Ethnobotanical Features of Ziziphora L. (Lamiaceae) Taxa in Turkey

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 56 - 65, 01.06.2020

Fatih Satıl , Selami Selvi

Öz

The purpose of this study was to reveal the ethnobotanical features of taxa belonging to the genus Ziziphora represented with 5 species (9 taxa) in Turkish Flora. The study was carried out in the localities in the Marmara, Aegean, Mediterranean, Black Sea, Central Anatolia, Southern and Eastern Anatolian regions where 4 species (5 taxa) of Ziziphora genus spread. Local names and ethnobotanical uses of taxa were determined by making face-to-face interviews with the local people in these regions. In addition, based on the data in the literature are presented in the ethnobotanical study made in Turkey. In the study, it has been observed that Z. persica has very rare use among the local people as only spice. Also endemic Z. taurica subsp. cleonioides has been demonstrated that is used only in certain regions (Aegean). The use ethnobotanical aspects of Z. capitata, Z. clinopodioides, Z. tenuior and Z. taurica subsp. taurica in has been found in different geographical regions in Turkey. As a result; when Ziziphora taxa are evaluated ethnobotanically; It has been determined that it is used among the people as food (spice), beverage (pleasure tea) and medicinal plants.

Anahtar Kelimeler

Ethnobotany, Lamiaceae, Medicinal plant, Spice, Ziziphora L.

