NAZAN BƏKİROĞLUNUN “NAR AĞACİ” ROMANİNİN JANR XÜSUSİYYƏTİ, PROBLEMATİKASİ VƏ BƏDİİ OBRAZLARİ

Yıl 2022, Sayı: 8, 66 - 76, 30.12.2022

Salide Şerifova

https://doi.org/10.51540/ijof.1132848

Cited By: 1

Öz

Nazan Bəkiroğlunun “Nar ağacı” romanı zaman kəsiyində tarixi yaddaşın unudulmamasını əks etdirir. XXI əsrdə xalqın tarixi gercəkliklərini ədəbiyyatda inikas etdirən “Nar ağacı” romanı türkçülük ideologiyasını bədii dillə dəyərləndirir. Müəllif türk xalqının XX əsrin əvvəllərində üzləşdiyi ziddiyyətli, gərgin tarixi gerçəkliklərini əks etdirir. Müəllifin romanda tarixi gerçəklikləri zaman axarında cavablandırması müasirlik prizmasından əhəmiyyət kəsb edir.
Nazan Bəkiroğlunun “Nar ağacı” romanı tarixi hadisələrin sadəcə bədii təqdimi deyildir. Əsərdə dramatizm dolu epizodlarla millətin milli mücadilə yolunda keçdiyi tarixi məqamlara işıq salınır. Uzaq keçmişdən bəhs edən müəllifin qəhrəmanı yaşadığımız dövrün müasiridir. Ziyalı, ali məktəb müəllimi olan qəhrəman müəllifin prototipi kimi diqqəti cəlb edir. Əsərin baş qəhrəmanı xalqın milli tarixi səhifələrini müasirlik işığında təqdim etməyə cəhd edir.
Nazan B’kiroğlu siyasi məqamlara toxunarkən, çox vaxt fikirlərini mətnaltı şəkildə təqdim edir. Müəllif mətnaltı fikirlərlə siyasi olaylara oxucunun diqqətini yönəldir. Romanda türk xalqının tarixi arealda torpaqlarının parçalanması kimi tarixi yaddaşa həkk olunmuş hadisələrə aydınlıq gətirir. Məsələn, romanda Türkmənçay müqaviləsinə toxunulur. Müəllif poliloqlala bu tarixi hadisəyə münasibətini bildirir. İnsanların mübahisə doğuran fikirlər bəzi qaranlıq məqamların açıqlanmasına yardım edir.
Əsərdə maraq kəsb edən məqamlardan biri də tarixi olaylara müəllif münasibətidir. Müəllif insanların taleyini dəyişmiş tarixi hadisələri, həmçinin siyasi olayları uzun-uzun fikirlərlə deyil, qısa cümlələrlə aydınlıq gətirir. O dövrün mənzərəsini qısa şəkildə əks etdirir. Nazan Bəkiroğlu əsərdə tarixi olaylara nəzər etməklə, kökə, soya bağlılığı qabarda bilir. Biz bunu əsərin qəhrəmanının geri dədə-baba torpağına qayıtmaq istəyində görürük. Müəllif Trabzonda türklərin yaşamasına toxunmaqla yanaşı, qəhrəmanın dədə-baba torpağına qayıdış istəyini əks etdirməsi isə türklərin geniş areala yayılmasını göstərir. Türklərin qədimdən geniş ərazi böyüklüyünə malik olmasını diqqətə çatdırır.

Anahtar Kelimeler

Nazan Bəkiroğlu, "Nar ağacı" romanı, Trabzon, roman janrı, tarixi yaddaş, türk xalqı, Türk Ordusu, siyasi olaylar, müharibə, din, zaman və məkan anlayışı

PROBLEMS, GENRE FEATURES AND ARTISTIC IMAGES OF NAZAN BEKIROGLU’S NOVEL “POMEGRANATE TREE”

Öz

Nazan Bekiroglu's novel “Pomegranate Tree”, one of the modern Turkish writers, reflects the fact that historical memory is not forgotten over time. The novel “Pomegranate Tree”, which reflects the historical realities of the people in the XXI century in literature, evaluates the ideology of Turkism in artistic language. The author reflects the contradictory, tense historical realities of the Turkish people in the early twentieth century. In Nazan Bekiroglu's novel, his response to historical realities over time is important from the perspective of modernity.
Nazan Bekiroglu's novel “Pomegranate Tree” is not just an artistic presentation of historical events. Also sheds light on the historical moments of the nation's path of national struggle with dramatic episodes. The protagonist of the author, who speaks about the distant past, is a modern of our time. An intelligent, high school teacher, the hero also attracts attention as a prototype of the author. The protagonist presented by the author tries to present the pages of the national history of the people in the light of modernity.
When touching on political issues, Nazan Bekiroglu often presents his views in text. The author draws the reader's attention to political events with subtextual thoughts. The novel clarifies the events engraved in the historical memory, such as the division of their lands in the historical area of the Turkish people. For example, the novel also touches on the Turkmenchay Treaty. The author expresses his attitude to this historical event with a polylogue. These controversial ideas help to clarify some obscure points.
One of the points of interest in the work is the author's attitude to historical events. The author clarifies the historical events that changed the destiny of people, as well as political events in short sentences, not long thoughts. He briefly reflects the landscape of that period. Nazan Bekiroglu, by looking at the historical events in the work, can emphasize the connection between carrots and soybeans. We see this in the desire of the protagonist to return to the land of his ancestors. The author not only touches on the Turks living in Trabzon, but also reflects the hero's desire to return to the land of his ancestors, which is an indication of the spread of the Turks in a wide area. He points out that the Turks have a large territory since ancient times.

