SPACE AND GRAPHIC DESIGN; OTTO HERBERT HAJEK

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 18, 1 - 14, 31.07.2024

Adem Yücel , Nimet Uzun

Öz

Today, space has become an important element of graphic design. Therefore, people are constantly
confronted with visual messages in their daily lives. These visuals also convey messages about the
spaces where they are located. Or vice versa, they give messages about their content in spaces. In other
words, there are messages about the corporate identity and the formation of the space. It is observed
that graphic design works on the identity of institutions in conveying messages in spaces. Graphic
designers who use the space while creating these works should also include the characteristics of the
space in planning and design. The more important corporate identity design is for organizations, the
more important it is to also create the place’s identity. In this sense, space identity formation is not
given the importance it needs in our country. The aim here is to examine the formation of graphic
design in space and to examine the existing studies in this sense.
The space, the space in which it is located, the objects, borders and language it contains constitute
the communication of the space. Man is constantly in a limited space. These spaces create a space of
its own function and idea. For those who spend time here, their emotions, thoughts and movements
are affected by the design and condition of the space. In addition, the placement, arrangement and
movements of the space are influenced directly by the objects it contains. Graphic design is the field
where ways of communicating in space are researched and applied. When combined with corporate
identity and orientation design, the space of the institution is shaped in the light of graphic design. To
be able to look at the space of graphic design with a new perspective; The use of indoor and outdoor,
information graphics, posters and pictograms in the space can be typographic and linear, can support
the orientation of the space, and can also be visual to changing the visual perception of the space.
In that context, Otto Herbert HAJEK’s works support the perception of space and are created in
such a way that space and forms complement each other. By consciously designing more livable
spaces for ease of use and comfort, creating a positive impact on people’s emotions and thoughts, his
works in social areas are presented for human benefit. By using serigraphy designs in his sculptures,
integrity is established in the area where the sculpture will take place.
We can say that Otto Herbert HAJEK’s works give visual identity to the structure of the city. Different
forms of graphical marks have been observed thanks to the holistic relationship established by man
with the space for the transformation of the city. It has been seen that graphic design plays an effective
role in the functioning of the elements in the space.

Anahtar Kelimeler

Graphic design, place, identity

MEKAN VE GRAFİK TASARIM; OTTO HERBERT HAJEK

Öz

Günümüzde mekan, grafik tasarımın önemli bir ögesi haline gelmiştir. Dolayısıyla insanlar günlük
hayatlarında sürekli görsel mesajlarla karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu görseller bulunduğu alanlarla
ilgili de mesaj iletmektedir. Yada tam tersi, mekanlarda içerikleri hakkında mesaj vermektedirler.
Yani mekanlarda kurum kimliği ve mekanın oluşumuna dair mesajlara rastlanmaktadır. Grafik
tasarımında mekanlardaki mesajları iletme konusunda kurumların kimliği ile ilgili çalışmalarda
bulunduğu gözlemlenir. Bu çalışmaları oluştururken alanı kullanan grafik tasarımcılar mekanın
özelliklerini de planlamaya ve tasarıma katmak gereklidir. Kurumsal kimlik tasarımı kurumlar
açısından ne kadar önemli haldeyse mekanın kimliğini de oluşturma o kadar önemlidir. Bu anlamda
ülkemizde mekan kimliği oluşumuna gereken önem verilmemektedir. Burada amaç mekanda grafik
tasarımın oluşumunu incelemek, bu anlamda yapılan mevcut çalışmaları incelemektir.
Mekan, içinde bulunduğu alan, içerdiği nesne, sınır ve dil, mekanın iletişimini oluşturur. İnsan sürekli
olarak sınırlı bir alan içerisindedir. Bu alanlar kendi işlev ve fikrine ait bir alan yaratır. Burada zaman
geçirenler için duygu düşünce ve hareketleri, alanın tasarım ve durumundan etkilenir. Yani mekan
içerdiği objelerin yerleşimi, düzeniyle, hareketleri doğrudan etkilenir. Grafik tasarım, mekanda
iletişim kurma yollarının araştırıldığı ve uygulandığı alandır. Kurumsal kimlik ve yönlendirme
tasarımı ile birleşmesi kuruma ait mekan, grafik tasarım ışığında şekillenir. Grafik tasarımın mekana
yeni bir gözle bakabilmek; Mekana ait uygulamaların iç ve dış mekan, bilgilendirme grafiği, mekan
içerisinde afiş ve piktogramların kullanımı tipografik ve çizgisel olabilir, mekanı yönlendirmeyi
destekleyebilir de, mekan algısını değiştirecek görselliktede de olabilir.
Bu bağlamda Otto Herbert HAJEK’in çalışmaları mekanın algısını destekler nitelikte, boşluk ve
biçimleri birbirini tamamlayacak şekilde oluşturulmuştur. İnsanlar üzerinde duygu düşüncelerine
olumlu etki oluşturmak, kullanım kolaylığı ve rahatlığı için daha yaşanabilir mekanları bilinçli
tasarlayarak, toplumsal alanlarda çalışmaları insan faydasına sunulmuştur. Serigrafi tasarımlarını
heykellerinde kullanarak, heykelin yer alacağı alanda bütünlük kurulmuştur.
Otto Herbert HAJEK’in çalışmalarında kentin yapısına görsel kimlik kazandırdığını söyleyebiliriz.
İnsanın, kentin dönüşümüne mekanla kurduğu bütünsel ilişki sayesinde grafiksel işaretlerin farklı
biçimlerini gözlemlenmiştir. Mekandaki ögelerin işlev kazanmasında grafik tasarımın etkin rol
oynadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Grafik Tasarım, Mekan, Kimlik

