AYKUT ERTUĞRUL’UN “ON EMİR” ÖYKÜSÜNDE POSTMODERN UNSURLAR VE METİNLERARASILIK

Yıl 2022, Sayı: 8, 136 - 151, 30.12.2022

Nihan Nilay Çelik

https://doi.org/10.51540/ijof.1186582

Öz

Aykut Ertuğrul’un ilk öykü kitabı “Keyfekader Kahvesi” (2011) on altı öyküden oluşmaktadır. Kitaptaki öyküler postmodern edebiyata ait unsurlarla birlikte metinlerarası ilişkiler açısından da incelenmeye uygun niteliktedir. Çalışmaya konu olan “On Emir” adlı öykünün seçimindeki öncelikli kriter, metinde postmodern edebiyata ait unsurlarla ve metinlerarası ilişkilerin birbirini tamamlayan bir şekilde kullanılmış olmasıdır. Ertuğrul, söz konusu öyküsünde bilincin normal akışını dışlayan bir anlatım oluşturmuş; geleneksel anlatımdan farklı olarak kişi, zaman, mekân, anlatıcı gibi unsurları ortak bilincin penceresinden aktarmak yerine kahramanın bilincinden sızan düş ve gerçeğin iç içe geçtiği kaygan bir zemin üzerinden yansıtmış, metninde postmodern edebiyat tekniklerini ustalıkla kullanmıştır. Bununla birlikte öykünün postmodern edebiyata ait anlatım özelliklerinin iskeletini, Kur’an ve Tevrat’ta geçen Hz. Musa kıssası ile Tevrat’ın temelini oluşturan On Emir arasında parodi, pastiş, gönderme, dönüştürüm tekniklerinin kullanılmasıyla kurulmuş metinlerarası ilişkiler oluşturmaktadır. Yapılan çalışmada, “On Emir” adlı öyküdeki postmodern edebiyat unsurları ve metinlerarası ilişkiler incelenmiştir. Yazarın öyküsünü etkileyici ve güçlü kılmak için anlatıcı/yazar olarak yalnız kendisini merkeze koymadığı, okuru da metinle zihinsel ve entelektüel bir ilişki kurmaya yönelttiği, okuru kendi yorumuyla metni anlamlandırma, yeniden yaratma sürecine dâhil ettiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aykut Ertuğrul, Postmodern Edebiyat, Öykü, Metinlerarasılık, On Emir

Kaynakça

• Aker, B. (2013). https://www.yenisafak.com/hayat/muslumanin-postmodernligi-bir-yere-kadar-509374 adresinden 12.08.2022 tarihinde alınmıştır.
• Aktulum, K. (1999). Metinlerarası ilişkiler. (1. Baskı). Öteki Yayınevi.
• Çetin, N. (2013). Roman çözümleme yöntemi. (13. Baskı). Öncü Kitap.
• Çetişli, İ. (2019). Batı edebiyatında edebî akımlar. (19. Baskı). Akçağ Yayınları.
• Doltaş, D. (2003). Postmodernizm ve eleştirisi tartışmalar/ uygulamalar. (1. Baskı). İnkilâp Yayınları.
• Ecevit. Y. (2006). Türk romanında postmodernist açılımlar. (4. Baskı). İletişim Yayınları.
• Ertuğrul. A. (2019). Kusurlu rüya/ tuhaf zamanlarda öykü. (1. Baskı). Ketebe Yayınları.
• Ertuğrul. A. (2020). Keyfekader kahvesi. (2. Baskı). Ketebe Yayınları.
• Ertuğrul. A. (2020). Bellek ve başka tuzaklar. (1. Baskı). Ketebe Yayınları.
• Esed. M. (2009). Kur’ân mesajı. (7. Baskı). İşaret Yayınları.
• Güngör. B. (2022). Anlatıyı yapıdan okumak. (1.Baskı). Ketebe Yayınları.
• Harman. Ö.F. (2020). Musa. TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/musa--peygamber. adresinden 22.08.2022 tarihinde alınmıştır.
• Harman. Ö. F. (2007). On emir.TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/on-emir. adresinden 22.08.2022 tarihinde alınmıştır.
• Hawking. S. (1987). Zamanın kısa tarihi. (1. Baskı). Milliyet Yayınları.
• Lyotard. J.F. (2000). Postmodern durum. (1. Baskı). (A. Çiğdem, Çev.). Vadi Yayınları.
• Özel. E. M. (2018). https://www.gercekhayat.com.tr/roportaj/gelecegi-anlattigimiz-hikayeler-insa-edecek/. adresinden 28.08.2022 tarihinde alınmıştır
• Rosenau. P. M. (1998). Postmodernizm ve toplum bilimleri. (T. Birkan, Çev.). Ark Yayınları.
• Sazyek. H. (2002). Türk romanında postmodernist yöntemler ve yönelimler. Hece Dergisi- Türk Romanı Özel Sayısı, Cilt:6, Sayı: 65/66/67, s.493-509.
• Şaylan. G. (2006). Postmodernizm. İmge Yayınları.
• Tosun. N. (2021). Modern öykü kuramı. Ketebe Yayınları.
• Üzüm. İ. (2022). Kehf Sûresi. TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/kehf-suresi., adresinden 02.09. 2022 tarihinde alınmıştır.