MİMARİ PROJE UYGULAMALARININ FOTOGRAMETRİK NOKTA BULUTU İLE İNCELENMESİ: IĞDIR ÜNİVERSİTESİ CAMİİ ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 22 - 27, 29.06.2024

Selim Kartal , Emirhan Özdemir , Rüştü Çallı

https://doi.org/10.46460/ijiea.1404705

Öz

Günümüz teknolojisindeki yaşanan gelişmelere bağlı olarak mimari belgeleme ve 3B modelleme çalışmalarında insansız hava araçlarının kullanımı gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır. Literatürdeki çalışmalar incelendiğinde tarihi yapıların belgelenmesi ve 3B modellenmesi konuları üzerine yoğunlaşıldığı görülmektedir. Bu çalışmada literatürdeki araştırmalardan farklı olarak İHA fotogrametrisinin mimari proje uygulama ve takibinde kullanılabilirliği araştırılmıştır. Çalışmada bu amaç doğrultusunda İHA fotoğrafları kullanılarak 3B nokta bulutu ve 3B model üretilmiştir. Belirlenen referans noktalar için; Mimari proje çizimlerinden elde edilen veriler ile lazer metre kullanılarak yerinde ölçüm tekniği ile alınan ölçüler ve son olarak da İHA fotoğraflarından üretilen 3B model üzerindeki bu referans noktalarına karşılık gelen ölçülerin karşılaştırılması yapılmıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda lazer metre ile alınan detay ölçümlerinin, İHA ile elde edilen 3B model üzerinden alınan detay ölçüleri ile kıyaslandığında tutarlılık derecesinin ortalama %98 ve üzerinde olduğu gözlemlenmiştir. Bu sayede İHA fotogrametrisi kullanılarak elde edilen ölçülerin hassasiyeti kanıtlanmıştır. Ayrıca lazer metre ile mimari proje üzerindeki aynı referans noktalarından alınan ölçülerin farklı olduğu tespit edilmiştir. Bunun nedeni ise mimari projedeki detayların uygulama aşamasında formlarının değiştirilmesidir. Bu doğrultuda İHA Fotogrametrisi ile çekilen fotoğraflar üzerinde yapılabilecek hassas ölçümlerin elde edilmesi gelecekte yapılacak mimari proje uygulama ve takibine yönelik çalışmalara önemli bir altlık oluşturulacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Fotogrametri, İHA, nokta bulutu, 3B model, röleve

EXAMINING ARCHITECTURAL PROJECT APPLICATIONS WITH PHOTOGRAMMETRIC POINT CLOUD: IĞDIR UNIVERSITY MOSQUE

Öz

In accordance with the developments in today's technology, the use of unmanned aerial vehicles in architectural documentation and 3D modeling studies is becoming increasingly widespread. When the studies in the literature are examined, it is seen that they focus on the documentation and 3D modeling of historical buildings. In this study, unlike the research in the literature, the usability of UAV photogrammetry in architectural project implementation and monitoring is investigated. In line with this aim, 3D point clouds and 3D models were generated using UAV photos in the study. For the identified reference points, measurements obtained from architectural project drawings, measurements taken on-site using the measurement technique with a laser meter, and finally the comparison of the measurements corresponding to these reference points on the 3D model produced from UAV photos were conducted. Based on the obtained data, when the detailed measurements taken with a laser meter are compared with the detailed measurements taken from the 3D model obtained with UAV, the consistency level is observed to be an average of 98% and above. Thus, the accuracy of the measurements obtained using UAV photogrammetry has been proven. Additionally, it was observed that measurements taken with a laser meter from the same reference points on the architectural project were different. The reason for this is the modification of the forms of details in the implementation phase of the architectural project. In this regard, it is thought that obtaining precise measurements on photos taken with UAV photogrammetry will provide an important groundwork for future studies on architectural project implementation and monitoring.

