The Relationship Between Distributive Leadership and Organizational Happiness in Schools

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 86 - 106, 16.07.2022

Halil İbrahim Sevim , Ahmet Kaya

https://doi.org/10.52848/ijls.1094287

Cited By: 2

Öz

This research was conducted to determine the relationship between distributed leadership in schools and organizational happiness. The research was designed in relational screening model. The universe of the research; It consists of 4,445 teachers working in state-owned primary, secondary and high schools in the central district of Adıyaman province in the 2020-2021 academic year. The sample, on the other hand, consists of 677 teachers, who were formed by using the stratified sampling method, one of the random sampling methods. "Distributed Leadership Scale", "Organizational Happiness Scale" and "Personal Information Form" developed by the researcher were used to collect research data. Statistical operations in the research were carried out using the SPSS 15.0 program. According to the results of the research; Teachers' perceptions of school administrators' levels of distributive leadership and organizational happiness in schools are at a "high" level. Teacher perceptions about school administrators' distributive leadership characteristics do not differ significantly according to gender, marital status, age, branch and school type variables. While teachers' perceptions of organizational happiness in schools differ significantly according to gender, marital status, branch and school type variables; does not differ significantly according to the age variable. In the study, it was revealed that there is a "positive moderate" significant relationship between organizational happiness in schools and the sub-dimensions of distributed leadership. School administrators' distributive leadership characteristics explain approximately 68% of the total variance in the organizational happiness of the school.

Anahtar Kelimeler

Leadership, Distributed Leadership, Organizational Happiness

Okullardaki Dağıtımcı Liderlik İle Örgütsel Mutluluk Arasındaki İlişki

Öz

Bu araştırmada okullardaki dağıtımcı liderlik ile örgütsel mutluluk arasındaki ilişkiyi belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın evrenini; 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Adıyaman ili merkez ilçesinde bulunan devlete ait ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 4.445 öğretmen oluşturmaktadır. Örneklem ise seçkisiz örnekleme yöntemlerinden tabakalı örnekleme yöntemi kullanılarak oluşturulmuş olan 677 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırma verilerinin toplanması amacıyla “Dağıtılmış Liderlik Ölçeği”, “Örgütsel Mutluluk Ölçeği” ve araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Araştırmada istatiksel işlemler SPSS 15.0 programı kullanılarak yapılmıştır.
Araştırma sonucuna göre; okul yöneticilerinin dağıtımcı liderlik özellikleri gösterme düzeyleri ile okullardaki örgütsel mutluluk düzeylerine ilişkin öğretmen algıları “yüksek” düzeydedir. Okul yöneticilerinin dağıtımcı liderlik özellikleri göstermeleri hakkındaki öğretmen algıları cinsiyet, medeni durum, yaş, branş ve okul türü değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Öğretmenlerin okullardaki örgütsel mutluluk algıları cinsiyet, medeni durum, branş ve okul türü değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterirken; yaş değişkenine göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Araştırmada okullardaki örgütsel mutluluk ile dağıtımcı liderliğin alt boyutları arasında “pozitif yönde orta düzeyde” anlamlı bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Okul yöneticilerinin dağıtımcı liderlik özellikleri göstermeleri, okulun örgütsel mutluluğundaki toplam varyansın yaklaşık %68’ini açıklamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Dağıtımcı Liderlik, Örgütsel Mutluluk

