Kinetik Bina Kabuklarının Estetik Olgusu Bağlamında İncelenmesi: Calatrava Yapıları

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 64 - 79, 31.10.2023

Gizem Karaoğlu Çitken , Ruşen Yamaçlı

Öz

Estetik, duyularla algılanan güzellik olarak tanımlanabilmektedir. Mimarlıkta yapı ve formlar, işlevselliği, sosyolojik kazanımları ve estetik değerlerine göre sınıflandırılmaktadır. Mimari ürün, ana değerine ulaşabilmek için sosyolojik, ekonomik, teknolojik, estetik vb. açılardan ele alınmalıdır. Tekil olarak tasarlanan yapılar bir kentin parçası olması nedeniyle çevresi ile algılanmaktadır. Yapının kabuğu kullanıcıların ilk karşılaştığı ve estetik duyguları harekete geçiren öge olması sebebiyle önemlidir. Güncel teknolojiler ile yenilenen yapı kabuklarına estetik değer, enerji verimliliği, sürdürülebilirlik gibi işlevler kazandırılmıştır. Hareketin dâhil edilmesi ile ortaya çıkan kinetik sistemler, geleneksel tasarım yöntemlerine yenilik katmış, yapılarda fiziki dönüşümler ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda Santiago Calatrava kinetik mimarlık araştırmalarının öncüsü olmuş, tasarımlarında hareketi kullanabilmek için birçok sistem geliştirmiştir. Çalışmada, Calatrava’nın tasarımlarında kinetik cephe sistemleri entegre ettiği yapılar estetik bağlamda incelenmiştir. Ayrıca estetik, simetri, düzen, oran, doğadan ilham alma gibi kavramlar ile ele alınmış, incelenen yapıların bu bağlamda estetik bir değere sahip olup olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hareketli bina kabuğu, Kinetik mimarlık, Mimarlıkta estetik, Santiago Calatrava

Investigation of Kinetic Building Shell in Context of Aesthetic Facts: Calatrava’s Buildings

Öz

Aesthetic can be defined as the beauty perceived by the senses. In architecture, structures and forms are classified based on their functionality, sociological benefits, and aesthetic values. To achieve its core value, architectural products must be approached from various perspectives such as sociological, economic, technological, and aesthetic aspects. Buildings which are designed individually are perceived in relation to their surroundings due to being a part of a city. The shell of the structure is significant due to being the first element encountered by users and triggering aesthetic emotions. The building envelopes, which have been revitalized with current technologies, have been endowed with functions such as aesthetic value, energy efficiency, and sustainability. The kinetic systems that emerged with the inclusion of motion have added innovation to traditional design methods, and physical transformations have emerged in the structures. In this context, Santiago Calatrava has been the Pioneer of kinetic architectural research and has developed many systems to use motion in his design. In the study, the structures in which Calatrava integrated kinetic façade systems in his designs were examined in terms of aesthetics. In addition, concepts such as aesthetics, symmetry, order, proportion, inspiration from nature were discussed, and it was determined whether the structures examined had an aesthetic value in this context.

Anahtar Kelimeler

Movable building shell, Kinetic architecture, Aesthetics in architecture, Santiago Calatrava