Anahtar Kelimeler

Nazan Bekiroglu, "Pomegranate Tree" novel, Trabzon, novel genre, historical memory, Turkish people, Turkish army, political events, war, religion, the concept of time and spatial

NAZAN BEKIROĞLU'NUN “NAR AĞACI” ROMANININ TÜR ÖZELLIKLERI, SORUNLARI VE SANATSAL GÖRSELLERI

Öz

Modern Türk yazarlarından Nazan Bekiroğlu'nun “Nar Ağacı” adlı romanı, tarihsel belleğin zamanla unutulmadığını yansıtır. XXI. yüzyıl halkının tarihsel gerçeklerini edebiyata yansıtan “Nar Ağacı” romanı, Türkçülük ideolojisini sanat diliyle değerlendirir. Yazar, yirminci yüzyılın başlarındaki Türk halkının çelişkili, gergin tarihsel gerçeklerini yansıtır. Nazan Bekiroğlu'nun romanında tarihsel gerçeklere zaman içinde verdiği tepki modernite açısından önemlidir.
Nazan Bekiroğlu'nun “Nar Ağacı” romanı sadece tarihi olayların sanatsal bir sunumu değildir. Aynı zamanda dramatik bölümlerle milletin milli mücadele yolundaki tarihi anlarına da ışık açılır. Uzak geçmişten bahseden yazarın kahramanı, zamanımızın bir modernidir. Zeki bir lise öğretmeni olan kahraman, yazarın bir prototipi olarak da dikkat çekiyor. Yazarın sunduğu kahraman, halkın ulusal tarihinin sayfalarını modernitenin ışığında sunmaya çalışır.
Nazan Bekiroğlu, siyasi konulara değinirken görüşlerini sıklıkla metin halinde sunar. Yazar, alt metinsel düşüncelerle okuyucunun dikkatini siyasi olaylara çeker. Roman, Türk halkının tarihi alanında topraklarının bölünmesi gibi tarihi hafızaya kazınan olaylara açıklık getirmektedir. Örneğin romanda Türkmençay Antlaşması'na da değinilmektedir. Yazar, bu tarihi olaya karşı tavrını bir polilogla ifade eder. Bu tartışmalı fikirler, bazı belirsiz noktaları açıklığa kavuşturmaya yardımcı olur.
Eserde ilgi çeken noktalardan biri de yazarın tarihi olaylara karşı tutumudur. Yazar, insanların kaderini değiştiren tarihi olayların yanı sıra siyasi olayları da uzun düşüncelerle değil kısa cümlelerle açıklıyor. O dönemin manzarasını kısaca yansıtıyor. Kahramanın atalarının ülkesine dönme arzusunda görüyoruz. Yazar, sadece Trabzon'da yaşayan Türklere değinmekle kalmayıp, kahramanın Türklerin geniş bir alana yayıldığının bir göstergesi olan atalarının topraklarına dönme arzusunu da yansıtmaktadır. Türklerin eski çağlardan beri geniş bir coğrafyaya sahip olduğuna dikkat çekiyor.

Anahtar Kelimeler

Nazan Bekiroğlu, "Nar ağacı" romanı, Trabzon, roman türü, tarixi yaddaş, türk halkı, Türk ordusu, siyasi olaylar, savaş, din, zaman ve mekan kavramı

Kaynakça

• Bekiroğlu, Nazan (2019). Nar Ağacı. TİMAŞ YAYINLARI. 05.09.2019. 536 s.
• Korkmaz, Ferhat (2024). Nazan Bekiroğlu’nun Nar Ağacı Romanında Evde Olmak / Olmamak. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/3 Winter.
• Левин, Ю.И. (1998). Избранные труды. Поэтика. Семиотика. Москва. 824 с.
• Мирошниченко, О.С. (2001). Поэтика современной метапрозы: автореф. дис. ... канд. филол. наук. Ростов-н/Д. 25 с.
• Сегст, Д.М. (1981). Литература как охранная грамота // Slavica Hierosolymitana: Juerosalem. Vol. V-VI. С. 151-244.
• Шарифова, С.Ш. (2012). Теоретические аспекты жанрового многообразия азербайджанского романа: автореф. дис. ... док. филол. наук. Москва. 38 с.