Kurumsal İtibar Yönetiminde Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinin Etkisi: İlişkisel Bir Analiz Çalışması

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 13, 241 - 266, 30.04.2020

İlkay Güleryüz

Öz

İşletmelerin topluma ve çevreye verdiği değeri göstermek amacıyla, toplumun beklentilerini dikkate alarak uyguladığı faaliyetler bütünü olarak bilinen kurumsal sosyal sorumluluk (KSS), kurumsal itibar oluşturmada ve mevcut kurumsal itibar seviyesini yükseltmede gerekli görülmektedir. İşletmelerin faaliyet gösterdiği pazarda bulunan rakiplerinin önüne geçebilmek ve toplum gözünde fark yaratabilmek için KSS ve kurumsal itibar kavramları önemli rol oynamaktadır. Küreselleşme ve gelişen teknoloji sayesinde insanların bilgiye daha kolay ulaşabilmesi, toplumun işletmelerin yürüttüğü ticari ve sosyal faaliyetleri daha kolay takip edebilmelerine imkân vermektedir. Bu durum KSS ve kurumsal itibar kavramlarının önemini daha da artırmaktadır. Araştırmada alanyazın taramasının yanı sıra basın bültenleri ve sosyal medya da incelenmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde KSS’nin tanımı, Türkiye’de ve dünyadaki tarihsel gelişimi ve faaliyet alanları ele alınmıştır. Ayrıca işletmeler tarafından uygulanan örnek KSS projelerine yer verilmiştir. İkinci bölümde ise kurumsal itibar kavramı, süreci, ölçülmesi ve bu kavramı oluşturan faktörler anlatılmıştır. Üçüncü bölümde ise alanyazında KSS ve kurumsal itibar etkileşimini alt boyutları ile birlikte ölçen çalışmaların analizi yapılmıştır. Bu ölçümler sonucu elde edilmiş olan istatistiki veriler toplanarak son bölümde yorumlanmıştır. Sonuç olarak bu iki kavram arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu; KSS ve kurumsal itibar kavramlarının birbirinden olumlu olarak etkilendiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal sosyal sorumluluk, kurumsal itibar, itibar yönetimi

