Speech Disorders in Series on Television Channels

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 4, 105 - 126, 30.12.2023

Muhammet Talha Karabacak , Fulya Topçuoğlu Ünal

https://doi.org/10.29228/ijlet.72167

Öz

In this study, speech disorders in TV series aired on television channels were identified. In this research, which utilized a case study approach, the most-watched TV series on TV channels, such as ‘Yalı Çapkını, Kızılcık Serbeti, and Gönül Dağı’, were selected as the research subjects. The season finale episodes of these selected TV series were watched to examine speech disorders such as looseness, slurring, stiffness, fast speech, skipping, stuttering, unnecessary sound and word usage, regional dialect usage, parasitic sounds and words, slang, insulting and offensive words, foreign words and pretentious speech, and word repetitions.The identified speech disorders were recorded in a form using the dictation method. Data analysis was conducted through content analysis and descriptive analysis. First, the number, rate, type, and gender distribution of speech disorders were examined for each series. After presenting the results in tables, examples of speech disorders observed in the watched TV series were provided. Then, the results of the three series were compared.The research findings revealed that the most common errors were the use of regional dialects (49.7%), unnecessary sound and word usage (22.5%), skipping (19.75%), slang, insulting and offensive words (4.08%), and word repetition (2.2%). Other identified speech disorders included stiffness (0.45%), looseness (0.45%), foreign words and pretentious speech (0.37%), emphasis and intonation errors (0.29%), and fast speech (0.16%). Based on gender, male actors made speech errors at a rate of 74.95%, while female actors made speech errors at a rate of 25.05%.

Anahtar Kelimeler

Speaking skill, Speech disorders, TV series

Televizyon Kanallarında Yer Alan Dizilerdeki Konuşma Bozuklukları

Öz

Bu araştırmada televizyon kanallarında yer alan dizilerdeki konuşma bozuklukları tespit edilmiştir. Durum çalışmasının kullanıldığı bu araştırmada, araştırma nesnesi olarak televizyon kanallarında en çok izlenen Yalı Çapkını, Kızılcık Şerbeti, Gönül Dağı dizileri seçilmiş ve seçilen bu üç dizinin sezon finali bölümleri izlenerek konuşmalarda geçen “gevşeklik, pelteklik, tutukluk, hızlı konuşma, atlama, kekemelik, gereksiz ses ve sözcük kullanımı, yöresel ağız kullanımı, asalak sesler ve sözler, argo aşağılama ve hakaret içeren sözler, yabancı kelimeler ve özentili söyleyiş, sözcük tekrarları” konuşma bozukluklarının varlığına bakılmıştır. Tespit edilen konuşma bozuklukları dikte yöntemiyle bir forma işlenmiştir. Verilerin analizi; içerik analizi ve betimsel analiz ile yapılmıştır. Öncelikle her bir dizi için konuşma bozukluklarının sayısı, oranı, türü ve bunların cinsiyete göre oranları incelenmiş ve sonuçlar tablolar halinde verildikten sonra izlenen dizilerde yapılan konuşma bozukluklarına örnekler verilmiştir. Ardından üç dizinin sonuçları karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda; yöresel ağız kullanımı %49,7, gereksiz ses ve sözcük kullanımı %22,5, atlama %19,75, argo, aşağılama ve hakaret içeren sözcükler %4,08, sözcük tekrarı %2,2 en çok yapılan hatalar olarak tespit edilmiştir. Tespit edilen diğer konuşma bozuklukları; tutukluk %0,45, gevşeklik %0,45, yabancı kelimeler ve özentili söyleyiş %0,37, vurgu ve tonlama hataları %0,29, hızlı konuşma %0,16 şeklindedir. Cinsiyet değişkenine göre erkek oyuncular %74,95, kadın oyuncular %25,05 oranında konuşma hatası yapmıştır.

