Geoffrey (2007), “Trajik Başarı Türk Dil Reformu”, (Çev. Mehmet Fatih Uslu), İstanbul, Paradigma Yay.RİFAT, Mehmet (1990), “ Dilbilim ve Göstergebilimin Çağdaş Kuramları” İstanbul, Düzlem Yay.RİFAT, Mehmet (1998), “XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları 1. Tarihçe ve Eleştirel Düşünceler”, İstanbul, YKYRİFAT, Mehmet (1998), “XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları 2. Temel Metinler”, İstanbul, YKYSAUSSURE, Ferdinand de (1976, 1978), “Genel Dilbilim Dersleri”, çev.: B. Vardar, 1-2, Ankara, Multılıngual Yabancı Dil Yay.SEBZECİOĞLU, Turgay (2009), “Toplumsal Davranış Olarak Dil”, http://www.turgaysebzecioglu.com VARDAR, Berke (1980), “Dilbilim ve Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü”, Ankara, TDK Yay.VARDAR, Berke (1982), “Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri”, Ankara, TDK Yay.