Göçmenler ve Sağlık

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 298 - 313, 17.11.2022

Bayram Demir

Öz

Bu çalışmada göçmenler ve sağlık ilişkisi incelenmektedir. İnsanların tarih sahnesine çıktığından beri göç olgusundan söz edilebilmektedir. Modern zamanlardaki göç olgusu çok farklı problem alanlarının tartışılmasını sağlamaktadır. Bu alanların en önemlisi hiç kuşkusuz sağlıktır. Göçmenler ve sağlık ilişkisi yerel ölçekte kaynak ve hedef ülkeyi etkilemekle birlikte sonuçları açısından tüm küreyi etkilemektedir. Küreselleşmenin geldiği aşama itibarıyla sorunlar karmaşık hale gelmektedir. Sağlığın sosyal belirleyicileri ve sağlıkta eşitsizlik olguları göç olgusu ve onun sonuçları düzeyinde berraklaşmaktadır. Bu çalışmada göçmenler ve sağlık ilişkisi göçmenlerin sağlık statüsü, hedef ülkenin hastalık panoraması, göçmenlerin sağlık hizmeti kullanımında dezavantajları irdelenmiştir. Bu kavramlar, sonuçları ve olası etkileri bakımından değerlendirilmiş olup sağlık sosyolojisi çerçevesinde bir perspektif sunulmaya çalışılmıştır. Zira göçmenler ve yerleşiklerin sağlık durumunun farklılaşmasında en önemli değişken göç sürecidir. Bunun dışında, coğrafi faktörler sabitken sağlık örüntüleri açısından farklı bir değerlendirme söz konusu olmayacaktır. Ayrıca, Türkiye’de göçmenlerin sağlık örüntüleri ele alınmıştır. Sonuç olarak, sağlıkta eşitsizliklerin giderilmesi modelleri çerçevesinde göçmenlerin sağlık durumunun iyileştirilmesi için öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Göç, Göçmenler, Sağlıkta Eşitsizlik, Sağlığın Sosyal Belirleyicileri, Türkiye

Kaynakça

• Amelina, A., & Horvath, K. (2017). Sociology of migration. The Cambridge Handbook of Sociology: Core Areas İn Sociology and the Development of the Discipline, 1, 455-464.
• Aydın, Y. (2021). Türkiye’deki Suriyeli Göçmenlere Verilen Sağlık Hizmetlerinin Değerlendirilmesi, Sorun ve Öneriler. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, (18), 227-248.
• Babacan, B., Coşkun, M., Öztürk Dönmez, R., & Mermer, G. (2017). Hatay'a Göç Eden Suriyeli Sığınmacıların Ev Yaşam Koşulları, Sağlık Durumları ve Sağlık Hizmeti Kullanma Özellikleri. Türkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, 9(4).
• Badanta, B., Rodríguez-Burbano, A. Y., López-Tarrida, A. C., Vega-Escaño, J., Lucchetti, G., Barrientos-Trigo, S., & de Diego Cordero, R. (2021, December). Health Problems and the Use of Medications and Traditional Therapies among Chinese Immigrants Living in Spain. In Healthcare 9(12), 1706, MDPI.
• Bahadır, H., Uçku, R., Sedef Varol, Z., Çiçeklioğlu, M., & Mut, A. N. U. (2016). Kamp Dışında Yaşayan Sığınmacılar; Çalışma, Gelir, Eğitim, Barınma, Su, Banyo ve Beslenme Koşulları. Yayına Hazırlayan: Işıl Ergin, Savaş, Göç ve Sağlık içinde (SS. 32-38), Türk Tabipleri Birliği Yayınları,
• Bajgain, B. B., Bajgain, K. T., Badal, S., Aghajafari, F., Jackson, J., & Santana, M. J. (2020). Patient-reported experiences in accessing primary healthcare among immigrant population in Canada: a rapid literature review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(23), 8724.
