Mardinli Luvîs Şeyho ve Nuzhetu’t-Tarf fi Muhtasari’s-Sarf İsimli Eseri

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 44 - 55, 31.10.2021

Ahmet Şen

Öz

19. yy. Arap dili ve edebiyatında modernleşme dönemi olarak kabul edilir. Bu yüzyılda Arap dünyasında Avrupa ülkelerinde eğitim alan birçok Arap dilcisi ve edibi bulunmakta olup bunların çok sayıda eserleri mevcuttur. Makalemizde söz konusu ediplerden Mardin asıllı Lübnanlı dilci Luvîs Şeyho el-Yesû‘î ve onun Arap gramerine dair Nuzhetu’t-tarf fî muhtasari’s-sarf isimli eseri incelenmiştir. Öncelikle müellifin hayatı eserleri ve ilmî kişiliği ile hayatında önemli bir yer tutan el-Meşrik dergisi yöneticiliği ele alınmıştır. Bu incelemeler neticesinde velûd bir yazar olduğu görülen Cizvit papazı Luvîs Şeyho, sadece Arap dili ve edebiyatı ile değil başta Hristiyan ilahiyatı ve felsefe olmak üzere birçok alanla ilgilenmiş ve bu sahalarda çok sayıda eser vermiştir. Nuzhetu’t-tarf’ta sarf konularını özetle sunarken talebenin meseleleri zihninde soru işareti bırakmadan anlayabilmesi için tablo kullanımı, soru-cevap, harekeleme, notlandırma gibi enstrümanları etkili bir şekilde kullanmıştır. Çalışmanın amacı, yabancıların öğrenme açısından sorun yaşadıkları Arap gramerine yönelik kolaylaştırma/basitleştirme çabaları çerçevesinde Nuzhetu’t-tarf fî muhtasari’s-sarf isimli eserini üslup ve içerik yönüyle inceleyerek Luvîs Şeyho’nun yenilik hareketindeki konumunu belirlemektir.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Edebiyatı, Luvîs Şeyho, Mardin, Nuzhetu’t-tarf fi muhtasari’s-sarf, el-Meşrik.

Louis Cheikho al-Mardini and his work named “Nuzhatu't-tarf fî mukhtasari’s-sarf”

Öz

In our article, the Lebanese linguist of Mardin origin, Louis Cheikho, and his work Nuzhetu't-tarf fî muhtasari's-sarf, on Arabic grammar has been examined. First of all, the author's life, works and scientific personality and the management of the al-Mashriq magazine, which has an important place in his life, are discussed. As a result of these studies, Jesuit priest Louis Cheikho, who was seen to be a prolific writer, was not only interested in Arabic language and literature, but also in many fields, especially Christian theology and philosophy, and produced many works in these fields. While presenting the subjects of morphology in Nuzhatu't-tarf fî mukhtasari’s-sarf, he effectively used instruments such as the use of tables, question-answer, vocalization, and noting so that the student could understand the issues without leaving any question marks in his mind.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language and Literature, Louis Cheikho, Mardin, Nuzhatu, al-Mashriq.

Kaynakça

• Cumeylî, H., Hedv, H. M., Râvî H. H., El-Hamdânî, T. N., Er-Râvî, A. İ., El-Cubûrî, A. A., Ra’ûf, İ. A. (2000/1420). Mevsû‘atu Beyti’l-hikme li-a‘lâmi’l-‘Arab fî’l-karneyni’t-tâsi‘ ‘aşer ve’l-‘işrîn. Bağdad: Beytu’l-Hikme.
• İbn Madâ, Ebu’l-‘Abbâs Ahmed b. ‘Abdurrahman. (1988). er-Reddu ‘ale’n-nuhât. Nşr. Şevkî Dayf. Kâhire: Dâru’l-Me‘ârif.
• Kurd Ali, M. (1980). el-Mu‘âsirûn. Dimaşk: Matbû‘atu’l-Mecma‘u’l-Luga’l-‘Arabiyye.
• Es-Sâbûnî, A. (1992). ‘Uyûnu'l-mu’ellefât. Thk. Mahmûd Fâhûrî, Haleb: Câmi‘atu Haleb.
• Şen, A. (2019), "Ahmed Berânik’in en-Nahvu’l-Menhecî Adlı Eseri Bağlamında Nahiv Öğretiminin Kolaylaştırılmasına Yönelik Görüşleri". Dergiabant. 7 / 14, ss. 549-566.
• Şeyho, L. (1895). Mirkâtu’l-mecânî (5. Baskı). Beyrut: El-Matba‘atu’l-Kâsûlîkiyye li’l-âbâi’l-yesû‘iyyîn.
• Şeyho, L. (1898a). “Es’ile”. El-Meşrik. I/I (Ocak), 47.
• Şeyho, L. (1898b), Nuzhetu’t-tarf fî muhtasari’s-sarf. Beyrut: El-Matba‘atu’l-Kâsûlîkiyye li’l-âbâi’l-yesû‘iyyîn.
• Şeyho, L. (1927). “‘Amelu’l-meşrik fî Rub‘i Karnin”. El-Meşrik. XXV/XII (Aralık), ss. 925-941.
• Şimşek, Ş. (2018). Arap Gramerinin Kolaylaştırılması Bağlamında Yenilikçilik Hareketleri Ve Arapça Öğretimine Etkileri. Doktora Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniverstiesi, SBE.
• Tülücü, S. (2010). “Luvîs ŞEYHO”. DİA. c. 39, İstanbul, ss. 86-88.
• Tümer, G. (1993). “CİZVİTLER”. DİA. c. 8, İstanbul, ss. 40-42.
• Ez-Ziriklî, H. (1989). el-A‘lâm. Beyrut: Dâru’l-İlm li’l-Melâyîn.