“ZULMET” POEM, AS A STARTING PLACE OF ESCAPING TO IMAJINARY COUNTRY IN AHMET HASHIM

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 1, 499 - 510, 30.04.2017

Murat Tan

Öz

Ahmet Hashim is one of the most important poets of Turkish literature. His poem and poetry are widely reviewed. When we look carefully at Ahmet Hashim's poem, the effects of both the life he live and his temperament are clearly visible. The movements and opinions adopted from Western literature get a new form by filtering through its mood, namely, they take Hashim’s style. In this work, “Zulmet/Darkness”, an important poem, has been studied in terms of its “imajinary composition” and “content”. The content of this poem is a reflection of the poet's memories and the psychological situation. From another point of view, this reflection implies the poet’s attitude towards life. In this poem, the poet, who has passed through life troubles, imposes to poem subject a psychology which is the result of this troublesome. Namely, in the poem subject a pessimistic soul is dominate. In poem, there is also a structure that is formed on you&I and develops in opposite directions. In addition, in the poem, "zulmet/darkness" is the expression of escape from the reality of the poem subject. Despite his wishes, the poem subject is aware of the fact that it is not possible to escape from reality. It is clearly felt the impossibility of moving out of time and space that is expressed with “darknes”. The second point emphasized in the review is the imaginary composition. This imaginary composition has been overlooked in the studies on Hashim’s poems. When examined carefully, it was seen that "Zulmet" constitutes an imajinary composition with the poems "Yollar" and "O Belde" which written in same period. In the imaginary composition of the three poems, "zulmet" is the place where the essence of poetry is condemned to stay, "yollar" is the vehicle leading to the target, and "o belde" is the ultimate happiness country that is missed. Hashim constructs aesthetically and in a manner appropriate to his the mood, the escape which constituted a whole in three poems, through night-day exchange in Zulmet poem.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hashim, Zulmet/Darkness, imajinary country, escape, imaginary composition

AHMET HAŞİM’DE ÖTELERE KAÇIŞIN BAŞLANGIÇ YERİ OLARAK “ZULMET” ŞİİRİ

Öz

Ahmet Haşim, Türk edebiyatının en önemli şairlerinden biridir. Onun şiirleri ve şiir görüşleri hakkında çokça inceleme mevcuttur. Ahmet Haşim’in şiirine dikkatlice bakıldığında, hem yaşadığı hayatın hem de mizacının etkileri açıkça görülür. Batı edebiyatından benimsediği akım ve görüşler, onun mizacından süzülerek yeni bir biçim kazanır, yani Haşimce bir hâl alır. Bu çalışmada, önemli bir şiir olan Zulmet içerik ve parçası olduğu hayal kompozisyonu yönünden incelenmiştir. Bu şiirin içeriği şairin anılarının ve psikolojik durumunun bir yansımasıdır. Bu yansıma, başka bir açıdan da şairin hayat karşısında takındığı tavrı imlemektedir. Zor bir hayat yaşamış olan şair, bu şiirinde, şiir öznesine de bu sıkıntılı hâlin sonucu olan bir psikoloji yükler. Yani, şiir öznesine karamsar bir ruh hâli hâkimdir. Bunun sonucu olarak şiirde sen-ben şahısları üzerinde şekillenen ve birbirine zıt yönlerde gelişen bir yapı söz konusudur. Aynı zamanda şiirin ismi de olan “zulmet” şiir öznesinin realiteden kaçış yerinin ifadesidir. Şiir öznesi ne kadar kaçmak istese de realiteden kaçmanın mümkün olmadığının farkındadır. Şiirde zamanın ve zulmet ile ifade edilen mekânın dışına çıkmanın yani öte âleme geçişin imkânsızlığı açıkça hissedilir. İncelemede vurgulanan ikinci husus, hayal kompozisyonudur. Şairin şiirleri üzerinde yapılan çalışmalarda bu hayal kompozisyonu, gözden kaçan bir husustur. Dikkatle incelendiğinde, “Zulmet” şiirinin, şairin aynı dönem şiirleri olan “Yollar” ve “O Belde” şiirleriyle bir hayal kompozisyonu teşkil ettiği görülür. Üç şiirin oluşturduğu hayal kompozisyonunda “zulmet” şiir öznesinin kalmaya mahkûm olduğu yer, “yollar” hedefe götüren araç ve “o belde” ise özlenen, gitmek istenen nihai mutluluk ülkesidir. Haşim, üç şiirde bir bütün oluşturan kaçışı, Zulmet şiirinde gece-gündüz değişimi üzerinden estetik ve mizacına uygun bir tarzda kurgular.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Haşim, Zulmet, öte âlem, kaçış, hayal kompozisyonu

Kaynakça

• Abdülhak Şinasi Hisar, Ahmet Haşim Şiiri ve Hayatı, Hilmi Kitabevi, İstanbul 1963.
• Ahmet Çoban, Ahmet Haşim, hayatı, kişiliği, sanatı, 1. Baskı, Akçağ Yayınları, Ankara 2004.
• Ahmet Hamdi Tanpınar, Edebiyat Üzerine Makaleler, Dergâh Yayınları, İstanbul 1977.
• Ahmet Haşim, Bütün Şiirleri: Piyale, Göl Saatleri, kitapları dışındakiler, hz. İnci Enginün-Zeynep Kerman, Dergâh Yayınları, İstanbul 1987.
• Hatice Kocabıyık, Ahmet Haşim Şiirlerinde Zaman, Bilkent Üniversitesi, (Basılmamış yüksek lisans tezi), Ankara 2010.
• Hüseyin Tuncer , “ ‘Zulmet’ Şiirinin Tahlili”, Eğitim Bilimleri Dergisi, Buca Eğitim Fakültesi Yayın Organı, Yıl 2, Sayı 3, İzmir 1993.
• Kenan Akyüz, Batı Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi, 4. baskı, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 1986.
• Mehmet Kaplan, “Ahmet Haşim’in Şiirinde Renkli Hayaler”, Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 2, Dergâh Yayınları, İstanbul 1997.
• Melih Erzen, “Yahyâ Kemâl ve Ahmet Hâşim’de ‘Anne’ İmajı”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 35, Konya 2014.
• Orhan Okay, Ahmet Haşim’in Şiirlerinin Sembolizm Açısından Yorumu”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi yayını, İstanbul 1977.