• Bas Sarmiento, P., Saucedo Moreno, M. J., Fernández Gutiérrez, M., & Poza Méndez, M. (2017). Mental health in İmmigrants Versus Native Population: A Systematic Review of The Literature. Archives of Psychiatric Nursing, 31(1), 111-121.
• Başterzi, A. D. (2017). Mülteci, sığınmacı ve göçmen kadınların ruh sağlığı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(4), 379-387.
• Blaxter, M. (1987). Evidence on inequality in health from a national survey. The Lancet, 330(8549), 30-33.
• Bonmatí Tomás, A., Malagón Aguilera, M. D. C., Bosch Farré, C., Gelabert Vilella, S., Juvinyà Canal, D., & Garcia Gil, M. D. M. (2016). Reducing health inequities affecting immigrant women: a qualitative study of their available assets. Globalization and Health, 12(1), 1-10.
• Boudville, D. A., Joshi, R., & Rijkers, G. T. (2020). Migration and tuberculosis in Europe. Journal of Clinical Tuberculosis and Other Mycobacterial Diseases, 18, 100143.
• Cacciani, L., Baglio, G., Rossi, L., Materia, E., Marceca, M., Geraci, S., & Guasticchi, G. (2006). Hospitalisation among immigrants in Italy. Emerging Themes in Epidemiology, 3(1), 1-11.
• Capps, R., Fix, M., Ost, J., Reardon-Anderson, J., & Passel, J. (2005). The health and well-being of young children of immigrants. The Urban Institute.
• Carballo, M. (2009). Communicable diseases. Health and migration in European Union: Better Health for All in an Inclusive Society, Instituto Nacional de Saúde Doutor Ricardo Jorge, 53
• Castañeda, H., Holmes, S. M., Madrigal, D. S., Young, M.E. D., Beyeler, N., & Quesada, J. (2015). Immigration as a Social Determinant of Health. Annual Review of Public Health, 36(1), 375–392.
• Chiswick, B. R., Lee, Y. L., & Miller, P. W. (2008). Immigrant Selection Systems and Immigrant Health. Contemporary Economic Policy, 26(4), 555-578.
• Coser, L. A. (1956). The functions of social conflict. The Free Press.
• Çelik, Y, (2013), Sağlık Ekonomisi, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Çiçekli, B. (2009). Uluslararası hukukta mülteciler ve sığınmacılar, Seçkin.
• Davis, K. S., Mohan, M., & Rayburn, S. W. (2017). Service quality and acculturation: advancing immigrant healthcare utilization. Journal of Services Marketing, 31(4/5), 362–372.
• De Haas, H., Castles, S., & Miller, M. J. (2020). The age of migration: International population movements in the modern world. Red Globe Press.
• De Vito, E., De Waure, C., Specchia, M. L., & Ricciardi, W. (2015). Public health aspects of migrant health: A review of the evidence on health status for undocumented migrants in the European Region. World Health Organization. Regional Office for Europe.
• Debesay, J., Nortvedt, L., & Langhammer, B. (2022). Social Inequalities and Health among Older Immigrant Women in the Nordic Countries: An Integrative Review. SAGE Open Nursing, 8, 23779608221084962.
• Demir, B. (2022). Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Düzeyi ve Zorunlu Göçmenler. International Congress of Economics, Politics, Humanities and Social Sciences, Batman.
• Demirel, T., & Akın, B. (2014). Social Justice, Equality and Nursing in Health. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 7(3), 238-245.
• Derose, K. P., Escarce, J. J., & Lurie, N. (2007). Immigrants and health care: Sources of vulnerability. Health affairs, 26(5), 1258-1268.
• Doğan, B., & Karakuyu, M. (2016). Suriyeli göçmenlerin sosyoekonomik ve sosyokültürel özelliklerinin analizi: İstanbul Beyoğlu örneği. Marmara Coğrafya Dergisi, (33), 302-333.
• Fernandes, A., Backstrom, B., Padilla, B., Malheiros, J., Perelman, J., & Dias, S. (2009). Conceptual Framework.
