İkinci Yabancı Dil Olarak Fransızca Öğretiminde Şeffaf Sözcükler Modeli

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 2, 159 - 171, 30.06.2019

Ertan Kuşçu

Öz

En yalın tanımıyla dil, insanlar ve toplumlar arası bir iletişim, bir aktarım aracıdır. Dilbilimsel açıdan dil, farklı
anlam ve kullanım biçimleriyle yeni yeni sözcükler türetebilen, mevcut sözcüklere yeni yeni anlamlar yükleyebilen
ve da başka dillerle etkileşime girerek sözcük alışverişinde bulunabilen canlı bir organizmadır. İşte bir dilin anlatım
gücünü ortaya koyan en önemli unsur, o dilin sözvarlığıdır. Bu bağlamda bir dilin sözcük odaklı çalışmalarını,
sözlükbilim (fr. lexicologie), sözlükçülük (fr. lexicographie) ve sözvarlığı (fr. vocabulaire) olarak adlandırılan
dilbiliminin inceleme alanları konu edinir. Sözlükbilim sözcüklerin biçimsel, anlamsal yapısı ve dil içindeki
işlevleriyle ilgili incelemeler üzerine odaklanırken, sözvarlığı ise, bir dile ne denli hâkim olunduğunu ve
sözcüklerin doğru bir dizimle nasıl sıraladığını ele alır. Geçmişten günümüze bilimin ilerlemesi, kültürlerin
yayılması, toplumların refaha ulaşması, teknolojinin gelişmesi ve dünyada olup bitenlerin öğrenilmesi elbette
diller arası etkileşimle gerçekleşebilmiştir. Yani insanoğlu, yüzyıllardır edindiği bilgi ve birikimleri diğer
toplumlara aktarabilmek için hem dil öğretmiştir, hem de diğer toplumlarda ortaya çıkan bilgi ve birikimleri
edinmek için dil öğrenmiştir. Öte yandan turizm ülkesi olan ülkemizde de yabancı dil bilmek ve konuşmak,
toplumun her kesimi tarafından arzu edilen bir durumdur. Batılı anlamda Osmanlı Devletinin son dönemlerinde
Fransızcayla başlayan yabancı dil öğrenme serüvenimiz, günümüzde İngilizceyle devam etmektedir. Osmanlı
Devleti ve Fransa arasındaki yakınlaşmalar sonucunda dilimize, hatta güncel yaşamda sıklıkla kullanmakta
olduğumuz, birçok sözcük geçmiştir. İşte Fransızcadan dilimize geçen bu sözcüklere, şeffaf sözcükler (mots
transparents) denilmektedir. Bu çalışmada, kuramsal yaklaşımlar doğrultusunda ortaöğretim ikinci yabancı dil
olarak Fransızca öğretiminde, şeffaf sözcüklerin hangi oranda ve nasıl öğretildiğini tespit etmek için A1.1 ve A1.2
dil düzeyi “Bien Sûr!” ders kitapları, Genel Tarama Yöntemiyle taranmış ve Fransızca öğretimine şeffaf sözcüklerle
başlamanın önemine değinilmiştir. Bu bağlamda ders kitapları içeriklerindeki bulunan şeffaf sözcüklerin bazı dilsel
yapıların öğretimini de kolaylaştırdığı görülmüştür. Dahası şeffaf sözcükleri konu edinen etkinliklerin
öğrenenlerin ilgisini çekebilecek, öğrenme isteklerini arttırabilecek ve mümkün olduğunca dili onların yaşantısına
sokabilecek bir biçimde içerikte sunulduğu görülmüştür. Ayrıca çalışmada, Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru
Metni ölçütleri doğrultusunda ortaöğretim ikinci yabancı dil öğrenme düzeyleri göz önüne alınarak incelenen
kitaplarda yabancı dil öğretimi ilkelerine uygun biçimde basitten zora, somutta soyuta bir düzende öğretimin
gerçekleştirildiği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fransızca öğretimi, Fransızca öğrenimi, şeffaf sözcükler, söz dağarcığı.

