KLİNİK LİDERLİK VE SAĞLIK KURUMLARINA YANSIMALARI

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 40 - 50, 16.04.2021

Şirin Özkan

Öz

Sağlık yönetiminde klinik lider, karmaşık sağlık sistemi süreçlerine ve sağlık işgücünün sayısal olarak yetersiz olması gibi zorluklara rağmen, kişisel ve kişilerarası yetenekleri yöneterek klinik bakımın etkin bir şekilde yürütülmesini sağlayan profesyoneldir. Klinik liderden sağlık hizmeti odaklı olması ve kişisel farkındalığının gelişmiş olması beklenir. Ayrıca kendi kendini yönetebilmesi ve kişisel gelişimini devam ettirmesi, iletişim ve planlama becerilerinin gelişmiş olması, inovasyonu desteklemesi, değişime açık olması, hasta ve çalışan güvenliğini geliştirmesi ve cesaret verici olması da beklenir. Klinik liderliğin sağlık kurumlarında etkin uygulanabilmesi için bu konuya öncelik veren ciddi örgütsel yapıya ve üst yönetimin desteğine ihtiyaç vardır. Çalışmanın amacı, klinik liderlik, özellikleri, geliştirilmesi ve sağlık yönetimi alanına yansımaları hakkında bilgi sunmaktır. Araştırmanın, sağlık çalışanlarına, planlamacılara ve sağlık yöneticilerine klinik liderlik özelliklerinin tanınması ve kullanılması konusunda kaynaklık edeceği öngörülmektedir. Aynı zamanda bu çalışmanın gelecekte yürütülecek araştırmalara ışık tutacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Sağlık, Klinik Liderlik, COVID-19

Clinical Leadership And Reflections To Health Institutions

Öz

Clinical leader in health care management is a professional who, despite complex health system processes and challenges such as the numerically inadequate health workforce, manages personal and interpersonal capabilities to ensure the effective execution of clinical care. The clinical leader is expected to be healthcare focused and have an advanced personal awareness. It is also expected to be able to self-manage and maintain personal development, to have developed communication and planning skills, to support innovation, to be open to change, to improve patient and employee safety, and to be encouraging. In order for clinical leadership to be implemented effectively in health institutions, a serious organizational structure that prioritizes this issue and the support of senior management is needed. The aim of the study is to provide information about clinical leadership, its characteristics, development and implications for health management. It is anticipated that the study will serve as a resource for healthcare professionals, planners and health administrators in recognizing and using clinical leadership qualities. Besides, it is thought that this study will shed light on future researches.

