The Image Values That Enable Dramatic Action in the Epic Story of “Kan Turali, Son of Kanli Koja”

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 3, 69 - 88, 30.09.2018

Dinçer Atay

Öz

In fictions, dynamism of plotline is kept alive by the conflict of opposing forces. In the epic stories of Dede Korkut as well, the mythical life of the world of Oghuz Turks is concretised with universal and philosophical values. This mythical and philosophical structure drags readers to the threshold of different readings. Considering Dede Korkut’s epic story of “Kan Turali, Son of Kanli Koja” as a fiction, the current study assessed the elements of conflict in its fictional plotline according to the dialectics of ideal value versus counter-ideal value. The appearances of ideal and counter-ideal values on the plane of persons, concepts and symbols were examined with a search for new meanings. Insights were offered about some phenomena the appearances of which gain concreteness on such planes. The myth of the multidimensional self-realisation of the human as shown in the example of Kan Turali appears to take place in different semantic sequences in the text. Kan Turali, Son of Kanli Koja, deserves Yellow-Robed Princess Saljan, who possesses the characteristics that the spouse of his ideals must possess, by fighting for her, and thus realises his ideal.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, Kan Turali, fiction, dramatic action, ideal value versus counter-ideal value

Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Boyu Destanında Dramatik Aksiyonu Sağlayan Görüntü Değerleri

Öz

Kurgusal metinlerde olay örgüsünün dinamikliği, bazı karşıt güçlerin çatışma haliyle canlı tutulur. Kültürel düzlemdeki mitik ve felsefi yapı, okuru farklı okumaların eşiğine sürükler. Bu çalışmada Dede Korkut anlatılarından olan Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Boyu destanı kurmaca/itibarî bir metin olarak kabul edilerek kurgusal olay örgüsündeki çatışma unsurları ülküdeğer-karşıtdeğer diyalektiğinde değerlendirilmiştir. Nihayetinde insanın evrensel boyutta sahip olduğu olgu ve erdemlerin farklı kültürel dünyalarda farklı görünüm kazanmakla birlikte, hayat karşısında sergilenen ontolojik duruşun kültürel ve mitik birikim kaynaklı olduğu görülmüştür. Kan Turalı nezdinde somutlanan insanın çok boyutlu olarak kendini gerçekleştirme mitinin bu metin üzerinden farklı anlam dizgeleriyle var olduğu görülür. Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı kendisine eş olacak hatunun sahip olması gereken özellikleri benliğinde barındıran Sarı Tonlu Selce Hatun’u savaşarak hak eder ve ülküsünü gerçekleştirir.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, Kan Turalı, kurgu, dramatik aksiyon, ülküdeğer-karşıtdeğer

Kaynakça

• Abdulla, K. (2012). Mitten Yazıya veya Gizli Dede Korkut. Çev. Ali Duymaz, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Aktaş, Ş. (2000). Dede Korkut Hikâyelerinin Edebî Değeri ve Çağdaş Yorumu Üzerine. Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Bşk. Yayınları. S. 31-34.
• Atabek, R. (1987). Sayı Sembolizmine Giriş. İstanbul: Mimar Sinan Yayınları.
• Bayat, F. (2006). Oğuz Destan Dünyası. İstanbul: Ötüken Neşriyat,
• Bentley, P. J. (2011). Sayılar Kitabı. Çev. Cem Korkut. İstanbul: NTV Yayınları.
• BONNEFOY, Y. (2000). Antik Dünya ve Geleneksel Toplumlarda Dinler ve Mitolojiler Sözlüğü. C.1 (A-K). Çev. Levent Yılmaz. Ankara: Dost Kitabevi.
• Campbell, J. (2010). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. Çev: Sabri Gürses. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Campbell, J. (2006). İlkel Mitoloji. Çev: Kudret Emiroğlu. 3. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi.
• Can, Ş. (2011). Klasik Yunan Mitolojisi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Çüçen, A. K. (2003). Heidegger’de Varlık ve Zaman. Bursa: Asa Kitabevi.