Kaynakça

• Abdullah, Z. & Abdulaziz, Y. (2013). Institutionalizing Corporate Social Responsibility: Effects On Corporate Reputation, Culture, And Legitimacy In Malaysia. Social Responsibility Journal. 9(3), 344-361.
• Abratt, R. & Kleyn, N. (2012). Corporate identity, corporate branding and corporate reputations: reconciliation and integration. European Journal of Marketing. 46(7-8): 1048-1063.
• Ahmet E, (1978). İşletmelerin Sosyal Sorumluluğu ve Sosyal Denetim Raporları. (Yayınlanmamış Doçentlik Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi.
• Aile İçi Şiddete Son, http://www.hurriyetkurumsal.com/tr/NSosyal-Sorumluluk/Sayfalar/NAile-Ici-Siddete-Son.aspx , adresinden 15.11.2018 tarihinde alınmıştır.
• Akım, F. (2010). Sağlık Alanında Gerçekleştirilen Sosyal Sorumluluk Kampanyalarının Bireylerde Farkındalık ve Davranış Değişikliği Yaratma Etkisi: “Kalbini Sev Kırmızı Giy Kampanyası” Üzerine Bir Değerlendirme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi. 1(38): 5-20.
• Anadolu Sigorta, https://www.isbank.com.tr/TR/hakkimizda/kurumsal-sosyal-sorumluluk/istiraklerin-sosyal-sorumluluk-projeleri/anadolu-sigorta/Sayfalar/anadolu-sigorta.aspx , adresinden 10.11.2018 tarihinde alınmıştır.
• Aqueveque, C. (2005). Marketing And Market Development Signaling Corporate Values: Consumers’ Suspicious Minds. Corporate Governance. 5(3): 70-81.
• Argüden, Y. (2003). İtibar Yönetimi. İstanbul: Arge Danışmanlık Yayınları.
• Barnett, M. L., Jermier, J. M., Lafferty, B. A. (2006). Corporate Reputation: The Definitional Landscape. Corporate Reputation Review. 9(1): 26-38.
• Başaran, İ. E. (1998). Yönetimde İnsan İlişkileri: Yönetsel Davranış. Ankara: Gül Yayınevi.
• Bayraktaroğlu, G., İlter B., Tanyeri, M. (2009). Kurumsal Sosyal Sorumluluk Pazarlamada Yeni Bir Paradigmaya Doğru. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Bowd, R. & Bowd, L. (2001). Assessing a Finansial Value for a Corporate Entity’s Reputation: A Proposed Formula. Manchester Metropolitan University Business School Working Paper Series. 5: 1-28.
• Broon, P. S. & Vrioni, A. B. (2001). Corporate Social Responsibility and Cause Related Marketing: An Overview. International Journal of Advertising. 20(2): 207-222.
• Brown, T. J. & Dacin, P. A. (1997). The Company and The Product: Corporate Association and Consumer Product Response. Journal of Marketing. 61(1): 68-84.
• Burke, L. & Logsdon, J. M. (1996). How Corporate Responsibility Pays Off. Long Range Planning. 29(4): 495-502.
• Carlisle, Y. & Faulkner, D. (2005). The strategy of reputation. Strategic Change. 14(8): 413-422.
• Carroll, A. B. (1999). CSR Evolution of a Definitional Construct. Business&Society. 38(3): 268-295.
• Chun, R. (2005). Corporate Reputation: Meaning and Measurement. International Journal of Management Reviews. 7(2): 91-109.
• Commission Of The European Communities (2001). Green Paper: Promoting a European Framework for Corporate Social Responsibility. Brussels.
• Çalışkan, O. (2010). KSS Algılama Boyutunun Personelin İş Tatminine ve İşte Kalma Niyetine Etkisi: Antalya Bölgesinde Yer Alan Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Çalışanlar Üzerinde Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çevre, Türkiye İş Bankası, https://www.isbank.com.tr/TR/hakkimizda/kurumsal-sosyal-sorumluluk/cevre/Sayfalar/cevre.aspx , adresinden 14.11.2018 tarihinde alınmıştır.
• Çınar, M. (2011). İyi Niyet Geliştirme Aracı Olarak Sosyal Sorumluluk: Jandarma Genel Komutanlığı Toplumsal Gelişime Destek Faaliyetleri Örneği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Davies, G. & Miles, L. (1998). Reputation Management: Theory Versus Practice. Corporate Reputation Review. 2(1):16-27.
• Davies, G., Chun, R., Da Silva, R.V. ve Roper, S. G. (2002). Corporate Reputation and Competitiveness. London Routledge.
• Dawkins, J. & Stewart, L. (2003). CSR in Stakeholder Expectations: and Their Implication for Company Strategy. Journal of Business Ethics. 44 (2-3): 185-193.
• Deakin, S. & Hugh D. W. (2007). Re-Embedding the Corporation? Comparative Perspectives on Corporate Governance, Employment Relations and Corporate Social Responsibility. Corporate Governance, 15 (1): 1-4.
• Dentchev, N. & Aime Heene, A. (2004). Managing The Reputation of Restructuring Corporations: Send The Right Signal To The Right Stakeholder. Journal of Public Affairs. 4 (1): 56-72.
• Eren, E. (2013). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası. İstanbul: Beta.
• Fatma, M., Rahman, Z., Khan, I. (2015). Building Company Reputation and Brand Equity Through CSR: The Mediating Role of Trust. International Journal of BankMarketin. 33(6): 840-856.
• Flanagan, D. J. & O’Shaughnessy K. C. (2005). The Effect of Layoffs on Firm Reputation. Journal of Management. 31 (3): 445-463.
• Fombrun, C. (1996). Reputation: Realizing Value from the Corporate İmage. Harvard Business School Pres.
• Fombrun, C. J. (2005). The leadership challenge: building resilient corporate reputations”, in Doh, J.P. & Stumpf, S.A. (ed.), Handbook on Responsible Leadership and Governance in Global Business. (pp.54-680). Edward Elgar, Cheltenham.
• Fombrun, C. J. & Foss, C. B. (2001). The Reputation Quotient, Part:1 Developing a Reputation Quotient. The Gague Delahaye Medialink’s Newsletter of Worldwide Communications Research. (14)3: 1-4.
• Golob, U. & Bartlett, J. (2007). Communicating about corporate social responsibility: a comparative study of CSR reporting in Australia and Slovenia. Public Relations Review. 33(1): 1-9.
