GÜNÜMÜZ EKONOMİK YATIRIM ARAÇLARINDA KİŞİLERE ALTERNATİF BİR MENKUL ALTIN; OSMANLI SİKKELERİ VE MODERN DARPHANE ALTINLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 14, 1 - 29, 31.07.2022

Murat Hatipoğlu Başak Gürsoy

Öz

Sikke kelimesi için birçok tanım bulunmaktadır. TDK’ ya göre; madeni para, madeni paralara
vurulan damga, hayvanları bağlamak için yere çakılan demir veya ağaç kazık olarak kullanılan bu
kelime çalışma içeresinde yatırım amacıyla kullanılan madeni para anlamında kullanılmıştır. Sikke,
tarihte çok çeşitli metaller kullanılarak üretilmiştir. Hükümdarlar için egemenliklerinin önemli bir
simgesi olan sikkeler başa geçen her hükümdara göre ayrı ayrı basılmıştır. Tarihte altın olarak basılan
sikke eski çağlardan beri süsleme kullanımının yanı sıra yatırım amaçlıda kullanılmıştır.
Bu çalışmanın amacı, Osmanlı İmparatorluğu ve modern Türkiye Cumhuriyeti dönemlerinde
tedavüle verilen ve Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünce üretilen baskılı ziynet-takı
ve ziynet-para olarak iki grup altında adlandırılan modern altın sikkelerin, baskı özelliklerinin
belirlenmesi, sınıflandırılmasıdır. Ayrıca, bugüne kadar parçalı hallerde değişik çalışmalarda ifade
edilen bilgilerin derlenmesi ve de konu hakkında araştırmacıların bilgilendirilmesi,
hedeflenmektedir.
Bu çalışma, analitik araştırma yöntemlerinden doküman analizi (derleme) yöntemi ile hazırlanmıştır.
Araştırmanın sınırlılıkları, Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti dönemi olarak
belirlenmiştir. Araştırma kapsamında incelenen basılı yayınlanan dergi, kitap, makale, elektronik
belgelerin bu konunun sadece belirli parçalarını içerdiği görülmüş olup, Osmanlı İmparatorluğu ile
Türkiye Cumhuriyeti dönemlerini bir arada bulunduran altın sikkeler üzerine kapsamlı bir bilimsel
bir makalenin yayınlanmamış olduğu görülmüştür.
Çalışmanın sonuçlarının araştırmacılara, akademisyenlere ve öğrencilere önemli bilgiler sunacağı
umulmaktadır. Çalışmanın önemi ise; günümüz ekonomik yatırım araçlarında kişilere alternatif
sunma gayretleri arasında basılı altın ziynetleri konusunda aydınlatma sağlamış olmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Modern altın sikkeler, Takı ve Yatırım paraları, Kuyumculuk, Darphane ve Damga Matbaası.

A RESEARCH ON GOLD AN ALTERNATIVE INVESTMENT TO PEOPLE IN TODAY’S ECONOMIC INVESTMENT INSTRUMENTS; OTTOMAN COINS AND MODERN MINTED GOLD COINS

Öz

There are many definitions fort he word coin. According to TDK; this word, which is used as a coin,
a stamp on coins, an ironor woodstake driven into the ground totie animals, is used in the sense of
coin used for investment purposes in the study. The coin sand the signatures tat stamp upon the
marecombined as one label as coin, there is a various number of metal types used in order to make
coin. Coins is also a sign of the emperor’s wealthand domination. Further more whenth etrone
changesits leaderal sokind of coins has to change since it’s not accepted as valid by thene worder.
Most of the coins produced by gold alsoit’s used both for ornamentand investment.
The aim of this study is the determinationand classification of the printing characteristics of modern
gold coins (coins) produced by the General Directorate of the Mintand Stamp Printing House, which
are classified under two groups as printed trappings- ornaments andt rappings-money and in the
circulation during the Periods of the Ottoman Empire and modern Republic of Turkey. Inaddition, it
is aimed to compile the information expressed in different studies in fragmented forms until today
and to inform researchers a bout the subject.
This study has been prepared with document analysis (review) method, one of the analytical research
methods. Published magazines, books, articles, electronic books examined within the scope of the
research documents have been found to contain only certain parts of this subject, and modern gold
coins has been seen that a scientific article on it has not been published.
The results of the study are expected that it will provide important information to researchers,
academicians and students. The importance of the study is; Amongth eefforts to offer alternatives to
people in today's economic investment instruments is that it has provided illumination on printed
gold ornaments.