Anahtar Kelimeler

Photogrammetry, UAV, Point Cloud, 3D Model, Building Survey

Kaynakça

• DeWitt, B.A., & Wolf, P.R. (2000). Elements of Photogrammetry (with Applications in GIS), 3rd ed.; McGraw-Hill Higher Education: New York, NY, USA.
• Ulvi, A., & Yiğit, A. (2019). Kültürel Mirasın Dijital Dokümantasyonu: Taşkent Sultan Çeşmesinin Fotogrametrik Teknikler Kullanarak 3B Modelinin Yapılması. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 1(1), 1-6.
• Yakar, M., Yıldız, F., & Yılmaz, H. (2005 Mart-Nisan). Tarihi ve Kültürel Mirasların Belgelenmesinde Jeodezi Fotogrametri Mühendislerinin Rolü. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 10.Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara.
• Gençerk, E.Y. (2016). İnsansız hava aracı fotogrametrisi uygulaması ile inşaat projesi imalat durumunun araştırılması ( Master's Dissertation, Bilkent University).
• Atay, H. (2002). İnsan Vücudunun Fotogrametrik Yöntemle Modellenmesi (Doctoral dissertation, İstanbul Technical University İnstitute of Science).
• Erdoğan, C. (2005 Kasım). Tarihi Çeşmelerin Dijital Fotogrametrik Yöntemle Rölövelerinin Hazırlanması. Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Mühendislik Ölçmeleri STB Komisyonu 2. Mühendislik Ölçmeleri Sempozyumu 23-25 Kasım 2005, İTÜ – İstanbul.
• Asri, İ., & Çorumluoğlu, Ö. (2007). Büyük Objelerde Tarihi Dokümantasyon ve Tanıtım Amaçlı GPS Destekli Dijital Fotogrametrik 3B Modelleme. TUFUAB IV. Teknik Sempozyumu, İstanbul.
• Asri, İ., & Çorumluoğlu, Ö. (2014). Tarihi Yerleşim Alanlarının Yersel Fotogrametri Yöntemi ile 3B Modellenmesi: Santa-Harabeleri Örneği. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu, İstanbul.
• Maraş, E., Hacıefendioğlu, K., Birinci, F., & Uslu, G. (2016). Tarihi Köprülerin Dokümantasyonu İçin Dijital Fotogrametri ile 3B Modellerinin Oluşturulması ve Dinamik Analizlerinin Yapılması (Tarihi Kurt Köprüsü Örneği). Harita Dergisi, 155, 1-11.
• Marangoz, A., & Özen, M. (2020). Tarihi Yerleşim Alanlarının Yersel Fotogrametrik Yöntem ile 3B Modellenmesi: Zeynel Bey Türbesi Örneği. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 2(1), 1-6.
• Şasi, A. (2020). Kültürel Mirasların İnsansız Hava Aracı ile Fotogrametrik Üç Boyutlu Modelleme Çalışmalarında Karşılaşılan Sıkıntılar ve Öneriler. Türkiye Fotogrametri Dergisi ,2(1) , 7-13.
• Polat, N., Önal, M., Ernst, F.B., Şenol, H.I., Memduhoğlu, A., Mutlu, S., Mutlu, S.İ, Budan, M.A, Turgut, M., & Kara, H., (2020). Harran Ören Yeri Arkeolojik Kazı Alanınındın Çıkarılan Bazı Küçük Arkeolojik Buluntuların Fotogrametrik Olarak 3B Modellenmesi. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 2(2), 55-59.
• Zeybek, M., & Kaya, A. (2020). Tarihi Yığma Kiliselerde Hasarların Fotogrametrik Ölçme Tekniğiyle İncelenmesi: Artvin Tbeti Kilisesi Örneği. Geomatik, 5(1) , 47-57.
• Erdoğan, A., Kabadayı, A., & Akın E.S. (2021). Kültürel Mirasın Fotogrametrik Yöntemle 3B Modellenmesi: Karabıyık Köprüsü Örneği. Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi, 3(1), 23-27.
• Şenol, H.İ., & Orman, E. (2022). Diyarbakır Mardin Kapı’nın Yersel Fotogrametri Yöntemiyle 3B Belgelenmesi. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 4(1), 01-06.
• Döş, M., & Yiğit, A.Y. (2022). Tarihi minberlerin fotogrametri yöntemi ile belgelenmesi. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 4(2), 58-65.
• Kabadayı, A., & Erdoğan, A. (2023). İHA Fotogrametrisi Kullanarak Yozgat Çilekçi Türbesi’nin 3 Boyutlu Nokta Bulutu ve Modelinin Üretilmesi. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 5(1), 29-35.
• Karataş, L. (2023). Yersel lazer tarama yöntemi ve ortofotoların kullanımı ile kültür varlıklarının cephelerindeki malzeme bozulmalarının dokümantasyonu: Mardin Mungan Konağı örneği. Geomatik, 8(2), 152-162.
• Yıldırım Demir, P., & Yaman, A. (2024). Hasas Baba Türbesi’nin Fotogrametrik Rölöve Alımı ve Farklı Yazılımlarda Doğruluk Araştırması. Fırat Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 36(1), 11-23.
• Susam, T. (2019). Topographical Analyses of Unmanned Aerial Vehicle-Based Very High-Resolution Digital Surface Models for Archaeological Sites. Tehnički vjesnik, 26(1), 236-242.