ÖZEL HASTANELERDE REKABET İSTİHBARATI TOPLANMASI SÜRECİNE YÖNELİK DURUM ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 3, 944 - 970, 30.09.2021

Kaan Uyanık , Mustafa Yıldırım , Mustafa Abdül Metin Dinçer

https://doi.org/10.17130/ijmeb.831974

Öz

Çalışmanın amacını; hastanelerde rekabet istihbaratının (R.İ) hangi kaynaklardan nasıl toplandığına, rekabet istihbaratı faaliyetlerini etkileyen çevresel faktörlerin neler olduğuna ve hastanelerin rekabet istihbaratını ne tür amaçlar doğrultusunda kullandıklarına dair bilgilerin sunulması ve çalışmanın vakalarını oluşturan hastanelerde R.İ’nin örgütsel yapıda ne şekilde ve nasıl yer bulduğunun betimlenmesi oluşturmaktadır. Araştırmada çoklu vaka analizi ve kuramsal örneklem mantığı kullanılmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda, Sağlık Bakanlığının 2017 senesinde yayınlamış olduğu sağlık istatistiği yıllığının verilerine göre nüfusun ve hastane sayısının en yoğun olduğu Marmara Bölgesi araştırma sahası olarak seçilmiştir. Bu bölgedeki hastanelerden yedi tanesine ulaşılmış ve sekiz yöneticiyle nitel araştırma yöntemi kullanılarak yarı yapılandırılmış mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Sorular, hastanelerin rekabet istihbaratı faaliyetlerini sorgular nitelikte belirlenmiş olan odak noktalarına göre hazırlanmıştır. Bu çerçevede geliştirilen kategoriler ve bu kategorilerin birbiriyle olan ilişkileri nitel içerik analizi ile irdelenmiştir. Araştırmanın sonucunda, çalışmanın vakalarını oluşturan hastanelerde özel bir rekabet istihbaratı biriminin olmadığı ve bu sürecin resmi olmayan bir biçimde gerçekleştiği, istihbarat uygulamalarında çevresel faktörlerin önemli bir etkisi olduğu, rekabet istihbaratının genellikle taktiksel karar alma faaliyetlerinde kullanıldığı ve hastanelerin faaliyetlerinde dikkat etmeleri gereken sektöre özel rekabet şartlarının olduğu bilgilerine ulaşılmıştır. Yine çalışmanın bir diğer önemli çıktısı da vakalar arasında kısa vadeli düşünmeye bağlı olarak taktiksel karar almanın ve çevresel özelliklerin henüz hastanelerde R.İ kavramının tam anlamıyla kurumsal bir sürece oturmadığını göstermektedir. Her ne kadar R.İ ile ilgili yöneticilerin kafasında belli bir şablon olsa da kavramın kurumsallaşmamasından dolayı vakalar arasında R.İ ile ilgili bir ikilemin oluşmasına neden olmakta ve bu ikilem de uzun vadeli düşünmekten ziyade vakaların kısa vadeli taktiksel kararlara tutunmalarını arttırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Rekabet İstihbaratı, Stratejik Yönetim, Özel Hastane, Sağlık Yöneticisi, Rakip Analizi

A CASE STUDY ON THE COLLECTION OF COMPETITIVE INTELLIGENCE PROCESSES IN PRIVATE HOSPITALS

Öz

The purpose of the study is to investigate which sources and how competition intelligence (CI) is collected in hospitals, and what are the environmental factors affecting the competitive intelligence activities. And it consists of presenting information on what kind of purposes hospitals use competitive intelligence and a description of how and in what way C.I found a place in the organizational structure in the hospitals that constitute the cases of the study. Multiple case analysis and theoretical sampling logic were used in the study. Through the purpose of the study, according to the data of the health statistics yearbook published by the Ministry of Health in 2017, the Marmara Region, where the population and the number of hospitals are the highest, was selected as the research area. Seven of the hospitals in this region were reached and semi-structured interviews were conducted with eight managers using qualitative research method. The questions were prepared according to the focal points determined to inquire about the hospitals' competitive intelligence activities. The categories developed in this framework and the relationships between these categories were examined with qualitative content analysis. As a result of the study, it was determined that the hospitals that constitute the cases of the study did not have a special competition intelligence unit. It was concluded that the competitive intelligence process took place unofficially and that environmental factors have a significant impact on intelligence practices. In this context, it has been found that competitive intelligence is generally used in tactical decision-making activities and that there are sector-specific competition conditions that hospitals should pay attention to in their activities. Another important outcome of the study is that tactical decision-making and environmental features, depending on short-term thinking among the cases, are not yet fully established in the institutional process of the concept of C.I in hospitals. Although there is a certain template in the minds of executives related to C.I, the lack of institutionalization of the concept causes a dilemma regarding C.I among the cases and this dilemma increases the clinging of cases to short-term tactical decisions rather than long-term thinking.

Anahtar Kelimeler

Competitive Intelligence, Strategic Management, Private Hospital, Health Manager, Competitor Analysis.

