KÜLTÜREL ZEKÂNIN ÖRGÜTSEL ÇATIŞMALARI ÇÖZME YÖNTEMLERİNE ETKİSİ: KAMU SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 1, 126 - 149, 10.03.2020

Gökhan Kenar , Meral Bektaş

https://doi.org/10.17130/ijmeb.700905

Öz

Bireylerin kendilerinden farklı kültürdeki kişilere karşı duyarlı olma, onları anlayabilme
yeteneği kültürel zekâ olarak tanımlanmaktadır. Kamu kurumlarındaki çalışanların oluşturduğu
örgütlerdeki yerel kültürel farklılık, kültürel zekânın önemli bir çalışma alanını oluşturmaktadır.
Çalışanların iş hayatında yaşadığı problemler ise, örgütsel çatışmayı çözme yöntemleriyle
çözülebilmektedir. Bu çalışma, Antalya’daki kamu kurumlarında 392 beyaz yakalı kamu
çalışanı üzerinde uygulanmıştır. Araştırmanın amacı, kamu çalışanlarının kültürel zekâlarının
örgütsel çatışmaları çözme yöntemlerine olan etkisini incelemektir. Çalışma nicel veri toplama
aracı olarak anket formu kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre kültürel zekânın üstbiliş,
biliş, motivasyon ve davranış alt boyutlarının örgütsel çatışmayı çözme yöntemlerinin alt
boyutları üzerinde anlamlı etkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zekâ, Örgütsel Çatışmaları Çözme Yöntemleri, Örgütsel Çatışma, Kamu Sektörü