Kaynakça

• Baç, M., vd. (2007). Felsefe. (Ed. D. Taşdelen). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Becerik, B. (2001). Mimarlıkta Estetik Olgusu ve Değerlendirilmesi Sorunu. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Beyoğlu, A. (2016). “Sanat Eğitiminde Altın Oran ve Leonardo da Vinci’nin Eserleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi". YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, ss. 360-382.
• Demirarslan, D. (2007). “İç Mimarlık Eğitiminde Estetik Olgusu”. Mimarlıkta Estetik Düşünce, s. 281. Ankara: Mimarlar Odası Yayınları.
• Dickie, G. (1962). “Is Psychology Relevant to Aesthetics?”. The Philosophical Review, 71(3), ss. 285-302.
• Frederick, M. (2007). Mimarlık Okulunda Öğrendiğim 1 01 Şey. İstanbul: Yem Yayınevi.
• Garip, E. ve Garip, B. (2012). “Aesthetic Evaluation Differences Between Two Interrelated Disciplines: A Comparative Study on Architecture and Civil Engineering Students”. Social and Behavioral Sciences, 51, s. 533-540.
• Gündoğdu, E. ve Arslan, H. D. (2019). “Yapı Kabuğu Tasarımında Biyomimesis Kullanımının Örnekler Üzerinden Değerlendirilmesi”. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(4), ss. 159-168.
• Hasol, D. (2014). Tasarım ve Mimarlık. Doğan Hasol: http://www.doganhasol.net/tasarim-ve-mimarlik.html adresinden alındı [20.06.2023].
• Karaoğlu Çitken, G. ve Balçık, S. (2023). “Maddesiz Mimarlık Ögeleri ile Tasarlanan Etkileşimli Bina Cephelerinin Kamusal Mekan Kullanımına Etkisi”. 6. International Palandöken Scientific Studies Congress. ss. 795- 809.
• Karaoğlu, G. ve Yamaçlı, R. (2022). “Kinetik Cephe Sistemlerinin Enerji Verimliliği Kapsamında Değerlendirilmesi”. (Ed. M. Geçimli), Mekan Tasarımında Sürdürülebilir Yaklaşımlar, s. 3-17. Ankara: İksad Yayınevi.
• Karasakal, H. ve Kavraz, M. (2021). “Yapısal ve Fonksiyonel Bağlamda Bir Sanat Yapısı: Valencia Opera Binası”. Sanat Dergisi, 38, ss. 216-243.
• Kortan, E. (2022). “Mimaride Estetik Üzerine”. Yapı Dergisi, https://yapidergisi.com/mimaride-estetik-uzerine/ adresinden alındı [17.06.2023].
• Masiero, R. (2006). Mimaride Estetik. Çev. Fırat Genç. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Onat, E. (2020). Mimarlık, Form ve Geometri. (7. Baskı ). Ankara: Efil Yayınevi.
• Oxford Learner's Dictionaries. (2022). Oxford Learner's Dictionaries. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/kinetic? adresinden alındı [18.06.2023]
• Sarıcıoğlu, P., ve Ayçam, İ. (2018). “Değişim ve Dönüşümün Cephelere Yansıması: Kinetik Cephelerin Sürdürülebilirlik Açısından Potansiyelinin İncelenmesi”.ISUEP2018 Uluslararası Kentleşme ve Çevre Sorunları Sempozyumu: Değişim/Dönüşüm/Özgünlük. ss. 368-378, Eskişehir.
• Schmarsow, A. (1984). Das Wesen der Architektonishen Schlöpfung. Leipzig.
• Taflı, A. (2019). Hareketli Yapı Kabuğu Elemanlarının Dünya Örnekleri Üzerinden Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Tola, A., ve Vokshi, A. (2013). Santiago Calatrava, City of Arts and Science: The Similarity of the Elements. 2nd Annual International Conference on Business, Technology and Innovation Conference. Durres, Albenia.
• Tunalı, İ. (2012). Estetik. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Türk Dil Kurumu. (2022). TDK. https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı [15.06.2023]
• Türkmenoğlu Bayraktar, N., ve Şener, M. (2021). “Sağlık Yapısı Cephelerinde Enerji Verimliliğini Arttırmaya Yönelik Güncel Uygulamalar Üzerine Bir İnceleme”. Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 6(1), ss. 285-299.
• Tzempelikos, A., Athienitis, A., ve Karava, P. (2007). “Simulation of Façade and Envelope Design Options for a New Institutional Building”. Solar Energy, ss. 1088-1103.
• Vitrivius. (2016). Mimarlık Üzerine. Çev. Çiğden Dürüşken. İstanbul: Alfa yayın.
• Yaşa, A. (2010). Mimari Kinetik Sistemler ve Performansa Dayalı Tasarım Önerileri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldırım Özgencil, S. (2004). Mimarlık ve Estetik, Betonun Estetiği. Hazır Beton Kongresi.
• İnternet Kaynakları
• Url-1: https://tr.pinterest.com/pin/308144799475913133/ (Erişim tarihi: 25.12.2022).
• Url-2: https://edition.cnn.com/style/article/tehran-transformer-house-sharifi-ha/index.html (Erişim tarihi: 26.12.2022).
• Url-3: https://www.arkitera.com/proje/sharifi-ha-evi/ (Erişim: 10.12.2022).
• Url-4:https://www.archdaily.com/69219/uap-ned-kahn-to-create-kinetic-artwork-for-brisbane-airport (Erişim tarihi: 12.11.2022).
• Url-5: https://www.yesilist.com/altin-oranin-dogaya-yansidigi-17-ornek/ (Erişi m: 20.12.2022).
• Url-6: https://mimarobot.com/haber/genel-haber/mimari-tasarim-ve-oran-kavrami/ (Erişim: 09.01.2023).
• Url-7: https://bilimfili.com/altin-oran (Erişim tarihi: 05.01.2023).
• Url-8: http://mimdap.org/2013/05/milwaukee-sanat-muzesi-santiago-calatrava/ (Erişim Tarihi: 09.11.2022).
• Url-9: https://mam.org/info/quadracci.php (Erişim tarihi: 16.10.2022).
• Url-10:https://www.idesignarch.com/lhemisferic-an-eye-catching-architectural-masterpiece-in-valencia/ (Erişim tarihi: 13.10.2022).
• Url-11: https://www.milliyet.com.tr/vitrin/santiago-calatrava-6651230 (Erişim tarihi: 11.10.2022).
• Url-12: https://tr.pinterest.com/pin/401875966728070225/ (Erişim tarihi:27.02.2023).
• Url-13:https://www.architectmagazine.com/design/buildings/florida-polytechnic-university-designed-by-santiago-calatrava_o (Erişim tarihi: 03.11.2022).