• Gümüş, M. & Öksüz, B. (2009). İtibar Sürecinde Kilit Rol: Kurumsal Sosyal Sorumluluk İletişimi. Journal of Yasar University. 4(14): 2129-2150.
• Hartman, L. P., Robert, S. R. & Dhanda, K. K. (2007). The Communication of Corporate Social Responsibility: United States and European Union Multinational Corporations. Journal of Business Ethics. 74(4): 373-389.
• Huang, Y. H. (2008). Trust and Relational Commitmentiİn Corporate Crises: The Effects of Crisis Communicative Strategy and Form of Crisis Response. Journal of Public Relations Research. 20(3): 297-327.
• İtibar Akademisi, https://www.itibarakademisi.com/turkiye-itibar-endeksi. Adresinden 28.03.2019) tarihinde alınmıştır.
• Karatepe, S. (2008). İtibar Yönetimi: Halkla İlişkilerde Güven Yaratma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 7(23): 77-97.
• Karayel, M. & Yalman, Y. (2016). Kurumsal Sosyal Sorumluluk Boyutlarının Kurumsal İtibara Etkisi, Sivas İli İşletmelerinde Bir Araştırma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 13(3): 221-233.
• Mak, A. K. (2005). Identity-Centered Model of Reputation Management: A Case Study of Iowa Tourism Office and its Industry Partners. 8th Annual International.
• Melewar, T. C., Karaosmanoglu, E. ve Paterson, D. (2005). Corporate İdentity: Concept, Components and Contribution. Journal of General Management. 31(1): 59-81.
• Meslek Lisesi Memleket Meselesi, https://www.koc.com.tr/tr-tr/faaliyet-alanlari/projeler/meslek-lisesi-memleket-meselesi , adresinden 15.11.2018 tarihinde alınmıştır.
• Morsing, M. (2003). Conspicuous Responsibility: Communicating Responsibility-to Whom. Corporate Values and Responsibility: The Case of Denmark. (Der. Mette Morsing, C. Thyssen). (pp.145-154).Frederiksberg: Forlaget Samfundslitteratur.
• Okay, A. & Okay, A. (2011). Halkla İlişkiler Kavram Strateji ve Uygulamaları. İstanbul: Der Yayınları.
• Othman, S., Darus, F., Arshad, R. (2011). The Influence Of Coercive Isomorphism On Corporate Social Responsibility Reporting And Reputation. Social Responsibility Journal. 7(1): 119-135.
• Özdemir, H. (2009). Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Marka İmajına Etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8(15): 57-72.
• Özevren, M. (1997). Toplam Kalite Yönetimi. İstanbul: Alfa Basım Yayım.
• Özüpek, M. N. (2005). Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk. Konya: Tablet Kitabevi.
• Porter, M. E. & Kramer, M. R. (2002). The Competitive Advantage Of Corporate Philanthropy. Harvard Business Review. December,2002: 1-15.
• Pruzan, P. (2001). Corporate reputation: image and identity. Corporate Reputation Review. 4(1): 50-64.
• Sânchez, J. L. F., Sotorrio, L. L., Diez, E. B. (2015). The Relationship Between Corporate Social Responsibility and Corporate Reputation in a Turbulent Environment: Spanish Evidence of the Ibex35 Firms. Corporate Governance. 15(4): 563–575.
• Sen, S. & Bhattacharya, C. B. (2001). Does doing good always lead to doing better? Consumer reactions to corporate social responsibility. Journal of Marketing Research. 38(2): 225-243.
• Siltaoja, M.E. (2006). Value Priorities as Combining Core Factors Between CSR and Reputation - a Qualitative Study. Journal of Business Ethics. 68(1): 91-111.
• Sosyal Sorumluluk - OPET, https://www.opet.com.tr/tarihe-saygi , adresinden 14.11.2018 tarihinde alınmıştır.
• Sosyal Sorumluluk - OPET, https://www.opet.com.tr/yesil-yol , adresinden 11.11.2018 tarihinde alınmıştır.
• Sweeney, L. A. (2009). Study of Current Practice of Corporate Social Responsibility (CSR) and an Examination of the Relationship Between CSR and Financial Performance Using Structural Equation Modelling (SEM). (Unpublished Doctoral Thesis). Dublin: Dublin Institute of Technology.
• Şatır, Ç. & Sümer Erendağ, F. (2008). Kurum İtibarının Bileşenleri Üzerine Bir Araştırma: Sağlık Hizmeti Üreten Bir Kamu Kurumunda İç Paydaşlar İtibarı Nasıl Algılıyor? Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi. 5(2): 15-25.
• Taghian, M., D’Souza, C., Polonsky, M. J. (2015). A Stakeholder Approach To Corporate Social Responsibility, Reputation and Business Performance. Social Responsibility Journal. 11(2): 340-363.
• TKSSD, http://kssd.org/10-kurumsal-sosyal-sorumluluk-zirvesi/ , adresinden 18.08.2018 tarihinde alınmıştır.
• Torlak, Ö. (2013). Kurumsal Sosyal Sorumluluk Alanları. Kurumsal Sosyal Sorumluluk. (Ss.32-50). Eskişehir: AÖF Yayınları.
• Turkcell, Kardelenler, https://www.turkcell.com.tr/tr/hakkimizda/sosyal-sorumluluk/toplumsal-sorumluluk-projelerimiz/kardelenler , adresinden 07.11.2018 tarihinde alınmıştır.
• UNCTAD. (1999). The Social Responsibility of Transnational Corporations. NY and Geneva: United Nations.
• Unerman, J. (2008). Strategic Reputation Risk Management and Corporate Social Responsibility Reporting. Accounting, Auditing & Accountability Journal. 21(3): 362-364.
• Yalman, Y. (2018). Türkiye’de Kurumsal Sosyal Sorumluluk Uygulamalarının İşletmelerin Kurumsal İtibarına Etkileri: İşletme Yöneticilerinin Algıları Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Afyon: Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yumuşak, M. (1999). İşletmelerde Sosyal Sorumluluk Kavramının Yönetim Fonksiyonlarına Etkisi ve Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gebze: Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü.
• Ziraat Bankası Faaliyet Raporu, http://ebulten.ziraatbank.com.tr/tr/s/d/ziraatweb/tr/m-1-11.html , adresinden 07.11.2018 tarihinde alınmıştır.