Kaynakça

• Adıgüzelli, Y. (2016). Dağıtılmış liderlik ile örgütsel güven arasındaki ilişkinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 41(185), 269-280.
• Adıyaman MEM. (2020). Adıyaman İl Milli Eğitim Müdürlüğü. Erişim: https://adiyaman.meb.gov.tr/, 20.06.2020.
• Ağırdaş, Y. (2014). Resmi liselerde dağıtımcı liderlik ile iş doyumu arasındaki ilişkinin öğretmen görüşlerine dayalı olarak incelenmesi (Çorum örneği) (Yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ağıroğlu Bakır, A. (2013). Öğretmenlerin paylaşılan liderlik ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin analizi (Doktora tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Akçakaya, M. (2010). 21.Yüzyılda yeni liderlik anlayışı. Ankara: Adalet.
• Akyürek, M. İ. (2016). İlkokul müdürlerinin dağıtılmış liderlik özellikleri ile öğretmenlerin iş doyumu algıları arasındaki ilişki düzeyleri (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arabacı, İ. B., Karabatak, S., ve Polat, H. (2016). Ortaöğretim okulu yöneticilerinin dağıtımcı liderlik rollerine ilişkin öğretmen algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1015-1032.
• Arslan, Y. (2018). Öğretmenlerin farklılıkların yönetimi yaklaşımlarına ilişkin algıları ile örgütsel mutluluk algıları ile arasındaki ilişki (Doktora tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Arslan, Y. ve Polat, S. (2017). Örgütsel mutluluk ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(4), 603-622. doi:10.14527/kuey.2017.019
• Ataş Akdemir, Ö. ve Ayık, A. (2017). Okul müdürlerinin dağıtık liderlik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarına etkisi. Universal Journal of Educational Research, 5(12b), 18-26.
• Baloğlu, N. (2016). Okul müdürlerinin dağıtımcı liderlik davranışları ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkiler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1858-1866.
• Baltaş, A. (2001). Ekip çalışması ve liderlik. İstanbul: Remzi.
• Bayram, S. (2020). Öğretmenlerin örgütsel affedicilik algıları ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• Bozkurt, Ö. ve Güral, M. (2014). Modern liderlik tarzlarının yenilik stratejilerine etkisini belirlemeye yönelik bir çalışma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(4), 1-14.
• Brief, A. P. & Weiss, H. M. (2002). Organizational behavior: affect in the workplace. Annual Review of Psychology, 53, 279-307.
• Bulut, A. (2015). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel mutluluk algılarının incelenmesi: bir norm çalışması (Doktora tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Bulut, A. (2020). Eğitim kurumlarında yönetsel tarz ve örgütsel mutluluk arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Uşak.
• Bursalıoğlu, Z. (1994). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (20. baskı). Ankara: Pegem.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem.
• Cemaloğlu, N. (2017). Okul liderliği paylaştıran lider: dağıtımcı lider. Erişim: http://www.kamudanhaber.net/okulda-liderligi-paylastiran-lider-dagitimci-lider, 11.07.2020.
• Cengiz, H. (2007). Hipotez testlerinde anlam düzeyinin belirlenmesinde alternatif yaklaşım: beta olasılığının rolü. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 239 - 249.
• Çelik, S. (2016). Resmi liselerde dağıtılmış liderlik ve öğretmen özerkliği ilişkisinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çetin, S. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin örgütsel adalet algı düzeyleri ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Demircan, T. (2019). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile örgütsel mutlulukları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Duif, T., Harrison, C., Dartel, N. and Sinyolo, D. (2013). Distributed leadership in practice: a descriptive analysis of distributed leadershp in european schools. Erişim: http://josephkessels.com/sites/default/files/duijf_e.a._2013_distributed_leadership_in_practice_esha-etuce_0.pdf, 01.07.2020.
• Eggen, D. D. (2010). Principals’ perceptions of distributed leadership in an elementary school setting (Doctoral Dissertation). Erişim: https://digscholarship.unco.edu/dissertations/, 22.08.2020.
• Frey, B., & Stutzer, A. (2001). Happiness and economics: how the economy and institutions affect human well-being. New Jersey: Princeton University Press.
• Gitmez, A. S. & Morçöl, G. (1994). Socio-economic status and life satisfaction in Turkey. Social Indicators Research, 31, 77-98.
• Gürbüz, G. (2020). Öğretmenlerin örgütsel mutluluk algıları ile örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Hair, J., Black, W., Babin, B., Anderson, R. & Tatham, R. (2006). Multivariate data analysis. Uppersaddle River, N.J. Pearson Education, Inc.
• Kangal, A. (2013). Mutluluk üzerine kavramsal bir değerlendirme ve Türk hane halkı için bazı sonuçlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44), 214 -233.
• Kara, M. A. (2007). İşletme becerileri grup çalışması. Trabzon: Dilara.
• Karasar, N. (1994). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: 3a Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd.
• Kılıç, M. Y. ve Oğuz, D. (2015). Okullarımızda dağıtımcı liderlik: öğretmen algılarına göre liderlik ekibinin liderlik davranışları ve genel uyum düzeylerinin incelenmesi. 10. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Korkmaz, E. ve Gündüz, H. B. (2011). İlköğretim okulu yöneticilerinin dağıtımcı liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 123-153.