Kaynakça

• Ambrosse, G., & Harris, P. (2012). Grafik Tasarımın Temelleri. (1. Baskı). Çev: ME Uslu). İstanbul: Literatür Yayınları.
• Becer, E. (2008). İletişim ve Grafik Tasarım. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Bilgin, N. (1991) “Eşya ve İnsan” Gündoğan yayınları, s.30, Ankara.
• Botton, A. D. (2010). Mutluluğun Mimarisi. çev. Banu Tellioğlu Altuğ, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Ching, K.F.D. (2010). Mimarlık, Biçim, Mekân ve Düzen. (Sevgi Lökçe, Çev.), İstanbul: Yem Yayın.
• Çimen, B., (1994). Kentsel ve mimari mekânda sanat hergelen meydanı Otto Herbert Hajek, Mimarlık Dergisi, 256, 64-65.
• Demirkaya, H. (1999). Mekan kavramının tarihsel süreç içindeki incelenmesi ve günümüzde mekan anlayışı.
• Göka, Ş. (2001) “İnsan ve Mekan” Pınar yayınları, s.28, İstanbul.
• Gürpınar, Ç. (2000). Mekân Kurgusunun Kullanıcılar Üzerindeki Psikolojik Etkilerinin Örneklerle İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Y.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Koos, A. (1999). Otto Herbert Hajek-Konzeptionen der Raumgestaltung (Doctoral dissertation).
• Seçer, F. (2006). Teknolojik Gelişmelerin Konut İç Mekân Tasarımına Etkisi Ve Akıllı Evler. Sanatta Yeterlik Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü İç Mimarlık Anabilim-Anasanat Dalı, İstanbul.
• Sevinç, M. (2019). Bir Hafıza Mekanı Olarak Kent Meydanı ve Dönüşümü: Otto Herbert Hajek’in Akdeniz Sanat Dergisi, Cilt: 13, Sayı:24.
• Yazar, T. & İnanlı, A. (2021). Grafik Tasarımda Kavramsal Entegrasyon ve Anlamsal Derinlik Oluşturma, Socıal Mentalıty And Researcher Thinkers Journal (Smart Journal), vol. 7, no. 53, pp. 3336–3342, E-ISSN:2630-631x.
• Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2008). Sosyal bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (4.Baskı) Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• https://www.tdk.gov.tr/
• https://de.wikipedia.org/wiki/Otto_Herbert_Hajek
• https://www.artlink.com.au/articles/4113/the-vandalisation-of-art-28de29commissioning-art-in-/
• http://www.artnet.com/artists/otto-herbert-hajek/bild-zeichen-i-n7AjR7Gakf64mQEzDowgGg2
• https://digital.collections.slsa.sa.gov.au/nodes/view/578
• https://www.alamy.com/dedicated-to-the-150th-anniversary-of-south-australia