Anahtar Kelimeler

Konuşma becerisi, Konuşma bozuklukları, Televizyon dizileri

Kaynakça

• Aktaş, Ş. (2010). Dilin doğru ve güzel kullanımı üzerine. Türklük Bilimi Araştırmaları, (27), 37-42.
• Alpaslan, B. A. (2021). Televizyon üzerine. Uluslararası Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli Dergisi, 4 (1), 206-210.
• Anık, C. (2014). İletişim sosyolojisi kuramsal temeller. İstanbul: Derin Yayınları.
• Arı, G. (2013). Konuşma Öğretimi. C. Yıldız (Ed.), Yeni Öğretim Programına Göre Kuramdan Uygulamaya Türkçe Öğretimi içinde (4. Baskı) (ss. 164-188). Ankara: Pegem Akademi.
• Bayam, A. (2017). 2-6 yaş arasındaki otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara uygulanan oyun seansının sosyal beceri ve dil gelişiminde yol açtığı değişimin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Ünı̇versı̇tesı̇ Sosyal Bı̇lı̇mler Enstı̇tüsü, İstanbul.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Ceylan, E. (2012). Diksiyon öğretimini lise 2. (10. Sınıf) sınıflarda uygulama teknikleri üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çelik, M. (2015). Anasınıfına devam eden 60-72 aylık çocukların matematik gelişimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (24), 118.
• Çilenti, K. (1979). Çocuk ve eğitim. Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Dölek, O. (2021). Konuşma tutumunun konuşma başarımını yordama gücü. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 10(4) , 1477-1492.
• Ekiz, D. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri yaklaşım yöntem ve teknikler (6. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erdem, İ. (2014). Diksiyon. Temizyürek F., Erdem İ., Temizkan M. Türçe öğretimi el kitabı. içinde (5.Baskı) (ss.93-132). Ankara: Pegem Akademi.
• Erdem, İ. (2019). Konuşma eğitimi: kuram uygulama ölçme ve değerlendirme. Güzel A., Karatay, H. (Ed.), Türçe öğretimi el kitabı içinde (3.Baskı) (ss.179-217). Ankara: Pegem Akademi.
• Gürlek, M. ve Aksu, E. (2015). Konuşma hataları. A. Şahin (Ed.) Konuşma eğitimi yöntemler teknikler içinde (1. Baskı) (s. 207-223). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Gönenç, Ö. (2014). İletişim dünyası. İstanbul: Der Kitabevi.
• Kansızoğlu, H. B., Kansızoğlu N. (2022). Konuşma eğitimi ile ilgili temel kavramlar. M. Gün, M. Memiş, (Ed.), Konuşma eğitimi içinde (1. Baskı) (ss. 1-33). Ankara: Nobel Yayınları.
• Karaca, A. (2019). 6.Sınıf öğrencilerinin konuşmalarında karşılaşılan söyleyiş ve boğumlama yanlışları. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Estitüsü, Ordu.
• Katrancı, M. (2014). Öğretmen adaylarının konuşma becerisine yönelik öz yeterlik algıları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 174-195.
• Kaya, A. (2016). Etkili ve güzel konuşma sanatı (Genişletilmiş 6. Baskı). Konya: Salon Yayınları.
• Kıymaz, M.S. (2017). Konuşma hataları. A. Akçay & S. Baskın, (Ed.), Etkinliklerle hafta hafta konuşma eğitimi içinde (1. Baskı) (ss. 153-187). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kuşçuoğlu, A. (2018). İlahiyat fakültelerindeki araştırma teknikleri dersi: bir durum çalışması. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 59(1), 297-316.
• Linver, S. (1997). Konuşma eğitimi. İstanbul: Mert Yayıncılık.
• Memiş, M. & Şentürk R. (2022). Dil ve konuşma bozuklukları. M. Gün & M. Memiş, (Ed.), Konuşma eğitimi içinde (1. Baskı) (ss. 125-168). Ankara: Nobel Yayınları.
• Onarır, T. (2019). Türkiye’de ulusal yayın yapan radyolarda diksiyon ve fonetik: Eğlence programları. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Öğülmüş, S. (1991). İçerik çözümlemesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 24(1) , 213-228.