Anahtar Kelimeler

Leadership, clinical leadership, health

Kaynakça

• Adeniran, R. K., Bhattacharya, A., & Adeniran, A. A. (2012). Professional excellence and career advancement in nursing: A conceptual framework for clinical leadership development. Nursing Administration Quarterly, 36(1), 41-51.
• Akbolat, M., Işık, O., & Yılmaz, A. (2013). Dönüşümcü liderlik davranişinin motivasyon ve duygusal bağlılığa etkisi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (11), 35-50.
• Akyüz, M. (2020). COVID-19 Pandemisi bağlamında sağlık hizmeti sunan örgütlerde kriz yönetimi yaklaşımları: Kıyaslamalar ve bir model önerisi. Stratejik Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 159-178.
• Ateş, A. Y. & Okur, F. (2020). COVID-19 Pandemisinde gizli kahramanlar: Hemşire liderler. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 6(3), 625-638.
• Boamah, S. A., Laschinger, H. K. S., Wong, C., & Clarke, S. (2018). Effect of transformational leadership on job satisfaction and patient safety outcomes. Nursing outlook, 66(2), 180-189.
• Boamah, S. (2018). Linking nurses' clinical leadership to patient care quality: The role of transformational leadership and workplace empowerment. Canadian Journal of Nursing Research, 50(1), 9-19.
• Budak, F. (2016). Klinik liderlik ölçeğinin türkçe geçerlik güvenilirlik çalışması: Niğde ili kamu hastaneleri birliği örneği, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Kurumları Yönetimi Anabilim Doktora Tezi, Ankara.
• Daly, J., Jackson, D., Mannix, J., Davidson, P. M., & Hutchinson, M. (2014). The importance of clinical leadership in the hospital setting. Journal of Healthcare Leadership, 6, 75-83.
• Duygulu, S., Açıl, S. B., Özdemir, E. K., & Erdat, Y. (2020). COVID-19 Salgını: Yönetici hemşirelerin rol ve sorumlulukları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 7 (Özel Sayı), 34-46.
• Ebrahim, S. (2018). Multi-professional approved clinicians’ contribution to clinical leadership. The Journal of Mental Health Training, Education and Practice, 13(2), 65-76.
• Edmonstone, J. (2009). Clinical leadership: the elephant in the room. The International journal of health planning and management, 24(4), 290-305.
• Fealy, G. M., McNamara, M. S., Casey, M., Geraghty, R., Butler, M., Halligan, P., Treacy, M., & Johnson, M. (2011). Barriers to clinical leadership development: Findings from a national survey. J Clin Nurs. 2011 Jul; 20 (13-14): 2023-32.
• Gorringe, A. (2011). The place for coaching for clinical leadership. International Journal of Clinical Leadership, 17(1).19-23. Gün, İ., & Aslan, Ö. (2018). Liderlik kuramları ve sağlık işletmelerinde liderlik. Journal of Health and Nursing Management, 5(3), 217-226.
• Güreşçi, M. (2020). COVID-19 salgınında Türkiye’de kriz yönetimi iletişimi: TC Sağlık Bakanlığı. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 53-65.
• Hofmann, R., & Vermunt, J. D. (2020). Professional learning, organisational change and clinical leadership development outcomes. Medical Education.
• Jeon, Y. H., Conway, J., Chenoweth, L., Weise, J., Thomas, T. H., & Williams, A. (2015). Validation of a clinical leadership qualities framework for managers in aged care: a Delphi study. Journal of Clinical Nursing, 24(7-8), 999-1010.
• Leggat, S. G., & Balding, C. (2013). Achieving organisational competence for clinical leadership, Journal of Health Organization and Management, Vol. 27, No. 3, pp. 312-329.
• Martin, G. P., & Waring, J. (2013). Leading from the middle: constrained realities of clinical leadership in healthcare organizations. Health, 17(4), 358-374.
• Martin, J. S., McCormack, B., Fitzsimons, D., & Spirig, R. (2012). Evaluation of a clinical leadership programme for nurse leaders. Journal of Nursing Management, 20(1), 72-80.
• McDermott, A. M., Keating, M. A., Leggat, S. G., & Balding, C. (2013). Achieving organisational competence for clinical leadership. Journal of health organization and management.
• McSherry, R., & Pearce, P. (2016). what are the effective ways to translate clinical leadership into health care quality improvement?. Journal of Healthcare Leadership, 8, 11,11-17.
• Mianda, S., & Voce, A. S. (2017). Conceptualizations of clinical leadership: a review of the literature. Journal of Healthcare Leadership, 9, 79.
• Nicola, M., Sohrabi, C., Mathew, G., Kerwan, A., Al-Jabir, A., Griffin, M., ... & Agha, R. (2020). Health policy and leadership models during the COVID-19 pandemic-review article. International Journal of Surgery, 2020 Sep; 81: 122–129.
• NHS. (2010). Institute for Innovation and Improvement and Academy of Medical Royal Colleges: Clinical Leadership Competency Framework (CLCF). Erişim: https://www.leadershipacademy.nhs.uk/wp-content/uploads/2012/11/NHSLeadership-Leadership-Framework-Clinical-Leadership-Competency-Framework-CLCF.pdf, 24.12.2020.
• NHS. (2011). Clinical leadership competency framework. London: National Leadership Council.
• NHS. (2019) Clinical leadership a framework for action. NHS Improvement. IG 02/19 Erişim: https://improvement.nhs.uk/documents/3702/Clinical_leadership_-_framework_Jan2019.pdf, 25.12.2020.
• Nieuwboer, M. S., van der Sande, R., van der Marck, M. A., Olde Rikkert, M. G., & Perry, M. (2019). Clinical leadership and integrated primary care: A systematic literature review. European Journal of General Practice, 25(1), 7-18.
• Özdemir, H. N. Ç., Çakır, R., & Küçükali, R. (2019) Sağlık yöneticilerinin liderlik özellikleri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 2893-2907.
• Özer, Ö., Budak, F., Şentürk, S., & Gün, Ç. (2018) Hekim ve hemşirelerin klinik liderlik algılarının sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi (HEAD), 15(2), 99-105.
• Saravo, B., Netzel, J., & Kiesewetter, J. (2017). The need for strong clinical leaders–Transformational and transactional leadership as a framework for resident leadership training. PLoS One, 12(8), e0183019.
• Sarto, F., & Veronesi, G. (2016). Clinical leadership and hospital performance: assessing the evidence base. BMC health services research, 16(2), 169.
• Stanley, D. (2014). Clinical leadership characteristics confirmed. Journal of Research in Nursing, 19(2), 118-128.
• Veronesi, G., Kirkpatrick, I. & Altanlar, A. (2015). Clinical leadership and the changing governance of public hospitals: implications for patient experience. Public Administration, 93(4), 1031-1048.