Kaynakça

• Aksoy, Z. (2013). Kültürel zekâ ve çok kültürlü ortamlardaki rolü (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alon, I., & Higgins, J. M. (2005). Global leadership success through emotional and cultural intelligences. Business Horizons, 48(6), 501-512.
• Ang, S., & Van Dyne, L. (2008). Conceptualization of cultural intelligence: Definition, distinctiveness, and nomological network. In S. Ang, L. Van Dyne (Eds.), Handbook of cultural intelligence: Theory, measurement, and applications (1st ed., pp. 3-15). Armonk, New York: M.E. Sharpe Inc.
• Ang, S., Van Dyne, L., Koh, C., Ng, K. Y., Templar, K. J., Tay, C., & Chandrasekar, N. A. (2007). Cultural intelligence: Its measurement and effects on cultural judgment and decision making, cultural adaptation and task performance. Management and Organization Review, 3(3), 335–371. Bagshaw, M. (1998). Conflict management and mediation: Key leadership skills for the millennium. Industrial and Commercial Training, 30(6), 206-208.
• Beheshtifar, M. A., & Hesani, G. (2013). Organizational citizenship behavior (OCB): A factor to decrease organizational conflict interdisciplinary. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 5(1), 214-222.
• Blake, R. R., Mouton, J. S., Barnes, L. B., & Greiner, L. E. (1964). Breakthrough in organization development. Harvard Business Review, 42(6), 133-155.
• Bogdanova, P. (2014). The role of cultural intelligence on the choice of a cross-cultural conflict management style and on cooperation in a public goods experiment (Doctoral Dissertation). Jacobs University, School of Humanities and Social Sciences, Bremen.
• Boucher, M. M. (2013). The relationship of principal conflict management style and school climate (Doctoral Dissertation). University of South Carolina University, Columbia.
• Can, A. (2016). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Yayınları. Caputo, A., Ayoko, O. B., & Amoo, N. (2018). The moderating role of cultural intelligence in the relationship between cultural orientations and conflict management styles. Journal of Business Research, 89, 10-20.
• Chen, A. S., Lin, Y., & Sawangpattanakul, A. (2011). The relationship between cultural intelligence and performance with the mediating effect of culture shock: A case from Philippine laborers in Taiwan. International Journal of Intercultural Relations, 35(2), 246-258.
• Çağlayan, O. A. (2006). Örgütsel çatışma yönetimi ve bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çapık, C. (2014). Geçerlik ve güvenirlik çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 17(3), 196-205.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Demir, M. (2009). Konaklama işletmelerinde duygusal zekâ, örgütsel sapma, çalışma yaşamı kalitesi ve işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişkinin analizi (Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Donaldson, L. (1995). Conflict, power, negotiation. BMJ: British Medical Journal, 310(6972), 104-107. Donovan, M. M. (1993). Academic deans and conflict management: The relationship between perceived styles and effectiveness of managing conflict (Doctoral Dissertation). Marquette University, Visconsin.
• DPB. (2015). Kamu personelinin sayısı hangi ilde ne kadar? Erişim Tarihi: 15.12.2018, https:// memurunyeri.com/memur/kamu-personeliyle-ilgili-diger haberler/12874-kamu-personelininsayisi- hangi-ilde-ne-kadar.html
• Elkhouly, S. M. E., & Gamaleldin, A. M. (2012). The relationship between cognitive cultural intelligence and dominating conflict resolution style in the industrial sector in Egypt. In Competition Forum. 10(1). 222-230.
• Earley, P. C., & Ang, S. (2003). Cultural intelligence: individual interactions across cultures. California: Stanford University Pres.
• Earley, P. C., & Mosakowski, E. (2004). Cultural intelligence. Harvard Business Review, 82(10), 139- 146.
• Earley, P. C., & Peterson, R. S. (2004). The elusive cultural chameleon: Cultural intelligence as a new approach to intercultural training for the global manager. Academy of Management Learning and Education, 3(1), 100-115.
• Erçetin, Ş. Ş. (2000). Örgütsel zekâ. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(24), 509-526. Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe-yöntem-analiz. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hill, C. W. L., & Jones, G. R. (1989). Stratetic management theory. Ohio, Mason: Houghton Mifflin Co. Hofstede, G. (1991). Cultures and organizations. London: McGraw-Hill Company.
• İlhan, M., & Çetin, B. (2014). LISREL ve AMOS programları kullanılarak gerçekleştirilen yapısal eşitlik modeli (yem) analizlerine ilişkin sonuçların karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(2), 26-42.
• İlhan, M., & Çetin, B. (2014). Kültürel zekâ ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 94-114.
• İslamoğlu, H. A. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Beta Yayınları. Kalaycı, Ş. (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karadal, H., & Özsungur, F. (2017). Hizmet inovasyon davranışı ile psikolojik sermaye ve etik liderlik ilişkisinin incelenmesi: Adana örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(5), 663-672.
