Comparison of German Cause Preposition Von with Turkish Equivalents

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 4, 55 - 64, 30.12.2017

Aygül Şahin Toptaş

Öz

This study covers the comparison of German cause preposition von with its Turkish equivalents semantically based on the study published by Herdtfelder and Maienborn in 2015. The prepositions ablative (-dan) and dolayı, which are Turkish equivalents of the German cause preposition von, were discussed in terms of grammar in Turkish and foreign resources but not covered semantically. For this reason, it is grammatically possible to divide the cause prepositions ablative (-dan) and dolayı, but it is impossible semantically. The aim of this study is to fill the semantic gap between these two forms (dolayı/-dan) in Turkish. According to Herdfelder and Maienborn (2015), there are two types reading of the preposition von with copula Verb in German, namely eventive reading, and stative reading. The study focuses on the questions of whether Turkish equivalents (ablative(-dan)/dolayı) of German cause preposition von can be used for both ways of reading, and if yes, which of these two Turkish forms is more acceptable in which way of reading. Two different questionnaires were applied in the study to interpret the Turkish equivalents of the German cause preposition von In the light of this study, a semantic difference was observed between the prepositions ablative(-dan) and dolayı in eventive reading and stative reading.

Anahtar Kelimeler

Eventive reading, stative reading, ablative, dolayı preposition, holistic effect, coercion

Almanca Neden Bildiren Von Edatının Türkçe Karşılıklarıyla Kıyaslanması

Öz

Bu çalışmada Almanca neden bildiren von edatının Türkçe karşılıkları ile kıyaslaması Herdtfelder ve Maienborn’un 2015 yılında yayınladıkları çalışmaya dayanarak semantik açıdan ele alınmıştır. Almanca neden bildiren von edatının Türkçe karşılıkları olan ablatif (-dan) ve dolayı edatı Türkçe kaynaklarda ve yabancı kaynaklarda dilbilgisi açısından ele alınmış fakat semantik açıdan ele alınmamıştır. Bu sebeple neden bildiren ablatif (-dan) ve dolayı edatını dilbilgisi açısından ayırmak mümkünken, semantik açıdan ayırmak mümkün değildir. Bu çalışmanın amacı Türkçe’ deki bu iki form (dolayı/-dan) arasındaki anlamsal (semantik) boşluğu doldurabilmektir. Herdfelder ve Maienborn’ a (2015) göre Almanca’ da von edatının ek fiil (Kopula-sein) ile kullanılan durumsal okuma şekli(eventive Lesart) ve olaysal okuma şekli (stative Lesart) olmak üzere iki farklı okuma şekli vardır. Çalışmanın odak noktasında, Almanca neden bildiren von edatının Türkçe karşılıklarının (ablatif (-dan) /dolayı) her iki okuma şekli için de kullanıp kullanılamadığı ve eğer kullanılabiliyorlarsa bu iki Türkçe formdan hangisinin hangi okuma şeklinde daha kabul edilebilir olduğu soruları yer almaktadır. Çalışmada Almanca neden bildiren von edatının Türkçe karşılıklarını anlamlandırabilmek amacıyla iki farklı anket çalışması uygulanmıştır. Sonuç olarak iki okuma şeklinde (durumsal/olaysal) ablatif (-dan) ve dolayı edatı arasında anlamsal bir fark gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Olaysal okuma şekli, durumsal okuma şekli, ablatif, dolayı edatı, bütünsel etki

Kaynakça

• Ağuiçenoğlu, Hüseyin (2014): Türkisch Lehrbuch Grammatik. Mit Übungen und Lösungsschlüssel. 2. Auflage. Wiesbaden: Reichert.
• Atabay, Neşe, İbrahim Kutluk & Sezai Özel (1983): Sözcük Türleri. Ankara: Olgaç.
• Banguoğlu, Tahsin (1974): Türkçenin Grameri. İstanbul: Baha.
• Bilgegil, Kaya (1984): Türkçe Dilbilgisi. İstanbul: Dergah.
• Brockelmann, Karl (1954): Osttürkische Grammatik der islamischen Litteratursprachen Mittelasiens. Leiden: Brill. 170-190.
• Demir, Tufan (2013): Türkçe Dilbilgisi. 3. Auflage. Ankara: Kurmay.
• DeLancey, Scott (1984): Notes on agentivity and causation. Studies in Language 8(2). 181-213.
• Ergin, Muharrem (1984): Türk Dil Bilgisi. 2. Auflage. İstanbul: Boğaziçi.
• Ersen-Rasch, Margarete I. (2001): Türkische Grammatik: für Anfänger und Fortgeschrittene. München: Max Hueber.
• Gabain, Annemarie von (1974): Alttürkische Grammatik. 3. Auflage. Wiesbaden: Harrossowitz. 135-140. Grönbech, Kaare (1936): Der türkische Sprachbau. Kopenhagen. Band 1. 33-42.
• Güneş, Sezai (1996): Türk Dili Bilgisi. 2. Auflage. İzmir: D.E.Ü.
• Hacıeminoğlu, M. Necmettin (1974): Türk Dilinde Edatlar. (En Eski Türkçe Metinlerden Zamanımıza Kadar). 2. Auflage. İstanbul: Milli Eğitim.