Türkiye’de mesleki ve teknik eğitimde liderler ve yönetim yapılanması.

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 159 - 172, 31.08.2023

Pınar Mardin Yılmaz

https://doi.org/10.52848/ijls.1342551

Öz

Meslekî ve teknik eğitim sosyal ve ekonomik sektörler ile iş birliği içinde ulusal ve uluslararası meslekî yeterliliğe, meslek ahlâkına ve meslekî değerlere sahip, yenilikçi, girişimci, üretken, ekonomiye değer katan ehil iş gücü yetiştirmek amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda her ülke kendi kurumsal ve beşerî kapasitesi ile bu hedefe yönelik çalışmalar gerçekleştirmektedir. Türkiye’de mesleki ve teknik eğitim gündemde olan süreçtir. Mesleki ve teknik eğitim sürecini gerçekleştiren liderlere ve bu süreçte yer alan kurumların işleyişi gittikçe önem kazanmaktadır. Bu doğrultuda çalışmada mesleki ve teknik eğitimdeki liderlere ve yönetim yapılanmasında bulunan kurumlara odaklanılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda alan taraması yapılmıştır. Liderlerin kimler olabileceği ve hangi görev ve sorumluluklara sahip oldukları tartışılmıştır. Yönetim yapılanmasında merkez ve taşra teşkilatında farklı kurum ve kuruluşlar yer almaktadır. Merkez teşkilatında Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü ile taşra teşkilatında il ve ilçe milli eğitim müdürlüklerinin yapılanması söz konusudur. Ayrıca işin mutfağı olarak tabir edebileceğimiz mesleki ve teknik eğitim okullarının yönetim yapılanmasında farklı görev ve sorumlulukta yöneticilerin olduğu göze çarpmaktadır. Bu çalışmada lider olarak kabul edilen bu yöneticiler okul müdürü ve birbirinden farklı görevleri bulunan müdür yardımcılarıdır.

Anahtar Kelimeler

Lider, Mesleki ve Teknik Eğitim, Yönetim

Leaders and management structure in vocational and technical education in Türkiye

Öz

Vocational and technical education aims to train an innovative, entrepreneurial, productive, competent workforce that adds value to the economy, with national and international professional competence, professional ethics and professional values, in cooperation with social and economic sectors. With this purpose, each country carries out studies towards this goal with its own institutional and human capacity. Vocational and technical education is a process that is on the agenda in Türkiye. Leaders who carry out the vocational and technical education process and the functioning of the institutions involved in this process are gaining more and more importance. In this direction, the study focused on the leaders in vocational and technical education and the institutions in the management structure. Document analysis, one of the qualitative research methods, was used in the research. With the purpose of the research, a field survey was conducted. It has been discussed who the leaders can be and what duties and responsibilities they have. In the management structure, there are different institutions and organizations in the central and provincial organization. The General Directorate of Vocational and Technical Education in the central organization and the provincial and district national education directorates in the provincial organization are in question. It is striking that there are managers with different duties and responsibilities in the management structure of vocational and technical education schools, which we can call the kitchen of the business. These administrators, who are accepted as leaders in this study, are school principals and vice principals who have different duties.