Transparent Word Model in French Vocabulary Teaching as Second Foreign Language

Öz

By its simplest definition, language is a means of communication between people and societies. It is a living
organism which can derive new words with different meanings and usages in linguistic terms, which can attach
newer meanings to existing words and which can exchange words by interacting with other languages. Here, the
most important element that expresses the power of expression of a language is the vocabulary of that language.
The course focuses on the study of linguistics, which is called the lexicology of a language, lexicology
(fr.lexicologie), lexicography, and vocabulary (fr.vocabulaire). Lexicology focuses on investigations of the formal,
semantic structure of words and their functions within the language, while its vocabulary focuses on the extent to
which a language is mastered and how words are ordered in a correct syntax. The advance of science from the past
to the present, the spreading of cultures, the prosperity of societies, the development of technology and the learning
of what is happening in the world can be realized through inter-language interaction. In other words, human beings
have learned languages both to communicate their experiences to other societies and to acquire knowledge and
experiences that have emerged in other societies. On the other hand, knowing and speaking a foreign language in
our country, which is a tourism country, is desired by every part of the society. In the Western sense, our practice
of learning a foreign language that started with the French in the last period of the Ottoman Empire continues well
into today with English. As a result of the friendly relations between the Ottoman Empire and France, there are
many words imported from French that we frequently use in our language, even in the daily life. These words
which were imported from the French are called the transparent words (mots transparents). In this study, in order
to determine how and to what extent the transparent words are taught in accordance with the theoretical
approaches in teaching French as a second foreign language, the A1.1- and A1.2-level, textbooks "Bien Sur!" have
been scanned thoroughly and the importance of using transparent words in starting to teach French has been
pointed out. In this context, it has been seen that the transparent words in the textbooks facilitated the teaching of
some linguistic structures. Moreover, it is seen that the activities that are related to transparent words can be of
interest to learners, increase their learning wishes and present in content in such a way that they can put the
language into their lives as much as possible. Moreover, it has been seen that the activities concerning transparent
words have been presented in such a way that they can be of great interest to learners, they can increase their
learning motivation levels and they can integrate the language into their lives as deeply as possible. In addition, it
has been observed that the second foreign language learning levels of secondary education have been taken into
consideration in the books examined according to the Common European Framework of Reference for Languages.
It has also been seen that the teaching is carried out in an order which moves in accordance with the principles of
foreign language teaching from simple to difficult, from abstract to concrete.

Anahtar Kelimeler

French teaching, French learning, transparent words, vocabulary

Kaynakça

• Aksan D. (1997). Anlambilim. (İkinci Baskı). Ankara: Engin Yayınevi. Aksan, D. (2007). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: TDK Yayınları.
• Avrupa Konseyi. (2009). Diller için Avrupa Ortak Başvuru Metni: (Çev. MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı). T.C MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları: Ankara.
• Bearne, E., Wolstencroft, H. (2009). Visual approaches to teaching writing: Multimodal literacy. 5-11. Los Angeles, Singapore, Washington DC: Sage Publications
• Bekleyen, N. (2016). Çocuklara yabancı Dil Öğretimi, Anı Yayıncılık :1. Baskı. Ankara
• Capdeville, J. (2008). Petite histoire de la langue française. Analele Universitatiidin Craiova, Seria Stiinte Filologice, Lingvistica, XXX/1-2, p. 27-32.
• Castagne, E. (2007) Transparences lexicales entre langues voisines. In Castagne (ed.) Les enjeux de l'intercompréhension. Coll. ICE 2, Reims: Epure. pp. 155-166. Url: http://logatome.eu/publicat/ Gap2005.pdf
• Demircan, Ö. (2005). Yabancı-dil öğretim yöntemleri. İstanbul: Der Yayınları. Demirel, Ö. (2004). Yabancı dil öğretimi. 2. basım. Ankara: PegemA Yayıncılık