• Korkut, A. (2019). Öğretmenlerin örgütsel mutluluk, örgütsel sinizm ve örgütsel adalet algılarının analizi (Doktora tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Kotaoğlu, Z. (2019). Temel eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin yöneticilerine güveni ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki (Sakarya ili örneği) (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Köse, Ö. (2020). Öğretmenlerin algılarına göre okulların dna profilleri ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı), (2020). Millî eğitim istatistikleri, örgün eğitim, 2018/'19. Erişim: http://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/kategori/23, 11.11.2020.
• Memduhoğlu, H. B. ve Yılmaz, K. (Ed.). (2017). Yönetimde yeni yaklaşımlar (3. baskı). Ankara: Pegem.
• Mermer, M. (2019). Mesleki ve teknik anadolu liselerinde görev yapan öğretmenlerin okul yöneticilerinde dağıtımcı liderlik davranışlarına ilişkin görüşleri (Ankara ili örneği) (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Moçoşoğlu, B. ve Kaya, A. (2018). Okul yöneticileri ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki: Şanlıurfa ili örneği. Harran Maarif Dergisi, 3(1), 52-70. doi: 10.22596/2018.0301.52.70
• Özdemir, M., ve Demircioğlu, E. (2015). Dağıtımcı liderliğe ilişkin öğretmen görüşlerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. 8. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Özgenel, M. ve Bozkurt, B. N. (2020). Okul mutluluğunu yordayan bir faktör: öğretmenlerin politik becerileri. Turkish Journal of Educational Studies, 7(2), Mayıs 2020.
• Özkan, M. ve Çakır, Ç. (2017). Dağıtılmış liderlik ölçeği’ nin geliştirilmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 8(30), 1629-1660.
• Öztekin, H. (2016). Mutlu insanların küçük sırları (1. baskı). Nokta e-Kitap.
• Paksoy, M. (2002). Çalışma ortamında insan ve toplam kalite yönetimi. İstanbul: İstanbul İşletme Fakültesi. Paschoal, T. and Tamayo, A. (2008). Construction and validation of work well-being scale. Avaliação Psicológica, 7(1), 11-22.
• Pryce - Jones, J. (2010). Happiness at work. USA: Wiley-Blackwell.
• Rabindarang, S., Bing, K.W. and Yin, K.Y. (2014). The influence of distributed leadership on job stress in technical and vocational education. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 4(1), 490-499.
• Sarıçiçek, L. (2014). Gaziantep ili Şehitkamil ilçesindeki ilkokullarda öğretmen görüşlerine göre paylaşılan liderlik ve okul iklimi (Yüksek lisans tezi). Zirve Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Sezgül, İ. (2010). Liderlik ve etik: geleneksel, modern ve postmodern liderlik tanımları bağlamında bir değerlendirme. Toplum Bilimleri Dergisi, 4(7), Haziran 2010.
• Smith, M. L. (2007). A study of teacher engagement in four dimension of distributed leadership in one school district in Georgia. (Doctoral Dissertation). Erişim: https://digitalcommons.georgiasouthern.edu/cgi, 22.06.2020.
• Storey, A. (2004). The problem of distributed leadership in schools. School Leadership & Schools, 24(3), 249-265.
• Şeker, H. ve Gençdoğan, B. (2006). Eğitimde ve psikolojide ölçme aracı geliştirme. Ankara: Nobel.
• Şimşek, M. Ş. (1995). Yönetim ve organizasyon. Konya: Damla.
• Tanrıöğen, A. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı.
• TDK (Türk Dil Kurumu), (2020a). Türk Dil Kurumu sözlüğü. Erişim: https://sozluk.gov.tr/, 20.09.2020.
• TDK (Türk Dil Kurumu). (2020b). Türk Dil Kurumu sözlüğü. Erişim: https://sozluk.gov.tr/?kelime, 08.10.2020.
• TUİK (Türkiye İstatistik Kurumu). (2020). Yaşam memnuniyeti araştırması, 2019. Sayı: 33729, 17 Şubat 2020.
• Erişim: https://data.tuik.gov.tr/bulten/ındex?p=yasam-memnuniyeti-arastirmasi-2019-33729, 09.07.2020.
• Uçar, R. (2015). İlkokul müdürlerinin dağıtımcı liderlik davranışları ile öğretmenlerin motivasyon ve yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişki (Diyarbakır ili örneği) (Doktora tezi), Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Uçar, R. ve Dağlı, A. (2017). İlkokul müdürlerinin dağıtımcı liderlik davranışları ile öğretmenlerin motivasyon ve yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(60), 198-216.
• Ulusoy, T. (2014). Okullarda sergilenen dağıtımcı liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu ve örgütsel adanmışlıkları arasındaki ilişkiler (Yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Uslu, B. ve Beycioğlu, K. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılıkları ile müdürlerin paylaşılan liderlik rolleri arasındaki ilişki. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 323-345.
• Wahab, J.A., Hamid, A. H. A., Zainal, S., & Rafik, M. F. M. (2013). The relationship between headteachers distributed leadership practices and teachers motivation in national primary schools. Asian Social Science, 9(16), 161-167.
• Warr, P. (2007). Work, happiness and unhappiness. New Jersey: Psychology.
• Waterman, A. S. (1993). Two conceptions of happiness: contrasts of personal expressiveness (eudaimonia) and hedonic enjoyment. Journal of Personality and Social Psychology, 64(4), 678-691.
• Yazıcı Çelebi, G. ve Çelebi, B. (2020). Bireylerin mutluluk düzeylerinin değişkenler açısından incelenmesi. Arhuss Dergisi, 3(1), 179-189.
• Yenilmez, K. (2008). Open primary education school students opinions about mathematics television programmes. Turkish Online Journal of Distance Education – TOJDE, 9(4), 176- 189.
• Yılmaz, A. İ. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin paylaşılan liderlik davranışları (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Yılmaz, D. (2014). Dağıtılmış liderliğin örgütsel güven ile algılanan örgütsel destek ve okul başarısıyla ilişkisi (Doktora tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yukl, G. (2002). Leadership in organisations. New Jersey: Prentice Hall.
• Yüksel, S. (2004). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretme-öğrenme süreçlerine yönelik direnç davranışları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 341-354.