Anahtar Kelimeler

Leader, Vocational and Technical Education, Management

Kaynakça

• Akbaşlı, S., Erçetin, Ş. Ş., & Yüce, H. (2019). İlkokul öğretmenlerinin glokal liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri. OPUS International Journal of Society Researches, 14(20), 54–74. https://doi.org/10.26466/opus.585869
• Alkan, C., Doğan, H. & Sezgin, İ. (1998). Mesleki ve teknik eğitimin esasları (4. Baskı). Ankara: Alkım.
• Alkın, C. & Ünsar, S. (2007). Liderlik özellik ve davranışlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 75-94.
• Aydın, M. (2010). Eğitim yönetimi. Ankara: Hatiboğlu Yayınları.
• Buluç, B.(2003).Mesleki ve teknik eğitim kurumlarında eğitim yönetimi işlevlerinin değerlendirilmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 303, 19-29.
• CEDEFOP. (2011). Exploring leadership in vocational education and training. Luxembourg: Publications Office of the European Union. https://www.cedefop.europa.eu/en/publications-and-resources/publications/6113
• CEDEFOP. (2014). Terminology of European education and training policy selection of 100 key terms. https://www.cedefop.europa.eu/files/4117_en.pdf Erişim tarihi: 02.02.2021.
• Cice, Y. & Balkar, B. (2020). Mesleki ve teknik eğitim sisteminin istihdam ve ekonomik büyüme açısından işlevselliğinin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1-34.
• Çırpan, H. (1999). Lider mi, Yönetici mi? Active Dergisi, Haziran-Temmuz Sayısı, 1-5.
• Darling-Hammond, L., LaPointe, M., Meyerson, D., Orr. M. T., ve Cohen, C. (2007). Preparing school leaders for a changing world: Lessons from exemplary leadership development programs. Stanford, CA: Stanford University, Stanford Educational Leadership Institute.
• Educational International (2009). Literature review: Vocational education and training. http://download.eiie.org/Docs/WebDepot/091213_VET_Literature_EDITED%20AA.pdf
• Erçetin, Ş.Ş. (2000). Lider sarmalında vizyon (Genişletilmiş 2. baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• ETF. (2005) Glossary of vocational education, training (VET) and labour market terms. https://www.etf.europa.eu/sites/default/files/m/C12578310056925BC12571FE00348145_NOTE6KQF3C.pdf Erişim tarihi: 03.02.2021.
• Falk, I., & Smith, T. (2003). Leadership in vocational education and training: Leadership by design not by default. National Centre for Vocational Education Research.
• Gu, C., Gomes, T., & Brizuela, V. (2011). Technical and vocational education and training in support of strategic sustainable development. https://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:832727/FULLTEXT01.pdf
• Güçlü, N. (2016). Liderliğe genel bir bakış. N. Güçlü ve S. Koşar (Ed.) Eğitim yönetimi ve liderlik teori araştırma ve uygulama içinde (ss.1-16). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Katz, R. L. (1974). Skills of an effective administrator. Harvard: Harvard Business Press.
• Lunenburg, F. C. ve Ornstein A. C. (2013). Eğitim yönetimi (çev. G. Arastaman), Nobel Akademi Yayıncılık.
• McGregor, D. (1966). Leadership and motivation. MIT Press.
• MEB. (2014). Türkiye mesleki ve teknik eğitim strateji belgesi ve eylem planı 2014-2018. http://mtegm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_07/29122004_mte_stareji_belgesi_2014_2018_1.pdf Erişim tarihi: 03.02.2021.
• MEB. (2018). Türkiye’de Meslekî ve Teknik Eğitimin Görünümü. Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi No:1 https://mtegm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_11/12134429_No1_Turkiyede_Mesleki_ve_Teknik_Egitimin_Gorunumu.pdf Erişim Tarihi: 01.02.2021.
• OECD. (2010). Learning for Jobs. https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/9789264087460-en.pdf?expires=1613469170&id=id&accname=guest&checksum=ADD23284C2BEC3C17CAD608CF9789DEA Erişim Tarihi: 01.01.2021
• OECD. (2021). Teachers and leaders in vocational education and training, OECD Reviews of Vocational Education and Training, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/59d4fbb1-en.
• Özdemir, G. & Şahin, S. (2016). Development of the technical leadership skills scale in vocational and technical high school administrators: Reliability and validity studies. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 135-152.
• Özdemir, G., & Şahin, S. (2020). Mesleki ve teknik anadolu liseleri yöneticilerinin teknik liderlik becerilerinin geliştirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 63-79.
• Resmî Gazete. (1986). 3308 sayılı mesleki eğitim kanunu. Sayı: 19139. Ankara. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.3308.pdf Erişim tarihi: 25.01.2021.
• Resmî Gazete. (2008). İl istihdam ve mesleki eğitim kurulları çalışma usul ve esasları hakkında yönetmelik. Sayı: 27031. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/10/20081021-11.htm Erişim Tarihi:01.02.2021
• Resmî Gazete. (2013). Millî eğitim bakanlığı ortaöğretim kurumları yönetmeliği. Sayısı: 28758. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/09/20130907-4.htm Erişim tarihi:04.02.2021.
• Resmî Gazete. (2018). 1 nolu Cumhurbaşkanlığı teşkilatı hakkında cumhurbaşkanlığı kararnamesi. Sayı: 30474, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/19.5.1.pdf. Erişim tarihi: 24.01.2021.
• Ruiz-Valenzuela, J., C. Terrier and C. Van Effenterre (2017), Effectiveness of CEOs in the public sector: Evidence from further education ınstitutions, CVER, https://cver.lse.ac.uk/textonly/cver/pubs/cverbrf005.pdf
• Stogdill, R. M. (1974). Handbook of leadership: A survey of theory and research. NY: Free Press.
• Türk Dil Kurumu (2022). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayını.
• UNESCO. (2016). Revised Recommendation concerning technical and vocational education and training. PARIS: UNESCO. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000245068.page=5
• Volmari, K., Helakorpi, S., & Frimodt, R. (2009). Competence framework for VET professions. Handbook for practitioners. Helsinki: Finnish National Board of Education.
• Yalçınkaya, M. (2002). Çağdaş okulda etkili liderlik. Ege Eğitim Dergisi, 2 (1), 109-119.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.