Anahtar Kelimeler

Modern gold coins, Jewelry and investment coins, Jewellery, the Mintand Stamp Printing House.

Kaynakça

• Açıkgöz, Ö. (2010), Osmanlı Para Politikasında Reform Çabaları: 1800-1844 Dönemi Üzerine Bir Değerlendirme, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 6 (12),371-392
• Artuk, İ. (1993), “Cedîd Eşrefî”, İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı, (VII), 210-211
• Atar, Yrd. Doç. Dr A. (2017), XVIII. Asır Fetva Mecmuaları Işığında Osmanlı’da Tedavül Aracı Olarak Kullanılan Paralar, Karabük Üniversitesi İİBF İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi,6 (1), 61-85
• Balı, H. (2020), Niğde Müzesin’deki III. Gıyaseddin Keyhüsrev Dönemine Ait Sikkeler, Milli Kültür Araştırmaları Dergisi, 4, 17-29
• Damalı, A. (2014), A’dan Z’ye Osmanlı Nümismatik El Kitabı, İstanbul, Nilüfer Damalı Eğitim, Kültür ve Çevre Vakfı, ISBN / ISSN: 9786058592629
• Demirel, Gökalp, Z. (2019), Silifke Müzesi’ndeki Kanuni Sultan Süleyman Dönemi Sikkeleri, Sanat Tarihi Dergisi, XXVIII (2), 617-629.
• Dursun, N. (2012), Konya Etnografya Müzesinde Bulunan Osmanlı Klasik DönemiSikkelerinden Örnekler, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (22), Issn: 1307-9581
• Karakök, C. (2014), Kdz. Ereğli Arkeoloji Müzesindeki Osmanlı Sikkeleri (1300–1730), Çeşm-i Cihan: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi E-Dergisi, 1(2), 33-95
• Koçu, R. E. (1969). Türk Giyim, Kuşam ve Süslenme Sözlüğü, İstanbul: SümerbankKültür Yayınları, İsbn: 9786059579858
• Kodalak, B. (2021). Tarih Boyunca Para Sistemleri, Modern Para Politikası ve Altın,Yalın Yayıncılık.
• Özcan, R. (2005). Osmanlı Devleti’nde XVII. Yüzyılda Yapılan Sikke Tashihleri, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 17, 237-266
• Öztel, M. (2020). Counterfeit Coins in Circulation in the Ottoman Markets (1811-1919, Medeniyet Araştırmaları Dergisi ,5 (1), 1-23,
• Pamuk, Ş. (2018). Osmanlı İmparatorluğu’nda Paranın Tarihi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. İsbn:978-605-332-990-9
• Uslu, K. ve Büyüktuncay, Y. (2018). Osmanlı İmparatorluğu Madeni Paraları, İstanbul: İmak Ofset Basım Yayın Tic. Ve San. Ltd. Şti.İsbn:978-605-88966-3-8
• Ünalanözdemir. H. S. (2019). Silifke Müzesi’ndeki Kanuni Sultan Süleyman Dönemi Sikkeleri, Sanat Tarihi Dergisi, XXVIII
• Yükçü,S. ve ATAĞAN, G. (2014).Anadolu’da İlk Paranın Ayar ve Alaşımı, Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, 7, 28-48
• Aykut, Ş. (2019) Osmanlı Sikkeleri, http://xn--babacanktphanesi-qzbb.com/osmanli.htm 13.10.2019
• Bölükbaşı, Ö. F, Darphane-i Âmire, https://istanbultarihi.ist/assets/uploads/pdf/darphane-i-amire-208.pdf 20.03.2021
• Numista, https://en.numista.com/catalogue/index.php 13.10.2019
• Heritage World Coin Auctions, https://www.coinarchives.com/w/results.php?search=ottoman+gold+coins&s=0&upcomin g=0&results=100,13.10.2019
• Ottoman Vahdettin, https://www.worthpoint.com/worthopedia/turkey-1336-ottoman-vahdettin-dlx- 500-132377258,13.10.2019
• Cumhuriyet Altınlar, http://wowturkey.com/forum/viewtopic.php?t=63256,23.02.2021 https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc033/karart bmmc033/karartbmmc03301738.pdf, 23.02.2021