Kaynakça

• Abak, F. (2018). Şanlıurfa ili Lamiaceae (Ballıbabagiller) familyasının florası bazı taksonların fitokimyasal ve etnobotanik özellikleri. PhD. Thesis, Recep Tayyip Erdoğan University, Rize.
• Akan, H., Aydoğdu, M., Korkut, M. M., Balos, M. M. (2013). An ethnobotanical research of the Kalecik Mountain area (Şanlıurfa, South-East Anatolia). Biological Diversity and Conservation, 6 (2), 84-90.
• Aksakal, Ö., Kaya, Y. (2008). Erzurum ve çevresinde halk tarafından gıda amaçlı olarak kullanılan bitkiler. Türkiye 10. Gıda Kongresi; 21-23 Mayıs, Erzurum.
• Altundağ, E. (2009). Iğdır ilinin (Doğu Anadolu Bölgesi) doğal bitkilerinin halk tarafından kullanımı. PhD. Thesis, Istanbul University, Istanbul.
• Baser, K. H. C., Sezik, E., Tümen, G. (1991). Composition of the essential oil of Ziziphora clinopodioides Lam. Journal of Essential Oil Research, 3 (4), 237-239.
• Baytop, T. (1999). Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi. İstanbul; İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Boissier, E. (1879). Flora Orientalis (vol. 4), Genevae.
• Davis, P. H. (Ed.). (1982). Flora of Turkey and the East Aegean Islands (vol. 7) Edinburgh; University Press, Edinburgh.
• Demirci, S., Özhatay, N. (2012). An ethnobotanical study in Kahramanmaraş (Turkey); Wild plants used for medicinal purpose in Andırın, Kahramanmaraş. Turkish Journal of Pharmaceutical Sciences 9 (1), 75-92.
• Dirmenci, T., Yıldız, B., Hedge, I. C., Fırat, M. (2010). Lophanthus (Lamiaceae) in Turkey: a new generic record and a new species. Turkish Journal of Botany, 34, 123-129. doi:10.3906/bot-0907-74
• Doğan, A., Tuzlacı, E. (2015). Wild edible plants of Pertek (Tunceli-Turkey). Marmara Pharmaceutical Journal 19,126-135. doi:10.12991/mpj.20151910459
• Dönmez, A. A. (2002). Perilla: a new genus for Turkey. Turkish Journal of Botany, 26, 281-283.
• Edmondson, J. R. (1982). Flora of Turkey and East Aegean Islands (vol. 7), Edinburgh; Edinburgh University Press.
• Ertuğ, F., Tümen, G., Çelik, A., Dirmenci, T. (2004). Buldan (Denizli) Etnobotanik Envanter Çalışması. TÜBİTAK SBB, Proje No: 102K032.
• Ertuğ, F. (2002). Bodrum yöresi halk tıbbında yararlanılan bitkiler. 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı (29-31 Mayıs, 2002, Eskişehir) Bildiri Kitabı, pp. 76-93. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi.
• Fırat, M. (2017). Reported of four new subspecies of Ziziphora clinopodioides (Lamiaceae) for the flora of Turkey. Biological Sciences and Pharmaceutical Research, 5 (2), 5-11.
• Furkan, M. K. (2016). Adıyaman ilinde yetişen bazı bitkilerin etnobotanik özellikleri. Master Thesis, Adıyaman University, Adıyaman.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babaç, M. T. (Eds.). (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). İstanbul; Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını.
• Kaya, A., Satıl, F., Dirmenci, T., Selvi, S. (2013). Trichome micromorphology in Turkish species of Ziziphora (Lamiaceae). Nordic Journal of Botany, 31, 270-277. doi: 10.1111/j.1756-1051.2012.01532.x
• Kılıc, O., Bagcı, E. (2013). Essential oils of three Ziziphora L. taxa from Turkey and their chemotaxonomy. Asian Journal of Chemistry, 25 (13), 7263-7266.
• Koca, F., Erken, S., Tümen, G., Başer, K. H. C. (1995). Ziziphora clinopodioides Lam. üzerinde morfolojik ve anatomik araştırmalar. Turkish Journal of Botany, 19, 135-144.
• Korkmaz, E. (2018). Bahçesaray (Müküs) ve çevresinin etnobotanik özellikleri ve dijital ortama aktarımı. Master Thesis, Yüzüncüyıl University, Van.
• Koyuncu, O., Yaylacı, Ö. K., Öztürk, D., Potoğlu, Erkaya, İ., Savaroğlu, F., Akçoskun, Ö., Ardıç, M. (2010). Risk categories and ethnobotanical features of the Lamiaceae taxa growing naturally in Osmaneli (Bilecik/Turkey) and environs. Biological Diversity and Conservation, 3 (3), 31-45.
• Mart, S. (2006). Bahçe ve Hasanbeyli (Osmaniye) halkının kullandığı doğal bitkilerin etnobotanik Yönden Araştırılması. Master Thesis, Çukurova University, Adana.
• Metin, A. (2009). Mut ve çevresinde yetişen bitkilerin (Mersin) etnobotanik özellikleri. Master Thesis, Selçuk University, Konya.
• Naghibi, F., Mosaddegh, M., Motamed, S. M., Ghorbani, A. (2005). Labiatae family in folk medicine in Iran: from ethnobotany to pharmacology. Iranian Journal of Pharmaceutical Research, 2, 63-79.
• Nezhadali, A., Shirvan, B. Z. (2010). Separation, identification and determination of volatile compounds of Ziziphora persica Bunge using HS-SPME/GC-MS. International Journal of Environmental Science and Development, 1 (2), 115-118.
• Özdemir, E. (2005). Niğde-Aladağlar’ın batısında etnobotanik bir araştırma. Master Thesis, İstanbul University, İstanbul.
• Öztürk, M., Özçelik, H. (1991). Doğu Anadolu’nun Faydalı Bitkileri. Siskav; Siirt İlim, Spor, Kültür ve Araştırma Vakfı.
• Ozturk, S., Ercisli, S. (2006). The chemical composition of essential oil and in vitro antibacterial activities of essential oil and methanol extract of Ziziphora persica Bunge. Journal of Ethnopharmacology, 106, 372-376.
• Polat, R. (2010). Havran ve Burhanġye (Balıkesir) çevresinde tarımsal biyoçeşitlilik ve etnobotanik araştırmaları. PhD. Thesis, Balıkesir University, Balıkesir.
• Sancaktaroğlu, S. (2017). Ziziphora persica Bunge ve Thymus vulgaris L. türlerinin in vitro rejenerasyonu üzerine farklı eksplant tiplerinin ve bitki büyüme düzenleyicilerinin etkisi. Master Thesis, Iğdır University, Iğdır.
• Selvi, S., Satıl, F., Martin, E., Çelenk, S., Dirmenci, T. (2015). Some evidence for infrageneric classification in Ziziphora (Lamiaceae: Mentheae). Plant and Biosystems, 149 (2), 415-423.
• Selvi, S., Satıl, F. (2020). Comparative anatomy on the vegetative organs of genus Ziziphora L. (Lamiaceae) from Turkey. Microscopy Research and Technique, 83 (1), 10-21.
• Sezik, E, Tümen, G. (1984). Türkiye'de halk ilacı ve çay olarak kullanılan bitkiler üzerinde morfolojik ve anatomik araştırmalar II. Ziziphora taurica Bieb. subsp. taurica. Doğa Bilim Dergisi, 8 (1), 98-103.
• Sezik, E., Tümen, G. (1988). Türkiye’de halk ilacı ve çay olarak kullanılan bitkiler üzerinde morfolojik ve anatomik araştırmalar VI. Ziziphora taurica Bieb. subsp. cleonioides (Boiss.) Davis. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 65-73.
• Sezik, E., Tümen, G. (1990). Constituents of the essential oil of Ziziphora taurica subsp. cleonioides (Boiss.) Davis growing in Turkey. Journal of Islamic Academy of Sciences, 3, 113-117.
• Sezik, E., Tümen, G., Baser, K. H. C. (1991). Ziziphora tenuior L., a new source of pulegone. Flavour and Fragrance Journal, 6, 101-103.
• Strid, A., Tan, K. (Eds.). (1991). Mountain flora of Greece (vol. 2), Edinburgh; Edinburgh University Press.
• Şenkardeş, İ. (2014). Nevşehir' in güney ilçelerinde (Acıgöl, Derinkuyu, Gülşehir, Nevşehir-merkez, Ürgüp) etnobotanik araştırmalar. PhD. Thesis, Marmara University, İstanbul.
• Tekin, S. (2011). Üzümlü (Erzincan) ilçesinin etnobotanik özellikleri. Master Thesis, Erzincan University, Erzincan.
• Tutin, T. G., Heywood, V. H., Burgers, N. A., Moore, D. M., Valentıne, D. H., Walters, S. M., Webb, D. A. (1976). Flora Europaea. Cambridge; Cambridge University Press.
• Tümen, G. (1980). Ziziphora taurica M. Bieb. subsp. taurica J. R. Edmondson üzerinde farmakognozik araştırmalar. PhD. Thesis, Hacettepe University, Ankara.
• Uce, G., Tunçtürk, M. (2014). Hakkari’ de doğal olarak yetişen ve yaygın olarak kullanılan bazı yabani bitkiler. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 7 (2), 21-25.
• Yeşil, Y. (2007). Kürecik (Akçadag/Malatya) Bucağında etnobotanik bir araştırma. Graduate Thesis, İstanbul University, Istanbul.