Kaynakça

• AKBOLAT, Mahmut, (2009), “Türkiye Sağlık Sektöründe Rekabet Stratejileri: Hastaneler Üzerine Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• AKPINAR, Haldun ve İbrahim Edin, (2007), “Rekabet İstihbaratı”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:7, No:28, s.1-8.
• BADR, Ahmad, Emma Madden ve Sheila Wright, (2006), “The Contribution of CI to the Strategic Decision Making Process: Empirical Study of the Europen Pharmaceutical Industry”, Journal of Competitive Intelligence and Management, Cilt:3, No:4, s.15-35.
• BISSON, Christophe ve Sheila Wright, (2011), “Türk KOBİ’lerinde Rekabet İstihbaratı Uygulamalarının Tipolojisi”, Kadir Has Üniversitesi’nin Katkılarıyla Yayınlanan Rapor, 01.03.2011.
• CAMPOS, Hector Montiel, Alejandro Magos Rubio ve Madet Ruiseñor Quintero, (2013), “A Competitive Intelligence Model Where Strategic Planning is Not Usual: Surety Sector in Mexico”, Canadian Center of Science and Education, Cilt:7, No:1, s.1-13.
• ESKİYÖRÜK, Diğdem ve Mehmet Turan, (2012), “Halkla İlişkiler Uygulayıcıları Rol Modellerinde Örgüt Kültürünün Etkisi ve Hastane İşletmelerinde Bir Uygulama”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:14, No:2, s.19-50.
• FULD, Leonard M., (1995), “The New Competitor Intelligence: The Complete Resource for Finding, Analyzing, and Using Information about Your Competitors”, John Wiley & Sons, New York.
• GELB, Betsy D., Mary Jane Saxton, George M. Zinkhan ve Nancy D. Albers, (1991), “Competitive Intelligence: Insights from Executives”, Business Horizons, Cilt:34, No:1, s.43-47.
• KAHANER, Larry, (1996), “Competitive Intelligence: From Black Ops to Boardrooms - How Businesses Gather, Analyze, and Use Information to Succeed in the Global Marketplace”, Simon & Schuster, New York.
• LEE, Wan-I, Cheng-Wu Chen, Tsung-Hao Chen ve Chen-Yuan Chen, (2010), “The Relationship Between Consumer Orientationi Service Value, Medical Care Service Quality and Patient Satisfaction: The Case of a Medical Center in Southern Taiwan”, African Journal of Business Management, Cilt:4, No:4, s.448-458.
• LIEBOWITZ, Jay, (2006), “Strategic Intelligence: Business Intelligence, Competitive Intelligence, and Knowledge Management”, Auerbach Publications, Taylor & Francis Group, New York.
• MCDOWELL, Don, (2009), “Strategic Intelligence: A Handbook forPractitioners, Managers and Users”, The Scarecrow Press, Inc., Plymouth.
• MERRIAM, Sharan B., (2013), “Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber”, Çeviren: Selahattin Turan, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• MYBURGH, Sue, (2004), “Competitive Intelligence: Bridging Organizational Boundaries”, Information Management, Cilt:38, No:2, s.46-55.
• ÖZDEMİR, Erkan, (2010), “Rekabet İstihbaratı Toplama ve Etik: Bir Alan Araştırması”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:43, s.67-95.
• ÖZDEMİR, Erkan, Serkan Kılıç ve Z. Berna Aydın, (2010), “Sosyal Güvenlik Reformu Sonrası Tüketici Olarak Hastaların Hastane Seçimi: Pazarlama Açısından Bir Alan Araştırması”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:29, No:1, s.1-27.
• PATTON, Michael Quinn, (2014), “Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri”, Çeviren: Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir, Pegem Akademi, Ankara.
• PORTER, Michael E., (2015), “Rekabet Stratejisi: Sektör ve Rakip Analizi Teknikleri”, Çeviren: Gülen Ulubilgen, Aura Kitapları, Agora Kitaplığı, İstanbul.
• PRESCOTT, E. John, (1999), “The Evolution of Competitive Intelligence: Designing a Process for Action”, Proposal Management Competitive Intelligence, Bahar Dönemi Yayını, s.37-52.
• PUNCH, Keith F., (2005), “Sosyal Araştırmalara Giriş / Nicel ve Nitel Yaklaşımlar”, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• SALGUEROA, Gisela Casado, Pedro Carlos Resende Jr. ve Ignacio Aldeanueva Fernandez, (2017), “Proposal of an Assessment Scale in Competitive Intelligence Applied to the Tourism Sector”, Journal of Intelligence Studies in Business, Cilt:7, No:1, s.38-47.
• SEVİÇİN, Ahmet, (2005), “Türkiye’de İlk 500’e Giren İşletmelerde Rekabetçi İstihbarat Sistemi Uygulamalarına İlişkin Bir Araştırma”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:23, No:2, s.181-205.
• SHING, Michelle Ng Kwet ve Laura J. Spence, (2002), “Investigating the Limits of Competitive Intelligence Gathering: is Mystery Shopping Ethical?”, Business Ethics: A European Review, Cilt:11, No:4, s.343-353.
• Willig, C. (2008). Introducing qualitative research methods in psychology, second edition. Maidenhead: McGare Hill/Open University Press.
• YAP, Ching Seng, Md Zabid ve Abdul Rashid, (2011), “Acquisition And Strategic Use Of Competitive Intelligence”, Malaysian Journal of Library & Information Science, Cilt:16, No:1, s.125-136.
• YILDIRIM, Ali ve Hasan Şimşek, (2008), “Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri”, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• YIN, Robert K., (2013), “Case Study Research: Design and Methods”, SAGE Publications, Washington DC.