• Health and migration in European Union: Better Health for All in an Inclusive Society, Instituto Nacional de Saúde Doutor Ricardo Jorge, 24.
• Göç İdaresi Başkanlığı, (2022). Düzensiz Göç Hakkında, Erişim tarihi: 26.10.2022. https://www.goc.gov.tr/ duzensiz-goc-hakkinda
• Gültaç, A., & Balçık, P. Y. (2018). Suriyeli sığınmacılara yönelik sağlık politikaları. Sakarya Tıp Dergisi, 8(2), 193- 204.
• Habertürk, (2022). Sağlık Bakanı Koca'dan Göçmen Sağlığı Merkezlerine ilişkin açıklama. Erişim tarihi: 10.09. 2022 https://www.haberturk.com/son-dakika-gocmen-sagligi-merkezlerine-iliskin-onemli-aciklama-3386813 Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2022). Şark Çıbanı istatistikleri. Erişim tarihi: 10.09.2022. https://hsgm.saglik. gov.tr/tr/zoonotikvektorel-sarkcibani/istatistik
• Hamilton, T. G., & Kawachi, I. (2013). Changes in income inequality and the health of immigrants. Social Science & Medicine, 80, 57–66.
• Harunoğulları, M., & Cengiz, D. (2014). Suriyeli göçmenlerin mekânsal analizi: Hatay (Antakya) örneği. TÜCAUM VIII. Coğrafya Sempozyumu, 23, 24.
• Hemminki, K. (2014). Immigrant Health, Our health. The European Journal of Public Health, 24(suppl_1), 92-95.
• Hexel P.C., & Wintersberger H. (1986), Inequalities in Health: Strategies, Soc. Sci. Med., 22(2): 151 -160.
• International Organization for Migration, (2022). World Migration Report 2022. Erişim tarihi: 05.09.2022. https:// publications.iom.int/books/world-migration-report-2022
• Işık, O., & Çilhoroz, Y. (2021). Uluslararası Göçün Sağlık Statüsüne Etkisinin İncelenmesi, Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(4), 1389-1402.
• Kahraman, S., & Kaplan, F. (2020). Türkiye’de Kızamık Hastalığının Son Yıllarda Artma Nedenleri. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 2(3), 175-183.
• Karlsson, M., Nilsson, T., Lyttkens, C. H., & Leeson, G. (2010). Income inequality and health: Importance of a cross-country perspective. Social science & medicine, 70(6), 875-885.
• Kawachi, I. (2000). Income inequality and health. Social epidemiology, 76, 94.
• Keleşmehmet, H. (2018). Dünyada ve Türkiye’de göçmen sağlığı. The Journal of Turkish Family Physician, 9(4), 119-126.
• Koçan, S., Demirci Güngördü, N., Demir, A., & Üstün, Ç. (2017). Bir Grup Sağlık Çalışanının Bakış Açısıyla Göçmen Sorunu: Nitel Bir Çalışma. Electronic Turkish Studies, 12(31).
• Ku, L., & Matani, S. (2001). Left out: immigrants’ access to health care and insurance. Health Affairs, 20(1), 247- 256.
• Küçük, A. (2020). Türkiye’de Göç ve Sağlık Politikaları Analizi:“Sıhhat Projesi” Örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(47), 473-496.
• Leclere, F. B., Jensen, L., & Biddlecom, A. E. (1994). Health care utilization, family context, and adaptation among immigrants to the United States. Journal of health and social behavior, 370-384.
• Malmusi, D. (2015). Immigrants’ health and health inequality by type of integration policies in European countries. The European Journal of Public Health, 25(2), 293-299.
• Manzardo, C., Treviño, B., i Prat, J. G., Cabezos, J., Monguí, E., Clavería, I., & Navarro, R. (2008). Communicable diseases in the immigrant population attended to in a tropical medicine unit: epidemiological aspects and public health issues. Travel Medicine and Infectious Disease, 6(1-2), 4-11.