• Sağır, B. (2021). Televizyon dizilerinde meslekler üzerine halk bilimsel bir inceleme. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Estitüsü, Gaziantep.
• Sever, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin telaffuz hataları üzerine bir inceleme. Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Sever, A. & Topçuoğlu Ünal, F. (2020). Ortaokul öğrencilerinin telaffuz hataları üzerine bir inceleme. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(3), 683-70.
• Şehirli A. Ş. (2022). Televizyon kanallarında yer alan yemek programlarındaki telaffuz bozuklukları. Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Lisanüstü Eğitim Enstitüsü, Kütahya.
• Şenbay, N. (2020). Söz ve diksiyon sanatı. (37. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Taşer, S., (2012). Konuşma eğitimi (2. Baskı). İstanbul: Pegasus Yayınları.
• Temizyürek, F., Erdem, İ. & Temizkan, M. (2014). Konuşma eğitimi: sözlü anlatım. (5.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Tiryaki, S. (2019). Televizyon ve yaşlı bireyler: konya örneğinde bir saha çalışması . Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7 (1) , 345-369.
• Topçuoğlu Ünal & Değeç, H. (2012). Öğretmen görüşlerine göre konuşma eğitiminde karşılaşılan sorunlar. International Journal of Social Science, 5(7), 735-750.
• Topçuoğlu Ünal F. & Özer, D. (2016). Konuşma becerisi ile ilgili kaynakça çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(47), 671-686.
• Topçuoğlu Ünal F. & Özden, M. (2019). Diksiyon ve konuşma eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Tunalı, M. (2015). Başarılı ve güzel konuşma sanatı. İstanbul: Yediveren Yayınları.
• Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ültay, E., Akyurt, H. & Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10) , 188-201.
• Ünür, E. & Apak, D. (2021). Maddelendirilmiş anlatımla iletişim ve medya kavramları sözlüğü. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Zan, B. (2005). Adana İli Merkez Seyhan ve Yüreğir İlçeleri İlköğretim Okullarının 1. ve 2. Sınıflarına Devam Eden Öğrencilerin Konuşma Bozuklukları Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Zavalsız, Y. S. & Soydaş Dağcı, Y. (2019). Televizyon Dizilerinin Toplum Üzerindeki Etkisi (Karabük Örneği). Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(1), 185-201.
• Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (2009). Radyo ve TV’de Türkçenin kullanımı araştırması. Erişim tarihi: 26.07.2023, https://www.rtuk.gov.tr/radyo-ve-tvde-turkcenin-kullanimi/329
• Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (2011).Yayın hizmeti usul ve esasları hakkında yönetmelik. Erişim tarihi: 25.07.2023, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/11/20111102-14.htm
• Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (2022). Gençlerin medya kullanımı ve dijital okuryazarlık araştırmas. Erişim tarihi: 25.07.2023, https://www.rtuk.gov.tr/genclerin-medya-kullanimi-ve-dijital-okuryazarlikarastirmasi-2022/4402
• Gönül Dağı 103. Bölüm (Sezon Finali). (2023, 9 Haziran). Erişim tarihi:09.07.2023 https://www.trtizle.com/diziler/gonul-dagi/gonul-dagi-103-bolum-sezon-finali-13757888
• Gönül Dağı, Dizi, Erişim tarihi: 20.06.2023, https://tr.wikipedia.org/wiki/Gönül_Dağı
• Kızılcık Şerbeti 29. Bölüm (Sezon Finali). (2023, 9 Haziran). Erişim tarihi:01.07.2023, https://www.showtv.com.tr/dizi/tum_bolumler/kizilcik-serbeti-sezon-1-bolum29%20izle/112158
• Kızılcık Şerbeti, Dizi, Erişim tarihi: 20.06.2023, https://tr.wikipedia.org/wiki/Kızılcık_Şerbeti
• Yalı Çapkını 36. Bölüm (Sezon Finali). (2023, 9 Haziran). Erişim tarihi:25.06.2023, https://www.startv.com.tr/dizi/yali-capkini/bolumler/36-bolum-sezon-finali
• Yalı Çapkını, Dizi, Erişim tarihi: 20.06.2023, https://tr.wikipedia.org/wiki/Yalı_Çapkını_(dizi)