• Kaya, A., & Yılmaz, S. (2015). Çatışmayı yönetme stilleri ile müzakere becerileri arasındaki ilişki. Cumhuriyet Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(2), 145-160.
• Kaya, H. (2008). Kamu ve özel sektör kuruluşlarının örgütsel kültürünün analizi ve kurum kültürünün çalışanların örgütsel bağlılığına etkisi: Görgül bir araştırma. Maliye Dergisi, 155(1), 135-170.
• Kılınç, T. (1985). Örgütlerde çatışma: Mahiyeti ve nedenleri. İ.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, 4, 103-124. Lawrence, P. R., & Lorsch, J. W. (1967). Differentiation and integration in complex organizations. Administrative Science Quarterly, 12(1), 1-47.
• Livermore, D. (2011). The cultural intelligence difference: Master the one skill you can’t do without in today’s global economy. New York: Amacom.
• Mercan, N. (2016). Çok kültürlü ortamlarda kültürlerarası farklılıkları yönetme sanatı: Kültürel zekâ. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırma Dergisi, 2(2), 32-49.
• Metcalf, H. C., & Urwick, L. (2003). Dynamic administration: The collected papers of Mary Parker Follett. London: Routledge.
• Nagao, A. K. H. (2015). The impact of cultural intelligence levels on community college faculty conflict management preferences: A quantitative study (Doctoral Dissertation). California State University, Fullerton.
• Niederauer, S. (2006). Üniversite üst düzey yöneticilerinin kişilik tipleri ve örgütsel çatışma çözme stilleri (Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Öztaş, U. (2005). Örgütsel çatışma yönetiminde cinsiyet faktörünün etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Paik, H. S. (1998). One intelligence or many? Alternative approaches to cognitive abilities. Personality Papers. Retrieved June 11, 2018, from http://www.personalityresearch.org/papers/paik.html
• Peterson, B. (2004). Cultural intelligence: A guide to working with people from other. Boston: Intercultural Press Inc.
• Pruitt, D. G. (1983). Strategic choice in negatiation. American Behavioral Scientist, 27(2), 167-194. Putnam, L. L., & Wilson, C. E. (1982). Communicative strategies in organizational conflicts: Reliability and validity of a measurement scale. Annals of the International Communication Association, 6(1), 629-652.
• Rahim, M. A. (1983). A measure of styles of handling interpersonal conflict. Academy of Management Journal, 26(2), 368-376.
• Rahim, M. A. (2002). Toward a theory of managing organizational conflict. International Journal of Conflict Management, 13(3), 206-235.
• RezaieeKelidbari, Hamid R., RezaieeDizgah, M., & RajabiJourshari, P. (2012). The relationship between cultural intelligence and job performance of operational staff in ports (Case study: Ports and maritime headquarters in Khuzestan province-Iran). Journal of Basic and Applied Scientific Research, 2(6), 6133-6138.
• Seval, H. (2006). Çatışmanın etkileri ve yönetimi. Sosyal Bilimler Dergisi, (15), 245-254.
• Sökmen, A., Benk, O., & Gayaker, S. (2017). Örgüt kültürü, örgütsel vatandaşlık davranışı ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Bir kamu kurumunda araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 415.
• Talu, N. (1999). Çoklu zekâ kuramı ve eğitime yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 164-172.
• Tengilimoğlu, D. (1991). Kişilerarası çatışma ve çatışmayı teşhis modelleri. Amme İdaresi Dergisi, 24(2), 123-144.
• Thomas, K. W. (1992). Conflict and conflict management: Reflections and update. Journal of Organizational Behavior, 13(3), 265-274.
• Thomas, C. D., & Inkson, K. (2009). Cultural intelligence: Living and working globally. San Francisco: Berrett-Koehler Publishers.
• Terman, L. M., Otis, A. S., Dickson, V., Hubbard, O. S., Norton, J. K., Howard, L., Flanders, J. K., & Cassingham, C. C. (1917). A trial of mental and pedagogical test in a civil service examination for policemen and firemen. Journal of Applied Psychology, 1(1), 17-29.
• Tuguz, K., Abu Samra, R., & Almallah, I. (2015). An exploratory study of the impact of cultural intelligence on conflict management styles: Evidence from Jordan. Middle East Journal of Business, 10(3), 25-40.
• Üngüren, E. (2009). Çalışma hayatında örgütsel çatışma: Konaklama işletmeleri üzerinde bir araştırma. Çalışma ve Toplum, 1(1), 95-127.
• Van Dyne, L., Ang, S., & Koh, C. (2008). Development and validation of the CQS: The cultural intelligence scale. In S. Ang, L. Van Dyne (Eds.), Handbook of cultural intelligence: Theory, measurement, and applications (1st ed., pp. 16-38). Armonk, New York: M.E. Sharpe, Inc.
• Van Dyne, L., Ang, S., & Livermore, D. (2010). Cultural intelligence: A pathway for leading in a rapidly globalizing world. In K. M. Hannum, B. Mcfeeters, L. Booysen (Eds.), Leading across differences: Cases and perspectives (1st ed., pp.131-138). San Francisco, CA: Pfeiffer.
• Wall, J. A., & Callister, R. R. (1995). Conflict and its management. Journal of Management, 21(3), 515- 558.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.