• Metin, S., Ekinci, F., & Taş, T. A. (2022). Savaş Nedeniyle Ülkelerinden Göçen Suriyelilerin Yaşam Koşulları ve Psikososyal Durumları: Bursa Örneği. Karya Journal of Health Science, 3(2), 140-144.
• Nagi, S. Z., & Haavio Mannila, E. (1980). Migration, health status and utilization of health services. Sociology of health & illness, 2(2), 174-193.
• Pickett, K. E., & Wilkinson, R. G. (2015). Income inequality and health: a causal review. Social science & medicine, 128, 316-326.
• Read, J. G., & Reynolds, M. M. (2012). Gender Differences in Immigrant Health: The Case of Mexican and Middle Eastern Immigrants. Journal of Health and Social Behavior, 53(1), 99–123.
• Rosenthal, T. (2018). Immigration and acculturation: Impact on health and well-being of immigrants. Current Hypertension Reports, 20(8), 1-8.
• Sağlık Bakanlığı, (2022). Türkiye’de Verem Savaşı 2020 Raporu. Erişim tarihi: Eylül 2022 https://hsgm.saglik. gov.tr/tr/tuberkuloz-haberler/turkiye-de-verem-savasi.html#:~:text=2005%20y%C4%B1l%C4%B1nda%20 20.535%20olan%20t%C3%BCberk%C3%BCloz,%56%2C5%20azalma%20olmu%C5%9Ftur.
• Singh, G. K., Rodriguez-Lainz, A., & Kogan, M. D. (2013). Immigrant health inequalities in the United States: use of eight major national data systems. The Scientific World Journal, 2013.
• Şantaş, G. (2020). İç Göç, Sağlık Hizmetleri Kullanımı ve Sağlık Statüsüne İlişkin Kavramsal Bir İnceleme, Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11 (1), 1-7.
• Şentürk, C. (2020). Türkiye şehirlerinde Suriyeli göçmenler. Türkiye ve Uyum Araştırmaları Merkezi Vakfı (ZfTl). Şimşek, H., & Kılıç, B. (2012). Sağlıkta eşitsizliklerle ilgili temel kavramlar. Turkish Journal of Public Health, 10(2), 116-127.
• Tekingündüz, S., Kurtuldu, A., & Işık, T. E. (2016). Sağlık hizmetlerinde eşitsizlik ve etik. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(4), 32-43.
• Tognetti, M. (2015). Health inequalities: access to services by immigrants in Italy. Open Journal of Social Sciences, 3(04), 8. Topcuoğlu, R. A. (2016). Göç Yazınındaki Düzenli ve Düzensiz Göç Kavramları: İnsan Hakları Temelinde Bir Kavramsal Sorgulama. İnsan Hakları Yıllığı, 34, 1-20.
• Tzogiou, C., Boes, S., & Brunner, B. (2021). What explains the inequalities in health care utilization between immigrants and non-migrants in Switzerland?. BMC public health, 21(1), 1-15.
• UNHCR (Birleşmiş Milletler Mülteci Örgütü). Erişim tarihi: 15.09.2022. https://www.unhcr.org/tr/ Ünver, G. T., & Baykal, Ü. Ana Vatan ve Ana Dilden Uzakta Sağlık Hizmeti Sunumu. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2), 51-60.
• Van der Werf, M. J., & Zellweger, J. P. (2016). Impact of migration on tuberculosis epidemiology and control in the EU/EEA. Eurosurveillance, 21(12), 30174.
• Varol, Z. S. (2018). Toplumsal Cinsiyet, Göç ve Sağlık. Toplum ve Hekim, 33(4), 297-305.
• Viruell Fuentes, E. A., Miranda, P. Y., & Abdulrahim, S. (2012). More than culture: structural racism, intersectionality theory, and immigrant health. Social science & medicine, 75(12), 2099-2106.
• WHO, (2022). Social Determinat of Health. Erişim tarihi: 10.09.2022 https://www.who.int/health-topics/socialdeterminants-of-health#tab=tab_1